Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή στη συζήτηση, σύμφωνα με το άρθρο 142Α του Κανονισμού, για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κατ’ αρχάς καλή χρονιά, με υγεία σε εσάς, στις οικογένειές σας.
Η πρώτη μου παρουσία στο Κοινοβούλιο για το 2021 δεν θα μπορούσε παρά να έχει στο επίκεντρό της την πανδημία. Όχι μόνο γιατί έχει ήδη ξεκινήσει η επιχείρηση «Ελευθερία», για το μαζικό εμβολιασμό του ελληνικού πληθυσμού, για την οποία θα έχω την ευκαιρία να σας ενημερώσω κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης πολύ πιο αναλυτικά, αλλά και γιατί θεωρώ ότι αυτή η συζήτηση είναι ταυτόχρονα μία ευκαιρία -στην αρχή του χρόνου- να δοθούν απαντήσεις, έγκυρες απαντήσεις, σε απορίες που δικαιολογημένα απασχολούν τους πολίτες. Είναι, επίσης, μία ευκαιρία να διαλυθούν μύθοι που -συνειδητά ή όχι μερικές φορές- διακινούνται και να περιγραφεί με τη γλώσσα της αλήθειας η κατάσταση η οποία επικρατεί σήμερα, μαζί με το σχέδιο το οποίο θα μας οδηγήσει με ασφάλεια στο αύριο.
Ξεκινώ λοιπόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, παραθέτοντας μια σειρά από στοιχεία για το πού βρισκόμαστε σήμερα σε σχέση με τη διαχείριση της πανδημίας. Θα ήθελα να τονίσω για ακόμα μια φορά στην αρχή της συζήτησης ότι μπορούμε να διαφωνούμε σε αυτήν την αίθουσα σε επίπεδο πολιτικών προτάσεων και προφανώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν κάθε δικαίωμα να ασκούν τεκμηριωμένη κριτική στην κυβέρνηση. Δεν γίνεται όμως να διαφωνούμε για τα δεδομένα και την πραγματική εικόνα η οποία επικρατεί σήμερα στη χώρα μας και για το τι έχει συμβεί διαχρονικά αυτούς τους 10 μήνες, από τις αρχές Μαρτίου του 2020, όταν πρωτοεμφανίστηκε στη χώρα μας το πρώτο κρούσμα του Covid-19.
Πού βρισκόμαστε, λοιπόν, σήμερα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ECDC -γνωρίζετε ότι αυτοί οι χάρτες δημοσιοποιούνται κάθε εβδομάδα- σήμερα, αυτήν την εβδομάδα την τελευταία, η 53η εβδομάδα που ο ECDC καταγράφει το σχετικό χάρτη, όπως βλέπετε όλη η Ευρώπη είναι κόκκινη και οι μόνες δύο χώρες οι οποίες είναι κίτρινες και έχουν και ορισμένες Περιφέρειες που είναι πράσινες, είναι η Ελλάδα και η Φινλανδία. Αυτή, λοιπόν, είναι η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη χώρα μας.
Όπως είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε πολλές φορές σε αυτή την αίθουσα, τον Νοέμβριο βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Ένα κύμα το οποίο αποτυπώθηκε σε μια ταχύτατη αύξηση των νοσηλευομένων συμπολιτών μας στα νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά και σε μία πολύ απότομη αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων.
Αυτή εδώ είναι η γραφική απεικόνιση της πορείας της επιδημίας σε επίπεδο νοσηλευομένων. Βλέπετε ότι η απότομη αύξηση στις νοσηλείες, η οποία ήταν αυτή που συμπαρέσυρε νομοτελειακά και την αύξηση του αριθμού των θανάτων στη χώρα μας, ξεκίνησε περίπου στις αρχές Νοεμβρίου, υπήρξε δραματική, έφτασε στο μέγιστο αριθμό νοσηλειών -κοντά στις 4.500- στις αρχές Δεκεμβρίου και στη συνέχεια έχει ξεκινήσει μια αποκλιμάκωση αρκετά γρήγορη, έτσι ώστε σήμερα στη χώρα μας να νοσηλεύουμε 1.690 συμπολίτες μας με Covid στα νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Αντίστοιχη είναι και η πορεία των διασωληνωμένων. Βλέπουμε πάλι τη γρήγορη αύξηση στις αρχές Νοεμβρίου, το μέγιστο αριθμό ο οποίος ξεπέρασε τους 600 διασωληνωμένους -για Covid μιλάμε πάντα- στις αρχές Δεκεμβρίου και μια αποκλιμάκωση όχι τόσο γρήγορη όσο η μείωση των νοσηλειών στα νοσοκομεία μας. Σήμερα έχουμε 328 συμπολίτες μας οι οποίοι είναι διασωληνωμένοι.
Στην πιο μακάβρια στατιστική αυτή, των συμπολιτών μας οι οποίοι έχουν χάσει τη ζωή τους από τον Covid-19, η χώρα μας, με βάση και τα στοιχεία τα χθεσινά, αθροιστικά αν δούμε από την αφετηρία της πανδημίας, βρίσκεται στην 21η θέση, καλύτερη από το τέλος εννοώ, καλύτερη χώρα είναι η Φινλανδία. Είμαστε η 5η καλύτερη ή λιγότερο κακή χώρα στο επίπεδο των θανάτων, 518 συμπολίτες μας ανά 1.000.000 πληθυσμού. Αυτό είναι το μέτρο το οποίο χρησιμοποιείται σε αυτή την μακάβρια στατιστική.
Απλά, επειδή έχουμε ακούσει πολλά και για τον αριθμό των θανάτων στη χώρα μας, ας έχουμε μία αίσθηση σε αυτή την αίθουσα ότι και σε αυτό το επίπεδο τα έχουμε καταφέρει σχετικά καλύτερα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Μάλιστα, ειδικά χθες η Ελλάδα ήταν η χώρα με τους λιγότερους θανάτους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και ευχόμαστε ειλικρινά αυτή η τάση να είναι μία τάση η οποία θα συνεχιστεί. Κρατήστε παρακαλώ και αυτούς τους πίνακες.
Θέλω να επαναλάβω ότι αυτή η επιτυχημένη αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της πανδημίας οφείλεται πρώτα και πάνω από όλα στις εκπληκτικές προσπάθειες των υγειονομικών, γιατρών, νοσηλευτών, εργαζόμενων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι οποίοι ειδικά κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, στις περιοχές οι οποίες επιβαρύνθηκαν ιδιαίτερα από τον Covid υπερέβαλαν τους εαυτούς τους. Και αντιμετώπισαν μία κρίση πρωτοφανή με επαγγελματισμό, με αφοσίωση και με ανθρωπιά.
Αυτή η αποκλιμάκωση, όμως, στην πορεία της επιδημίας οφείλεται και στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των ημερών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, με πολύ λίγες εξαιρέσεις, η ελληνική κοινωνία έδειξε πειθαρχία και συμμορφώθηκε με τις υποδείξεις των ειδικών.
Εάν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είχε συμβεί κάτι δραματικό τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, όπου είναι λογικό να υπήρχε μία φυσική χαλάρωση και η ανάγκη να έρθουμε σε στενότερη επαφή με τους ανθρώπους τους οποίους αγαπάμε, αυτό θα είχε ήδη φανεί στα επιδημιολογικά δεδομένα.
Ευτυχώς φαίνεται ότι ξεπεράσαμε το σκόπελο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς χωρίς ιδιαίτερες αναταράξεις. Και πιστεύω ότι σε αυτό βοήθησε και η πολιτική απόφαση, διότι πολιτική απόφαση ήταν της κυβέρνησης, για τις δύο πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου να επανέλθουμε σε όλη τη χώρα σε ένα αυστηρότερο καθεστώς lockdown από αυτό το οποίο είχαν εισηγηθεί οι ειδικοί λοιμωξιολόγοι. Ώστε να μπορέσουμε να απορροφήσουμε τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις από την αυξημένη κοινωνική επαφή που νομοτελειακά είχαμε τις ημέρες των Χριστουγέννων.
Αυτά, λοιπόν, είναι τα στατιστικά στοιχεία ως προς την πορεία της επιδημίας σήμερα. Θέλω να τονίσω ακόμα μία φορά ότι αυτή η θετική πορεία, αυτά είναι και τα στοιχεία τα οποία παρουσιάζονται αυτή την ώρα στην Επιτροπή των λοιμωξιολόγων, δεν δικαιολογούν κανέναν, επαναλαμβάνω, κανέναν απολύτως εφησυχασμό. Έχουμε δει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες τα πήγαιναν καλά σε άλλες περιόδους αυτής της επιδημίας, πολύ γρήγορη αύξηση των κρουσμάτων από τη στιγμή που υπήρξε μία χαλάρωση, που όπως απεδείχθη εκ των υστέρων σε αυτές τις χώρες προφανώς ήταν πιο επιθετική από αυτό το οποίο θα μπορούσαν να ανεχτούν οι χώρες αυτές.
Κατά συνέπεια, τα επόμενα βήματα στην αντιμετώπιση της πανδημίας είναι προδιαγεγραμμένα. Η διατήρηση των μέτρων προστασίας, η σταδιακή και προσεκτική επανεκκίνηση της οικονομίας -θα επανέλθω στο ζήτημα αυτό- ακολουθώντας πάντα τις υποδείξεις των ειδικών, και βέβαια οι στοχευμένοι περιορισμοί στις εστίες έξαρσης του ιού, αλλά και φυσικά η αύξηση του εμβολιασμού, διότι καθώς θα προχωράει ο εμβολιασμός, τόσο θα υποχωρεί ο κορoνοϊός.
Θα ήθελα λοιπόν, σήμερα, να απαντήσω σε κάποια ερωτήματα τα οποία έχουν τεθεί και από την αντιπολίτευση, αλλά τα οποία μας θέτουν συχνά και οι πολίτες, επιχειρώντας να κάνουμε και μία συνολική ανασκόπηση της πορείας μας αυτούς τους 10 μήνες, αλλά και να προδιαγράψουμε τα βήματά μας για το αμέσως επόμενο διάστημα.
Το πρώτο εύλογο ερώτημα είναι αν υπήρχε άλλος δρόμος και μήπως αυτή η τακτική την οποία έχουμε ακολουθήσει υποδηλώνει, όπως μας κατηγορεί η αντιπολίτευση, έλλειψη σχεδίου και παθητική παρακολούθηση της πανδημίας.
Απαντώ: Κάθε άλλο. Αν κάτι έχουμε μάθει από τον Covid-19, είναι ότι συνδέεται με το κύριο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς, που δεν είναι άλλο από την επικοινωνία.
Έχουμε επίσης μάθει ότι εκδηλώνεται κάθε φορά με διαφορετική ένταση, σε διαφορετικούς τόπους, με διαφορετική ταχύτητα, με διαφορετικά φορτία. Τώρα, παραδείγματος χάριν, υπάρχουν ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της βρετανικής μετάλλαξης του ιού, μια μετάλλαξη η οποία δεν καθιστά τον ιό πιο επικίνδυνο για αυτούς οι οποίοι θα αρρωστήσουν αλλά σίγουρα τον καθιστά πιο μεταδοτικό.
Αυτά, λοιπόν, είναι τα συνεχώς μεταβαλλόμενα δεδομένα τα οποία πρέπει κάθε κυβέρνηση, όχι μόνο η ελληνική, να αντιμετωπίσει. Εάν έπρεπε να κάνω μία αναλογία, είναι σαν να οδηγεί κανείς σε έναν άγνωστο δρόμο το βράδυ, ένα δρόμο με πολλές στροφές, με πολλές παγίδες. Σε έναν τέτοιο δρόμο άλλοτε πατάς γκάζι, άλλοτε πατάς φρένο, συχνά αλλάζεις ταχύτητες και όταν πρέπει στρίβεις το τιμόνι. Και νομίζω ότι θα ήταν ολέθριο σε τέτοιες συνθήκες να μένεις εγκλωβισμένος σε μία μονό πορεία, ακολουθώντας την ίδια ταχύτητα.
Την ίδια ακριβώς στρατηγική, της συνεχούς προσαρμογής σε μεταβαλλόμενα δεδομένα, έχουν ακολουθήσει -με περισσότερη ή λιγότερη επιτυχία- όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Και για αυτό και έχουμε προχωρήσει σε μία ακόμα πιο θεσμοθετημένη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε επίπεδο υγειονομικής Επιτροπής, η οποία θα συνεδριάζει τακτικά κάθε Πέμπτη ή Παρασκευή, θα τίθενται στη διάθεσή της ακριβώς τα ίδια δεδομένα με τρόπο απολύτως συγκρίσιμο, εβδομάδα-εβδομάδα. Η Επιτροπή θα παίρνει τις αποφάσεις της, θα εισηγείται στην κυβέρνηση και η κυβέρνηση θα ανακοινώνει τις αποφάσεις της σε εβδομαδιαία βάση κάθε Παρασκευή απόγευμα.
Θέλω να τονίσω εδώ ότι, εκτάκτως, η Πολιτική Προστασία διατηρεί πάντα τη δυνατότητα εάν δει σε τοπικό -το τονίζω- σε τοπικό επίπεδο κάποια ανησυχητική έξαρση της πανδημίας, να επιβάλει γρήγορα τοπικά περιοριστικά μέτρα. Και θέλω να θυμίσω ότι αυτή τη δυνατότητα την έχουμε πια σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, διότι έχουμε αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των τεστ που κάνουμε. Έχουμε πολύ καλύτερη δυνατότητα να εντοπίζουμε γρήγορα τοπικές επιδημίες κάνοντας τη σωστή ιχνηλάτηση και επειδή τώρα ο απόλυτος αριθμός των κρουσμάτων έχει πέσει σε σχέση με το μέγιστο του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, δίνουμε πάλι τη δυνατότητα στην Πολιτική Προστασία να μπορεί ακόμα πιο στοχευμένα, ακόμα πιο αποτελεσματικά, ακόμα πιο γρήγορα να κάνει τις ιχνηλατήσεις και να περιορίζει, να στεγανοποιεί τους κύκλους των κρουσμάτων πριν αυτοί ξεφύγουν από τον τοπικό έλεγχο.
Αυτός είναι και ο λόγος που πάρθηκαν γρήγορα αποφάσεις σε τοπικό επίπεδο, αποφάσεις οι οποίες καταλαβαίνω ότι μερικές φορές μπορούν να προκαλούν μια σχετική δυσφορία, παίρνονται όμως πάντα λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά από δείκτες, παίρνονται σε συνεννόηση μεταξύ της Πολιτικής Προστασίας και των ειδικών επιδημιολόγων. Και φυσικά μερικές φορές δεν είναι εύκολο να εξηγήσει κανείς σε συμπολίτες μας γιατί ένας φαινομενικά μικρός αριθμός κρουσμάτων μπορεί να οδηγήσει σε ένα τοπικό lockdown, υπάρχει πάντα, όμως, μία λογική πίσω από τη λήψη αυτών των αποφάσεων.
Αγαπητοί συνάδελφοι, αν αυτός είναι ο μόνος δρόμος τον οποίο μπορούμε να ακολουθήσουμε, τότε μπορεί να προκύψει εύλογα μια δεύτερη απορία: Τον ακολουθούμε όπως πρέπει; Έχουμε κάνει άραγε όλα αυτά τα οποία μας αναλογούν;
Ακούω συχνά -και φαντάζομαι θα επαναληφθεί και σήμερα- μία κριτική ότι η κυβέρνηση έχει αφήσει ανοχύρωτο το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού δεν κάναμε ότι έπρεπε για να το ενισχύσουμε, γνωρίζοντας ότι θα έρθει δεύτερο κύμα και ότι εν πάση περιπτώσει εμείς οι ανάλγητοι νεοφιλελεύθεροι δεν ενδιαφερόμαστε για το Εθνικό Σύστημα Υγείας και περίπου -έχει εννοηθεί και αυτό- συνειδητά το αφήνουμε να εξασθενίζει προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων.
Κοιτάξτε, θέλω να θυμίσω, ειδικά στην αξιωματική αντιπολίτευση, ότι όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση του τόπου παραλάβαμε 557 κρεβάτια Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Θέλω, επίσης, να θυμίσω στην αξιωματική αντιπολίτευση ότι κάθε χειμώνα, αυτό δεν αφορά μόνο την τετραετία από το 2015 ως το 2019 ήταν και παλαιότερο φαινόμενο, κάθε χειμώνα όταν είχαμε την εποχική γρίπη είχαμε αναμονές στις Εντατικές μας που συχνά έφταναν και τις 30 ημέρες. Υπάρχουν εξάλλου οι σχετικές καταγγελίες των υγειονομικών συνδικαλιστικών οργανώσεων, τις έχω καταθέσει σε προηγούμενη συζήτηση στα πρακτικά της Βουλής.
Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας 1.295 Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Εκτιμούμε ότι μέσα στους επόμενους δύο μήνες θα προστεθούν τουλάχιστον ακόμα 150, στα πλαίσια της υλοποίησης της δωρεάς του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» το οποίο εξοπλίζει πολλά περιφερειακά νοσοκομεία με Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Και σήμερα έχουμε 424 κενά κρεβάτια σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Έχουμε δηλαδή την ασφάλεια να μπορούμε να συζητήσουμε μια περαιτέρω χαλάρωση των περιορισμών και μια επαναφορά στην κανονικότητα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Γιατί ακριβώς έχει επιτευχθεί ο βασικός στόχος τον οποίο είχαμε θέσει μαζί με τον Υπουργό Υγείας, να μπορούμε να συζητάμε χαλάρωση των μέτρων μόνο από τη στιγμή που θα έχει μειωθεί σημαντικά η πίεση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Καταθέτω στα πρακτικά της Βουλής τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με την πορεία των νοσηλειών, τα κρεβάτια εντατικής θεραπείας και υπόλοιπους χρήσιμους δείκτες σχετικά με την πορεία της επιδημίας.
Θέλω να επισημάνω ειδικά έναν ο οποίος έχει ξεχωριστή σημασία και αυτός είναι ο δείκτης θετικότητας, το ποσοστό δηλαδή των θετικών τεστ επί του συνόλου των τεστ που γίνονται. Σήμερα είναι πια κάτω του 3%. Είναι ένας δείκτης ο οποίος ευτυχώς τις τελευταίες δέκα μέρες βαίνει μειούμενος, θέλουμε να τον βλέπουμε μειούμενο. Και φυσικά καθώς αυξάνουμε κάθε μέρα και τα τεστ τα οποία κάνουμε, έχουμε και περισσότερες δυνατότητες να κάνουμε αυτό το οποίο οι επιδημιολόγοι ζητούν πάντα και δεν είναι άλλο από τυχαίες δειγματοληψίες, έτσι ώστε να μπορούμε να γνωρίζουμε σε τυχαία δείγματα πληθυσμού εάν υπάρχει κάποια διασπορά του ιού την οποία ακόμα δεν την έχουμε εντοπίσει.
Θέλω να θυμίσω ότι είναι διαθέσιμη η εφαρμογή της πλατφόρμας testing.gov.gr σε όποιον συμπολίτη μας θέλει δωρεάν -το τονίζω- δωρεάν, να κάνει rapid test σε παραπάνω από 300 σημεία, δεν έχει παρά να εγγραφεί και θα ειδοποιηθεί. Θέλουμε να κάνουμε 12.000 τέτοια τυχαία τεστ την ημέρα.
Και θα ζητούσα, επειδή δεν είναι -δυστυχώς- και θέλω να το τονίσω αυτό, η ανταπόκριση των πολιτών η αναμενόμενη σε αυτά τα τυχαία τεστ και τη στήριξη της αντιπολίτευσης η οποία μας συχνά μας κατηγορεί ότι δεν κάνουμε αρκετά τεστ. Πλην όμως θα της ζητούσα να βοηθήσει και να ενθαρρύνει τους συμπολίτες μας, αφού υπάρχει η δυνατότητα να γραφτούν στην πλατφόρμα, έτσι ώστε να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα δεδομένα με την απαραίτητη γεωγραφική διασπορά.
Για τα ζητήματα τώρα του Συστήματος Υγείας, έχουμε μιλήσει πολλές φορές για το πόσοι νέοι γιατροί, παραπάνω από 7.000, έχουν προστεθεί, για το πώς θα ενισχυθεί το Σύστημα Υγείας με 1.420 ακόμα γιατρούς και 2.250 νοσηλευτές, με ειδική έμφαση στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει στον ιατρικό εξοπλισμό, για το απόθεμα το οποίο υπάρχει σήμερα και για τη διαρκή ανανέωση των μέσων ατομικής προστασίας. Και φυσικά για το σύνολο του προϋπολογισμού του 2021 για την Υγεία, 4,3 δισεκατομμύρια, το μεγαλύτερο κονδύλι της τελευταίας πενταετίας.
«Ναι», θα σχολίαζε κάποιος, «αλλά την ίδια ώρα που γίνονται όλα αυτά, η οικονομία δοκιμάζεται», και βέβαια αυτό είμαι ο πρώτος που το γνωρίζει. Έχουμε πει από την πρώτη στιγμή ότι αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα είναι η δημόσια υγεία, αλλά για να μπορούμε να τη χρηματοδοτούμε, απαιτείται και μία υγιής οικονομία. Από την πρώτη στιγμή είπαμε και το κάναμε πράξη ότι δεν θα μείνει κανείς απροστάτευτος από αυτή την πρωτοφανή περιπέτεια που ταλανίζει ολόκληρο τον κόσμο.
Διαθέσαμε 24 δισεκατομμύρια εντός του προηγούμενου έτους, σχεδόν 15% του εθνικού μας προϊόντος, και δε θα επαναλάβω ότι ακόμα και τώρα το κράτος αποζημιώνει όλους όσοι αναγκαστικά βρίσκονται σε αναστολή εργασίας, καλύπτοντας και τις εργοδοτικές τους εισφορές. Δε θα ξαναπώ ότι σχεδόν 700.000 επιχειρήσεις ωφελήθηκαν από τη γρήγορη χρηματοδότηση της Επιστρεπτέας Προκαταβολής.
Θα πω, όμως, κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ότι σε αυτό το ασταθές 2020 δεν είδαμε, ευτυχώς, καμία επιβάρυνση στο συνολικό ισοζύγιο της απασχόλησης. Και αυτό το σχετικό δελτίο του Υπουργείου Εργασίας, το οποίο δίνει συνολικά τα στοιχεία για την απασχόληση του 2020, όπου μάλιστα εμφανίζεται θετικό ισοζύγιο, είναι ίσως η καλύτερη απόδειξη ότι η πολιτική αυτής της κυβέρνησης, η οποία έδωσε πάνω και πέρα από οποιαδήποτε άλλη πολιτική προτεραιότητα στην προστασία των θέσεων απασχόλησης, είναι μία πολιτική η οποία μέχρι σήμερα φαίνεται τουλάχιστον να αποδίδει. Καταθέτω το σχετικό δελτίο στα πρακτικά.
Και βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι από την 01/01/2021, το εισόδημα πολλών νοικοκυριών θα αρχίσει να αυξάνεται, καθώς θα ωφεληθούν από την κατάργηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης, από τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών. Και βέβαια όλες οι επιχειρήσεις και οι συμπολίτες μας που πλήττονται από την πανδημία ωφελούνται από τη μετάθεση ασφαλιστικών και φορολογικών οφειλών, από την αναστολή καταβολής δόσεων στα δάνειά τους.
Μία ερώτηση η οποία γίνεται συχνά και αποτελεί και αντικείμενο κριτικής της αντιπολίτευσης είναι σε ποιο βαθμό και αν η κυβέρνηση ακολουθεί πάντα πιστά τις οδηγίες των ειδικών, διότι η αλήθεια είναι ότι ακούγονται πολλές διαφορετικές φωνές.
Η απάντηση είναι καταφατική. Σε κάθε περίπτωση, ακολουθήσαμε τις υποδείξεις των ειδικών της Επιδημιολογικής Επιτροπής κατά γράμμα. Μία φορά μόνο, όπως είπα, πήραμε πιο αυστηρά μέτρα από αυτά τα οποία μας εισηγήθηκαν οι ειδικοί και αυτό αφορά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου.
Μπορεί να σχολιάσατε ότι κάποια στιγμή απευθύνθηκα στον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα με το μικρό του όνομα, αλλά ποτέ δεν ακούστηκε ότι τον αγνόησα ή ότι δεν αναζήτησα τη συμβουλή του και τη συμβουλή των ειδικών, οι οποίοι έχουν τόσα συνεισφέρει στην υποστήριξη των δημόσιων πολιτικών μας. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Επιστημονική Επιτροπή ξεπερνά τους 30 ειδικούς διαφόρων τομέων. Όλοι έχουν τις ιδιαίτερες απόψεις τους. Δεν συμφωνούν πάντα όλοι με όλους. Είναι άνθρωποι οι οποίοι αρθρώνουν δημόσιο λόγο -οι πιο πολλοί από αυτούς. Είναι άνθρωποι, όμως επίσης, οι οποίοι δεσμεύονται από τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών που γίνονται εντός της Επιτροπής.
Επαναλαμβάνω, λοιπόν, για ακόμα μια φορά, ότι η τελική εισήγηση της Επιτροπής, η οποία αποτυπώνει σε περίπτωση που δεν υπάρχει ομοφωνία τις πλειοψηφίες που διαμορφώνονται εντός της Επιτροπής, έχουν ληφθεί πάντα υπόψη από την κυβέρνηση. Και το λέω αυτό, για να σταματήσει -έστω και τώρα- αυτή η παραφιλολογία η οποία προσβάλει πιστεύω συνολικά το επιστημονικό μας δυναμικό και χάρη στην προσφορά αυτών των ανθρώπων έχουμε πετύχει τα αποτελέσματα που έχουμε πετύχει στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Και θέλω να θυμίσω ότι, σε αντίθεση με άλλες χώρες, Ηνωμένες Πολιτείες, Βραζιλία, Ισπανία, ουδέποτε υπήρξε οποιαδήποτε σύγκρουση μεταξύ πολιτικής ηγεσίας και επιστημόνων. Σε άλλες χώρες έχουμε αρκετά παραδείγματα επιστημόνων οι οποίοι αποπέμφθηκαν από τη θέση την οποία είχαν λάβει, επειδή για κάποιο λόγο δεν συμφώνησαν με κυβερνητικές επιλογές. Αυτό προφανώς και δεν έγινε στην πατρίδα μας και δεν πρόκειται να γίνει.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μαζί με το 2021 ανέτειλε και η ελπίδα. Η ελπίδα φυσικά δεν είναι άλλη από το εμβόλιο, το οποίο θα βάλει και οριστικό τέλος στον εφιάλτη του κορονοϊού, φέρνοντας όλα όσα συμπυκνώνει ο τίτλος της εκστρατείας που βρίσκεται σε εξέλιξη, την ελευθερία. Και οδηγώντας σε αυτό που δηλώνει το σύνθημά της: Να κερδίσουμε και πάλι πίσω τις ζωές μας. Θα το πετύχουμε; Ναι, είναι στο χέρι μας, θα απαντήσω.
Η χώρα μας, μέσω της αναλογικής προαγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει σήμερα εξασφαλίσει ποσότητες για 15.300.000 εμβολιασμούς. Και σπεύδω να προλάβω τοποθετήσεις των αρχηγών των υπόλοιπων κομμάτων, εάν είστε διατεθειμένοι να ασκήσετε κριτική για το ζήτημα αυτό, θα πρέπει πρώτα να απαντήσετε αν καλώς κάναμε και ενταχθήκαμε στο ευρωπαϊκό πλαίσιο -το έκαναν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες- και αν καλώς εξαντλήσαμε μέχρι αυτού του σημείου τη δυνατότητά μας να αγοράσουμε τον διπλάσιο, το τονίζω, τον διπλάσιο αριθμό εμβολίων από ό,τι δυνητικά θα χρειαστούμε ως χώρα. Εκτιμούμε ότι αν καταφέρουμε να εμβολιάσουμε 8.000.000 συμπολίτες μας θα μας περισσέψουν πάλι -και το ίδιο θα συμβεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες- παραπάνω από 7.000.000 εμβόλια.
Άρα, προκαταλαμβάνω την κριτική σας. Να μας πείτε, έπρεπε να αγοράσουμε λιγότερα; Θα θέλατε να είχαμε αγοράσει περισσότερα; Θα έπρεπε ενδεχομένως να διαπραγματευτούμε διμερώς με άλλες χώρες όταν αυτό απαγορεύεται ρητά από τη συμφωνία που έχουμε υπογράψει με την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Κάναμε ακριβώς το ίδιο το οποίο έκαναν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Και αν μπορεί να ασκηθεί κάποια κριτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ένα βαθμό ενδεχομένως δικαιολογημένη διότι πράγματι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ενέκρινε με την ίδια ταχύτητα που ενέκριναν κράτη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Μεγάλη Βρετανία τα πρώτα εμβόλια, ας αναλογιστεί κανείς και την άλλη όψη του νομίσματος: Τι θα είχε συμβεί εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έκανε αυτή την επιλογή. Οι μικρότερες χώρες θα ήταν σε καλύτερη ή σε χειρότερη μοίρα εάν κάθε χώρα διαπραγματευόταν ξεχωριστά με τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες τις ποσότητες που αυτή επιθυμούσε;
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ευρωπαϊκή απάντηση μέσω των οργανωμένων προαγορών εμβολίων, παρά τις όποιες καθυστερήσεις, παρά τις όποιες δυσκολίες, αποτέλεσε ένα έμπρακτο παράδειγμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Και πρέπει να χαιρετιστεί. Δεν έγιναν διακρίσεις ανάμεσα σε χώρες. Η κλείδα κατανομής αφορά αποκλειστικά τον πληθυσμό. Δεν έγιναν διακρίσεις ανάμεσα σε χώρες του βορρά, του νότου, πλούσιες ή φτωχές, όλες οι χώρες παίρνουν τον ίδιο αριθμό εμβολίων και τα παίρνουν επίσης με την ίδια σειρά.
Θέλω να τονίσω ότι, από τον Απρίλιο και μετά, όταν με το καλό θα έχουν εγκριθεί και άλλα εμβόλια, εκτιμώ ότι στη χώρα μας θα έχουμε περισσότερα εμβόλια από όσα χρειαζόμαστε για να καλύψουμε τη ζήτηση της στιγμής. Τώρα είμαστε στο ανάποδο στάδιο, τώρα έχουμε λιγότερα εμβόλια από αυτά τα οποία θα χρειαζόμασταν δυνητικά σήμερα. Το ίδιο ισχύει προφανώς για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, το ίδιο ισχύει για όλες τις χώρες του κόσμου, διότι είναι δεδομένη η παραγωγική δυνατότητα των εργοστασίων.
Κατά συνέπεια, πρέπει να είμαστε πολύ αυστηροί στην προτεραιοποίηση και στη διαδικασία των εμβολιασμών. Και πρέπει να σας πω ότι ο τρόπος με τον οποίο επιλέξαμε να κινηθούμε είναι τελείως καινοτόμος. Επιλέξαμε μία αμιγώς ηλεκτρονική διαδικασία που καταργεί τη γραφειοκρατία, μία διαδικασία με την οποία για πρώτη φορά το κράτος το ίδιο πηγαίνει στον πολίτη και όχι το αντίστροφο. Τον προσεγγίζει με βάση την ηλικία του ή την κατάσταση της υγείας, προτείνοντας ημερομηνία εμβολιασμού. Ο πολίτης δέχεται την πρόταση ή αλλάζει το ραντεβού. Όλα αυτά γίνονται ψηφιακά, γίνονται χωρίς καμία ταλαιπωρία, γίνονται με απόλυτη διαφάνεια για όποιον επιθυμεί να έχει εικόνα για την πορεία του εμβολιασμού στη χώρα μας.
Ήδη ολοκληρώνουμε τη θωράκιση των υγειονομικών στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, και προχωρά -θα ξεκινήσει σε λίγες μέρες- η διαδικασία εμβολιασμού πρώτα για τους πολίτες άνω των 85 ετών και αμέσως μετά και πολύ σύντομα πιστεύουμε ότι θα μπορούμε να ανοίξουμε την πλατφόρμα και για τους πολίτες άνω των 80, δηλαδή στις ηλικίες μεταξύ 80 και 84 ετών.
Και νομίζω ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι συνολικά η ελληνική κοινωνία αποδέχθηκε θετικά αυτή την πρωτοβουλία. Πάρα πολλά μηνύματα από συμπολίτες μας που μοιράζονται μαζί μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ιστορίες για τους γονείς τους, τους παππούδες, τις γιαγιάδες που έχουν πάρει το μήνυμα του εμβολιασμού. Είναι μία διαδικασία η οποία μέχρι στιγμής τρέχει όπως ακριβώς την έχουμε δρομολογήσει και η οποία -θέλω να το τονίσω αυτό- κάθε μέρα υπόκειται στη βάσανο της διαφάνειας και της λογοδοσίας.
Τα στατιστικά δεδομένα του εμβολιασμού είναι διαθέσιμα σε καθημερινή βάση, αυτά είναι τα χθεσινά δεδομένα τα οποία υπάρχουν στη σχετική πλατφόρμα, 71.000 συμπολίτες μας έχουν ήδη εμβολιαστεί. Το καταθέτω στα πρακτικά.
Και βέβαια μέχρι σήμερα έχουμε κλείσει ήδη 122.000 ηλεκτρονικά ραντεβού. Αυτά είναι τα χθεσινά στοιχεία από το Παρατηρητήριο των εμβολιασμών. Και η Ελλάδα είναι περίπου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο σχετικά με την ταχύτητα των εμβολιασμών, η οποία -θέλω να το τονίσω για ακόμα μία φορά- είναι απολύτως εξαρτημένη από τα εμβόλια τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας.
Θέλουμε να δρομολογούμε την ταχύτητα του εμβολιασμού ανάλογα με τα διαθέσιμα εμβόλια, λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα εμβόλια δεν έχουν την ίδια διαδικασία εμβολιασμού. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η εφοδιαστική αλυσίδα από εμβόλιο σε εμβόλιο είναι διαφορετική. Είναι μία άσκηση η οποία είναι εξαιρετικά σύνθετη. Αλλά μέχρι στιγμής είμαι πολύ ικανοποιημένος από τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική διοίκηση και η Διυπουργική Επιτροπή η οποία έχει αναλάβει αυτή τη διαδικασία δρομολογεί αυτό το εξαιρετικά σύνθετο και πολύπλοκο εγχείρημα.
Και βέβαια, μία ακόμα ελληνική καινοτομία είναι και το ψηφιακό πιστοποιητικό που λαμβάνει ο κάθε εμβολιαζόμενος. Είναι κάτι το οποίο ήδη πρότεινα στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην κυρία von der Leyen, να πάρει κοινοτικό χαρακτήρα. Να εξελιχθεί σε μία γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των Ευρωπαίων, υπερβαίνοντας με αυτό τον τρόπο περιορισμούς στις μετακινήσεις.
Είναι κάτι το οποίο, όπως καταλαβαίνετε, είναι εξαιρετικά σημαντικό και για την πατρίδα μας ενόψει της καλοκαιρινής περιόδου. Έχουμε κάθε λόγο να είμαστε στην πρώτη γραμμή των χωρών που θα αγωνίζονται ώστε οι μεταφορές, οι μετακινήσεις των ευρωπαίων πολιτών να γίνονται όσο το δυνατόν πιο απρόσκοπτα. Και πιστεύουμε ότι αυτό το πιστοποιητικό εμβολιασμού πρέπει να αποκτήσει έναν ευρωπαϊκό χαρακτήρα, έτσι ώστε να μπορούμε οι ευρωπαϊκές χώρες να μοιραζόμαστε, χωρίς διακρίσεις, αλλά να μοιραζόμαστε αυτή την πληροφορία με τον ίδιο τρόπο.
Δεν μπορώ, πάντως, να μη σχολιάσω κι ένα έκτο αίολο επιχείρημα το οποίο ακούστηκε από τα χείλη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «Γιατί δεν παίρνετε», λέει, «τις πατέντες των εμβολίων ώστε να παράγονται εδώ από ελληνικές εταιρείες»; Πάλι καλά που δε μας ζητήσατε να κρατικοποιηθεί η Pfizer και η AstraZeneca με ένα νόμο και με ένα άρθρο. Αυτά είναι αστεία, είναι αστεία επιχειρήματα, είναι αστεία πυροτεχνήματα. Η ανεδαφικότητά τους καταδείχθηκε αμέσως από τις ίδιες τις φαρμακοβιομηχανίες. Είτε δηλώνουν σοβαρή άγνοια για τα ισχύοντα στο διεθνές ερευνητικό και επιχειρηματικό περιβάλλον είτε κάτι άλλο, μία ανεξήγητη αφέλεια, μία διάθεση παραπληροφόρησης της κοινής γνώμης.
Όμως είναι επιβεβλημένο σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές ο πολίτης πάνω από όλα να έχει υπεύθυνη ενημέρωση. Να μην την έχει μόνο από την κυβέρνηση. Να την έχει και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Διότι φαίνεται ότι κάποιοι, μετά τα λεφτόδεντρα, ανακάλυψαν και τα εμβολιόδεντρα.
Υπάρχουν πάντως και κάποιες εύλογες ανησυχίες. Πώς θα υλοποιηθεί, όπως σας είπα, ένα τόσο δύσκολο και περίπλοκο εγχείρημα στην Ελλάδα. Πώς θα αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα τα οποία αναπόφευκτα θα προκύπτουν. Αλλά θέλω να ξαναπώ ότι αυτό το εγχείρημα του μαζικού εμβολιασμού είναι πρωτόγνωρο όχι μόνο για τη χώρα μας, για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Οι τελευταίοι μαζικοί εμβολιασμοί χρονολογούνται από τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Τότε μάλιστα ήταν και γεωγραφικά εντοπισμένοι.
Σήμερα καλούμαστε εντός ενός σχετικά σύντομου χρονικού διαστήματος, όσο δυνατόν πιο σύντομα γίνεται και λαμβάνοντας πάντα υπόψη την κύρια παράμετρο που είναι η διαθεσιμότητα των εμβολίων, να εμβολιάσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους συμπολίτες μας. Η επιχείρηση αυτή, όπως σας είπα, έχει πολλά επίπεδα. Την ενημέρωση του πληθυσμού, την οργάνωση της μεταφοράς, της φύλαξης, της διανομής των εμβολίων, την εκπαίδευση των υγειονομικών, το συντονισμό με την Ευρώπη, την ηλεκτρονική ή φυσική ειδοποίηση των πολιτών, όπως είπα χωρίς γραφειοκρατία, σε κάθε σημείο της πατρίδας μας -είτε μιλάμε για την Αθήνα είτε μιλάμε για το πιο απομακρυσμένο νησί.
Είναι δεδομένο ότι θα υπάρχουν και αστοχίες και δυσκολίες. Το θέμα είναι να εντοπίζονται γρήγορα και να λύνονται. Και αυτό συμβαίνει μέχρι στιγμής εδώ, όταν σε κράτη με πολύ ισχυρή διοίκηση, όπως η Βρετανία, η Γαλλία, εμβόλια πετιούνται, εμβόλια λείπουν, μεγάλες δυσκολίες παρατηρούνται στην τροφοδοσία των εμβολιαστικών κέντρων.
Μέχρι στιγμής, όπως σας είπα, στην πατρίδα μας τα προβλήματα προσαρμογής μέχρι σήμερα είναι σχετικά μικρά. Και όλα βαίνουν σύμφωνα με το σχεδιασμό. Όπως είπα, πρώτα οι υγειονομικοί και υπερήλικες, ύστερα οι ευπαθείς ομάδες και σταδιακά όλες οι άλλες κατηγορίες.
Θέλω να επαναλάβω ακόμα μία φορά: Είναι πάρα πολύ σημαντικό από όλα τα κόμματα, όχι μόνο από την κυβέρνηση, να εκπέμπεται το μήνυμα ότι τα εμβόλια είναι και ασφαλή και αποτελεσματικά. Είναι ασφαλή διότι γνωρίζουμε πια ότι εκατομμύρια πολίτες σε όλο τον κόσμο έχουν εμβολιαστεί χωρίς παρενέργειες. Είναι και αποτελεσματικά, το γνωρίζουμε και αυτό ήδη. Όχι μόνο το γνωρίζουμε από τις κλινικές μελέτες που ήταν απαραίτητες για να εγκριθούν τα εμβόλια, το γνωρίζουμε και από τις πρώτες μελέτες οι οποίες ήδη γίνονται στο Ισραήλ, τη χώρα που έχει καταφέρει να κινηθεί με τη μεγαλύτερη ταχύτητα στον εμβολιασμό, όπου φαίνεται ότι και αυτό το ποσοστό των Ισραηλινών που έχει εμβολιαστεί έχει συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό της επιδημίας. Και βέβαια όπως σας είπα, η δυνατότητα του καθημερινού εμβολιασμού θα αυξάνεται στη χώρα μας ανάλογα με τη διαθεσιμότητα των εμβολίων.
Εντός του επόμενου μήνα θα τεθούν σε λειτουργία και στην πατρίδα μας τέσσερα μεγάλα εμβολιαστικά κέντρα, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μόνο αυτά τα τέσσερα εμβολιαστικά κέντρα θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν 20.000 εμβολιασμούς ημερησίως. Σε αυτούς θα προσθέσετε, φυσικά, όλους τους εμβολιασμούς οι οποίοι γίνονται στις υπόλοιπες εμβολιαστικές γραμμές. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2021 εκτιμούμε ότι θα φτάσουν στη χώρα μας 4.600.000 δόσεις εμβολίων. Είναι λοιπόν εφικτό μέχρι τα τέλη Μαρτίου να εμβολιάσουμε κοντά στα 2.000.000 συμπολίτες μας και αυτός είναι ο στόχος μας.
Κατά συνέπεια, ο εθνικός στόχος, στις αρχές του καλοκαιριού ο πληθυσμός μας να είναι ασφαλής, είναι ένας στόχος εφικτός. Και το εθνικό επιχειρησιακό σχέδιο των εμβολιασμών είναι εδώ και είναι στη διάθεση όλων. Επειδή έχω ακούσει κατηγορίες και από την κυρία Γεννηματά ότι δήθεν η κυβέρνηση δεν έχει σχέδιο. Βεβαίως και έχει σχέδιο. Μπορείτε να διαφωνείτε με το σχέδιό μας, αλλά δεν μπορείτε να λέτε ότι δεν έχουμε σχέδιο.
Λοιπόν, το επόμενο ερώτημα το οποίο προφανώς προκύπτει είναι αν όλα αυτά προέκυψαν τυχαία, αν η άμυνα στον Covid, η στήριξη της οικονομίας, ήταν ενέργειες οι οποίες ήταν αυτονόητες. Θέλω να επαναλάβω ότι η ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπισε μέσα στο 2020 πολλές κρίσεις ταυτόχρονα. Την κρίση του μεταναστευτικού, την κρίση στις σχέσεις μας με την Τουρκία, την κρίση της πανδημίας, την κρίση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. Πιστεύω ότι αντιμετωπίσαμε αυτές τις προκλήσεις με τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα. Με σωστό σχεδιασμό και φυσικά πάντα με τη στήριξη και με την αρωγή της κοινωνίας. Και φέραμε αποτελέσματα.
Και είναι άδικο, είναι πολύ άδικο για τη χώρα μας, να παρουσιάζεται από την αντιπολίτευση, για λόγους μικροκομματικούς, μία εικόνα η οποία δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Διότι με τη βοήθεια της κοινωνίας και με τη βοήθεια των πολιτών καταφέραμε να πετύχουμε αυτά τα αποτελέσματα. Θα επιμείνω και σήμερα στην ανάγκη να πορευτούμε ενωμένοι και συστρατευμένοι. Και θα απαντήσω και στο επιχείρημα το οποίο ακούγεται ότι δήθεν η επίκληση της ατομικής ευθύνης αποτελεί άλλοθι για κυβερνητικές αδυναμίες.
Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανείς σε αυτή την αίθουσα ο οποίος να μη συμφωνήσει ότι είναι αδύνατο να πετύχουμε σε αυτή τη μεγάλη συλλογική, εθνική προσπάθεια την οποία έχουμε αναλάβει αν ο καθένας δεν αναλογιστεί και δεν κάνει αυτό που του αναλογεί. Για αυτό και προτιμώ να μιλώ για «ατομική υπευθυνότητα» και όχι «ευθύνη», διότι η «ευθύνη» μερικές φορές μπορεί να ενέχει και την έννοια του φταιξίματος. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η ατομική στάση είναι η αδερφή της Ελευθερίας. Και καθώς μόνο η δημοκρατία έχει στο επίκεντρό της το κάθε πρόσωπο ξεχωριστά, η δική του πειθαρχία, η δική του συμμόρφωση αποτελεί και συστατικό στοιχείο του πολιτεύματος.
Για αυτό και επιμένουμε και θα επιμένουμε και τώρα, καθώς μπαίνουμε σε μία νέα φάση και καθώς ελπίζουμε ότι θα μπορούμε να εφαρμόσουμε τις εισηγήσεις των ειδικών για μία σταδιακή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, ότι αυτή η έννοια της ατομικής υπευθυνότητας είναι σήμερα περισσότερο σημαντική παρά ποτέ. Προφανώς η ατομική υπευθυνότητα δεν ακυρώνει την ανάγκη για συνολικό σχεδιασμό. Και προφανώς η ατομική υπευθυνότητα δεν μπορεί να αποτελεί και δικαιολογία για τις όποιες κυβερνητικές αστοχίες, τις οποίες πρώτος εγώ, με θάρρος, είμαι διατεθειμένος να αναγνωρίσω και να διορθώσω. Όμως, εξακολουθεί να μου κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης σε αυτή την κρίσιμη διάσταση για την επιτυχία μας σε αυτή την αντιμετώπιση της πανδημίας επιμένουν να μην την αναδεικνύουν καθόλου.
Ο καθένας έχει την ευθύνη του και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι είναι λίγες ατομικές συμπεριφορές αυτές οι οποίες είναι αρκετές για να κάνουν μεγάλη ζημιά και να μας αναγκάσουν να πάρουμε περιοριστικά μέτρα τα οποία δυστυχώς αφορούν όλους. Και μέτρα, βέβαια, τα οποία, ας μην κοροϊδευόμαστε, έχουν και ένα σημαντικό οικονομικό αποτύπωμα. Κάθε μήνας lockdown στοιχίζει στην ελληνική οικονομία παραπάνω από 3 δισεκατομμύρια. Για αυτό και είναι ίσως η ώρα, όπως είπα, και εφόσον αυτό μας υποδείξουν οι ειδικοί, να πάρουμε προσεκτικά -το τονίζω- το ρίσκο της σταδιακής επανεκκίνησης της οικονομίας. Να ανακουφιστεί το λιανεμπόριο μέσω της μεθόδου πωλήσεων εκτός καταστήματος ή και με οργανωμένο τρόπο μέσα σε αυτά.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία -διότι είχατε σπεύσει και αυτό να το απαξιώσετε σε μία προηγούμενη συζήτηση που είχαμε στις αρχές Δεκεμβρίου- ότι το click away, η παράδοση εκτός, δούλεψε. Ανακούφισε σημαντικά το λιανεμπόριο. Προφανώς και δεν μπορεί να αποτελεί υποκατάστατο για το πλήρες άνοιγμα της αγοράς. όμως, για μία σειρά από κλάδους δούλεψε. Δούλεψε λιγότερο για κάποιους άλλους κλάδους, όπως η ένδυση και η υπόδηση και όλα αυτά φυσικά θα τα λάβουμε κι εμείς υπόψη. Και σε συνεννόηση πάντα με τους ειδικούς θα πάρουμε τις αποφάσεις μας για το πώς μπορούμε να ανοίξουμε σταδιακά την οικονομική δραστηριότητα.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση είναι έτοιμη, εφόσον υπάρξει θετική εισήγηση, να υλοποιήσει αυτή την πολιτική από τη Δευτέρα. Πάντα με τήρηση των μέτρων προστασίας, με αυξημένους ελέγχους, ώστε η οικονομία των δυνάμεων της υγείας να γίνει η υγιής δύναμη της οικονομίας. Το πρόστιμο, μάλιστα, για τους παραβάτες, για όσους επιμένουν συνειδητά να παραβιάζουν τα μέτρα, θα αυξηθεί, από τα 300 ευρώ στα 500, ώστε να μπορούμε να αναθερμάνουμε την οικονομία δίχως να βάλουμε σε κίνδυνο την υγεία με ένα τρίτο κύμα πανδημίας.
Θέλω να είμαι απολύτως ξεκάθαρος, κάθε άνοιγμα οικονομικής δραστηριότητας εγκυμονεί τον κίνδυνο για μία αύξηση των κρουσμάτων. Όσο αυτή η αύξηση των κρουσμάτων είναι λελογισμένη και ελεγχόμενη και όσο δεν βάζει σε πίεση το Σύστημα Υγείας, είναι κάτι το οποίο μπορούμε να το αντέξουμε. Είναι αυτές οι δύσκολες ισορροπίες τις οποίες πρέπει να βρούμε. Εφόσον, λοιπόν, οι ειδικοί κρίνουν ότι το ρίσκο αυτό είναι λελογισμένο και εφόσον μας εισηγηθούν ότι πρέπει να πάμε σε ένα σταδιακό άνοιγμα του λιανεμπορίου, είμαστε έτοιμοι αυτό να το υλοποιήσουμε από τη Δευτέρα.
Σήμερα, όμως, θα ήθελα να ανακοινώσω δύο ακόμα μέτρα ανακούφισης της κοινωνίας και των νοικοκυριών. Θέλω να επαναλάβω ότι κατά τη διάρκεια και των επόμενων μηνών, καθώς ακόμα θα είναι αισθητές οι επιπτώσεις από την πανδημία σε επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας, θα υπάρχουν διαρκείς ανακοινώσεις της κυβέρνησης για στήριξη της πραγματικής οικονομίας.
Σήμερα ανακοινώνω, πρώτον, ότι η κάλυψη του ενοικίου των επαγγελματιών κατά 80% επεκτείνεται για ακόμα ένα μήνα, για το μήνα Φεβρουάριο. Και δεύτερον, ότι επεκτείνονται και θα συνεχίσουν να καταβάλλονται κανονικά για δύο μήνες ακόμα όλα τα επιδόματα ανεργίας τα οποία έχουν λήξει.
Σε όλο λοιπόν αυτό το διάστημα άλλαξαν πολλά στις ζωές μας. Το ένα πράγμα το οποίο, δυστυχώς, έχει μείνει αναλλοίωτο, είναι η κριτική την οποία ακούμε από την αντιπολίτευση, η οποία επιμένει συστηματικά να λέει το ακριβώς αντίθετο από αυτό το οποίο κάνει η κυβέρνηση. Δεν έχω πολλές ελπίδες ότι θα αλλάξει αυτή η στάση με τη σημερινή συζήτηση.
Οφείλω να επισημάνω όμως προκαταβολικά ότι αυτή η συνεχής άρνηση της πραγματικότητας έρχεται σε σύγκρουση με αυτό το οποίο νομίζω ζητάει η ελληνική κοινωνία, που είναι ενότητα και βέβαια δημιουργικές προτάσεις. Είμαι πάντα έτοιμος -και θα είμαι έτοιμος και σήμερα- να ακούσω και να υιοθετήσω -γιατί όχι- οποιαδήποτε δημιουργική, τεκμηριωμένη, ουσιαστική και εφαρμόσιμη πρόταση καταθέσει η αντιπολίτευση.
Από τις 26 Φεβρουαρίου, ημέρα που καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα, έχω μιλήσει στη Βουλή 14 φορές, έξι από τις οποίες ήταν με αποκλειστικό αντικείμενο τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες για τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Και πιστεύω ότι και εγώ αλλά και η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας έχουμε αποδείξει ότι είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις, ιδέες, σκέψεις για το πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την πανδημία πιο αποτελεσματικά.
Εύχομαι και ελπίζω τέτοιες προτάσεις να ακούσουμε στη σημερινή συζήτηση, έτσι ώστε να μην δούμε πάλι στα δελτία ειδήσεων τους γνωστούς τίτλους που συνοδεύουν κάθε κοινοβουλευτική συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών και που νομίζω ότι αδικούν κιόλας τη σοβαρότητα και την κρισιμότητα των στιγμών, αλλά και τις απαιτήσεις των πολιτών από όλα τα πολιτικά κόμματα.
Κλείνω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, με μία ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή σε μια λαμπρή αλλά σχετικά άγνωστη σελίδα μιας άλλης εθνικής προσπάθειας. Στο 1913, όταν τα ελληνικά όπλα αγωνιζόντουσαν για να κάνουν διπλάσια την πατρίδα.
Στις 11 Μαΐου, λοιπόν, του 1913, παραμονές του Δεύτερου Βαλκανικού Πολέμου, χολέρα χτύπησε τον ελληνικό στρατό ο οποίος στάθμευε τότε στη Θεσσαλονίκη. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αναθέτει στον καθηγητή Κωνσταντίνο Σάββα την παρασκευή αντίδοτου. Και εκείνος, μαζί με τον αρχίατρο Παναγιώτη Μανούσο και πέντε στρατευμένους φοιτητές της Ιατρικής, παραδίδουν ένα μήνα μετά το πρώτο ελληνικό αντιχολερικό εμβόλιο, το οποίο θα χορηγηθεί σε 150.000 στρατιώτες και 350.000 κατοίκους της Μακεδονίας, σταματώντας μια επιδημία που αποδεκάτιζε τις γειτονικές χώρες. Και δημιουργώντας και ένα ορόσημο, τον πρώτο μαζικό εμβολιασμό στη χώρα μας κατά της χολέρας.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, και σήμερα απέναντι σε μια ανάλογη διπλή εθνική πρόκληση. Την απόκρουση της υγειονομικής απειλής, ταυτόχρονα και με την αναχαίτιση των επιθετικών συμπεριφορών σε βάρος κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
Θα αγωνιστούμε λοιπόν με το ίδιο θάρρος και όπως και τότε η ενότητα, η επινοητικότητα και η υπευθυνότητα των Ελλήνων θα μας οδηγήσουν ξανά στη νίκη και την ελευθερία.
Σας ευχαριστώ πολύ. Και πάλι εύχομαι καλή χρονιά.
Δευτερολογία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή στη συζήτηση, σύμφωνα με το άρθρο 142Α του Κανονισμού, για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας
Δεν θα σταματήσει ποτέ να με αιφνιδιάζει ο βαθμός αυταρέσκειας και αλαζονείας του κ. Βαρουφάκη, ο οποίος και σήμερα ακόμα αναφέρεται στην διαδρομή προ του 2015, χωρίς να έχει καμία απολύτως συναίσθηση των τεράστιων προσωπικών του ευθυνών για το γεγονός ότι η χώρα έφτασε στο χείλος της χρεοκοπίας. Μας φορτώθηκε ένα αχρείαστο τρίτο μνημόνιο, χρεοκόπησαν οι τράπεζές μας, επειδή ήθελε να παίξει το δικό του -δήθεν παιχνίδι αντίστασης με την τρόικα, σε συνεργασία με τον κ. Τσίπρα, ο οποίος την τελευταία στιγμή έκανε τη δικιά του προσωπική κολοτούμπα και με τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας κράτησε την Ελλάδα στην Ευρώπη.
Να δούμε που θα ήμασταν τώρα αν είχαμε ακολουθήσει αυτές τις ωραίες πολιτικές του κ. Βαρουφάκη. Αλλά αυτά τα έχουμε πει, τα έχουμε πει πολλές φορές, απλά είναι η σειρά των ομιλητών πάντα τέτοια, όπου παίρνω το λόγο μετά τον τελευταίο ομιλητή στον κύκλο των πρωτολογιών.
Έρχομαι, τώρα, στις απαντήσεις μου σε αυτά τα οποία άκουσα από τους υπόλοιπους πολιτικούς αρχηγούς και ξεκινώ με την τοποθέτηση του κ. Τσίπρα. Στα πρώτα δύο λεπτά της τοποθέτησής σας, κ. Τσίπρα, είχα προς το παρόν την εντύπωση ότι θα μπορούσατε να ξεφύγετε από το συνηθισμένο πλαίσιο αντιπαράθεσης και να επιχειρήσουμε σε αυτήν την αίθουσα να κάνουμε μία ουσιαστική συζήτηση με τεκμηριωμένη κριτική, με στοιχεία και με γόνιμες προτάσεις από πλευράς αντιπολίτευσης.
Μιλήσατε, μάλιστα, για μία νέα συνείδηση συλλογικότητας, η οποία είμαι βέβαιος ότι υπάρχει στην κοινωνία και θα ήταν καλό κάποια στιγμή να αποτυπωθεί και εδώ, εντός του Κοινοβουλίου. Αλλά αυτό ήταν μόνο στα δύο πρώτα λεπτά.
Μετά, στα υπόλοιπα 57 λεπτά, επιστρέψατε στον γνωστό σας εαυτό και οπλιστήκατε -για ακόμα μία φορά στο λόγο σας- με όλα τα κλισέ του μειοψηφικού εαυτού του κόμματός σας: Υπερβολές, ανακρίβειες, επιλεκτικά στοιχεία. Θα τα τεκμηριώσω όλα αυτά τα οποία λέω- και βέβαια παντελής έλλειψη οποιασδήποτε ουσιαστικής δημιουργικής πρότασης πέραν κάποιων αυτονόητων γενικολογιών, που θα ταίριαζαν ενδεχομένως σε έκθεση παιδιού γυμνασίου αλλά πάντως δεν αρμόζουν σε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τέως Πρωθυπουργό ο οποίος έχει κυβερνήσει τη χώρα για 4,5 χρόνια.
Έρχομαι, λοιπόν, για να απαντήσω συγκεκριμένα σε αυτά τα οποία είπατε. Οι προτάσεις σας, κ. Τσίπρα, εξαντλήθηκαν στο να κάνουμε παραπάνω προσλήψεις στο ΕΣΥ -μας το έχετε πει πολλές φορές- στο να κάνουμε περισσότερα τεστ, στο να κάνουμε πιο γρήγορους εμβολιασμούς.
Πάμε, λοιπόν, να τα δούμε ένα-ένα. Και βέβαια μας ασκήσατε και πάλι κριτική για το γεγονός ότι δήθεν εμείς σε αυτήν την αίθουσα δεν έχουμε κάνει καμία απολύτως αυτοκριτική. Και αναφερθήκατε πάλι στο περιστατικό της Θεσσαλονίκης, απομονώνοντας ένα συγκεκριμένο συμβάν για το οποίο σε αυτή την αίθουσα έχω δώσει απαντήσεις. Και λέγοντας για άλλη μία φορά ανακρίβειες για το τί ακριβώς ειπώθηκε από αυτό το βήμα.
Όταν μίλησα στη Βουλή, στην πιο δύσκολη στιγμή της πανδημίας, στις αρχές Δεκεμβρίου- γιατί δεν κρύφτηκα- ήρθα εδώ πέρα στη Βουλή να ενημερώσω την Εθνική Αντιπροσωπεία για το τί ακριβώς συνέβη τον περασμένο Νοέμβριο, και ανέλαβα και το μερίδιο των ευθυνών που μου αναλογούσαν.
Είπα συγκεκριμένα, λοιπόν, και το ξαναλέω, έχοντας κάνει τότε την αυτοκριτική μου, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά. Να είχαμε επιβάλει τη χρήση μασκών παντού νωρίτερα, να περιορίσουμε τη βραδινή διασκέδαση νωρίτερα από ό,τι το κάναμε και ενδεχομένως στη Θεσσαλονίκη θα έπρεπε κάποιες ημέρες νωρίτερα να πάρουμε πιο δραστικά μέτρα.
Και είπα: Δεν είδα όμως κανέναν από την αντιπολίτευση να τα εισηγείται αυτά. Είχατε ζητήσει, κ. Τσίπρα, εσείς ή οποιοδήποτε στέλεχός σας να κλείσει η Θεσσαλονίκη νωρίτερα; Το είχατε κάνει; Απαντήστε και τώρα αν θέλετε. Απαντήστε και τώρα αν το είχατε πει. Όχι, δεν το είχατε πει. Γιατί θέλατε να είστε αρεστός και στους μαγαζάτορες και ταυτόχρονα να ασκείτε κριτική εκ του ασφαλούς, εκ των υστέρων.
Η αλήθεια είναι πολύ συγκεκριμένη για το τί έγινε στη Θεσσαλονίκη και θα το ξαναπώ, δεν έχω δυσκολία: Υπήρχαν όντως κάποιοι λοιμωξιολόγοι και κάποιοι τοπικοί παράγοντες, όχι τα στελέχη της αντιπολίτευσης, οι οποίοι πράγματι ζητούσαν να κλείσει η Θεσσαλονίκη νωρίτερα. Η εισήγηση, όμως, της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων δεν ήταν αυτή. Αυτό είναι απολύτως καταγεγραμμένο και επίσημο και δεν το έχει διαψεύσει κανένα από τα στελέχη και από τους επιστήμονες οι οποίοι συμμετέχουν στην Επιτροπή Λοιμωξιολόγων. Και ξέρετε γιατί τα στοιχεία αυτά μπορούν να επιβεβαιωθούν και με βάση τα πραγματικά δεδομένα; Διότι την έξαρση των κρουσμάτων την είδαμε αργότερα, κ. Τσίπρα.
Έρχεστε εδώ, σε αυτή την αίθουσα, και ισχυρίζεστε ότι τάχα δεν θέλετε να κάνετε πολιτική πάνω στους νεκρούς και κάνετε ακριβώς το ανάποδο. Αλλά το κάνετε και με χυδαίο τρόπο. Διότι έρχεστε και επικαλείστε ένα χρονικό σημείο. Ποιο είναι αυτό; Την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου και την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, όπου πράγματι η χώρα ήταν πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε θανάτους.
Είναι αυτό το διάγραμμα εδώ, κ. Τσίπρα. Μόνο που δείξατε το μισό για ακόμα μια φορά. Εδώ πέρα πράγματι, ήμασταν πάνω από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε όλο όμως το υπόλοιπο διάστημα ήμασταν καλύτερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως καλύτερα είμαστε και τώρα, κ. Τσίπρα.
Το να απομονώνετε, λοιπόν, σε μια περιπέτεια η οποία κρατάει ένα χρόνο, μια εβδομάδα όπου όντως τα πράγματα στη χώρα μας πήγαν χειρότερα και να στέκεστε με επιμονή σε αυτό ακριβώς το στοιχείο για να καταδείξετε δήθεν ανικανότητα της κυβέρνησης δεν είναι απλά άδικο, είναι παντελώς αναξιοπρεπές.
Είναι αναξιοπρεπές, είναι κατώτερο των περιστάσεων και σίγουρα δεν τιμάτε με αυτό τον τρόπο και τον αγώνα των υγειονομικών, οι οποίοι σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτή την πρωτοφανή κρίση.
Και δεν απαντάτε στο βασικό ζητούμενο, ότι εδώ δεν έχουμε κανονικές καταστάσεις. Έχουμε μια πανδημία η οποία χτυπάει μια φορά ανά 100 χρόνια. Δείξτε μου μια χώρα στην Ευρώπη η οποία δεν κλήθηκε να διαχειριστεί μια αντίστοιχη αύξηση κρουσμάτων σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Έρχεστε εδώ και επικαλείστε δηλώσεις οι οποίες έγιναν στη Βουλή ότι το lockdown θα κρατήσει τρεις εβδομάδες, όταν πρώτος εγώ σε κάθε δημόσια τοποθέτηση έλεγα ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ακριβείς εκτιμήσεις με μία πανδημία η οποία εξακολουθεί να μας αιφνιδιάζει όλους μας, όχι μόνο εμάς.
Και πράγματι θα ήταν ευχής έργον αν το δεύτερο lockdown μπορούσε να κρατήσει τρεις εβδομάδες. Δυστυχώς αναγκαστήκαμε να κρατήσει περισσότερο διότι πολύ απλά τα κρούσματα δεν έπεσαν με την ταχύτητα με την οποία θα θέλαμε.
Όταν, λοιπόν, πρώτος από την αρχή της πανδημίας έχω πει ότι δεν υπάρχει καμία σταθερά, ότι επαναξιολογούμε τα στοιχεία σε τακτά χρονικά διαστήματα, ότι είμαστε υποχρεωμένοι όλοι μας να αναθεωρούμε τις απόψεις μας με βάση τα δεδομένα, έρχεστε εσείς και στέκεστε σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο για να καταδείξετε ότι μία αλλαγή στρατηγικής συνιστά αστοχία της κυβέρνησης.
Δεν μου λέτε, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έκαναν το ίδιο, η Γερμανία, η Γερμανία η οποία έρχεται και λέει τώρα ότι μπορεί να είναι σε lockdown μέχρι τον Απρίλιο, δεν είδα να άσκησε κάποιος κριτική στη Γερμανία στην Καγκελάριο, ότι είπε κάτι διαφορετικό σήμερα από αυτό το οποίο είπε πριν από 15 μέρες. Μα άλλαξαν τα δεδομένα. Τόσο δύσκολο είναι το καταλάβετε αυτό; Δηλαδή τόσο εμποτισμένος είστε από την ανάγκη να ασκείτε συνέχεια κριτική στην κυβέρνηση που δεν μπορείτε πια να δείτε αντικειμενικά τι συμβαίνει;
Και να αναγνωρίσετε ότι αυτή δεν είναι πανδημία Μητσοτάκη. Είναι πανδημία Covid-19. Είναι πανδημία που χτυπά όλες τις χώρες του κόσμου και όσο και αν αυτό το πράγμα σας είναι δυσάρεστο- γιατί αυτό εκπέμπετε κάθε φορά που μιλάτε- το γεγονός ότι σε αρκετά επίπεδα τα έχουμε καταφέρει καλύτερα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, είναι καλό για την Ελλάδα. Μπορεί να μην κολλάει στο δικό σας αντιπολιτευτικό αφήγημα, είναι καλό για την Ελλάδα.
Το γεγονός ότι σήμερα, κοιτάξτε εδώ, κ. Τσίπρα, κοιτάξτε λίγο, σήμερα η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα, μαζί με την Δανία και την Φινλανδία, η οποία έχει δείκτη θετικότητας κάτω του 4% είναι καλό για την πατρίδα μας, γιατί είναι αυτό το οποίο μας επιτρέπει στη συνέχεια να δώσουμε αυτά τα στοιχεία στους ειδικούς για να πάρουν τις αποφάσεις για ένα σταδιακό άνοιγμα. Γιατί για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο έπρεπε όλη η κοινωνία να καταβάλλει μία μεγάλη προσπάθεια και ένα μεγάλο τίμημα.
Επιτέλους καταλάβετε, κι εδώ θα συμφωνήσω με την αρχική τοποθέτηση της κας. Γεννηματά, ότι είμαστε όλοι μαζί σε αυτή την περιπέτεια. Είμαστε όλοι μαζί. Και τουλάχιστον εάν θέλετε να ασκήσετε κριτική, να τη συνοδεύετε και από τεκμηριωμένες προτάσεις.
Αυτή η ιστορία γύρω από το ΕΣΥ και από τη δήθεν νεοφιλελεύθερη εμμονή της κυβέρνησης να μην στηρίξει το Εθνικό Σύστημα Υγείας σας έχει γίνει μία ψύχωση. Έλα ντε όμως που αυτή η κυβέρνηση είναι αυτή που διπλασίασε τις κλίνες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Έχετε δώσει κάποια εξήγηση γιατί εσείς ως κυβέρνηση παραδώσατε 557 κρεβάτια; Γιατί παραδώσατε 557 κρεβάτια εσείς που νοιάζεστε τόσο πολύ για το ΕΣΥ; Γιατί; Για απαντήσετε μου. Γιατί επί δικών σας ημερών έπρεπε κάποιος να περιμένει 15 και 20 μέρες σε μία συνηθισμένη επιδημία γρίπης για να μπει σε εντατική θεραπεία; Γιατί έγιναν όλα αυτά; Επί δικών σας ημερών έγιναν όλα αυτά, ναι.
Και ήρθε μια κεντροδεξιά κυβέρνηση και πήγε τα 557 κρεβάτια στα 1.300 και θα πάνε και στα 1.500. Ήρθε αυτή η κυβέρνηση και έκανε προσλήψεις στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αυτή η κυβέρνηση ενίσχυσε τα νοσοκομεία. Πηγαίνετε στα νοσοκομεία της Περιφέρειας. Δεν σας λένε οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία ότι κάθε νοσοκομείο ενισχύθηκε με επικουρικό προσωπικό ένα μέρος του οποίου θα μονιμοποιηθεί; Δεν σας το λένε αυτό;
Και όταν ζητάτε παραπάνω προσλήψεις, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, δεν μου λέτε, πιστεύετε ότι υπάρχουν σήμερα διαθέσιμοι αναισθησιολόγοι στη χώρα, οι οποίοι θα μπορούσαν να προσληφθούν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας; Υπάρχουν; Για πείτε μου, υπάρχουν σήμερα γιατροί τους οποίους δεν έχουμε προσλάβει; Υπάρχουν νοσηλευτές σήμερα διαθέσιμοι, συμπληρωματικοί, οι οποίοι θα μπορούσαν να προσληφθούν και δεν έχουν προσληφθεί; Για πείτε μου πού είναι αυτοί οι αναισθησιολόγοι οι οποίοι δεν μπορούν να προσληφθούν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας;
Μην κουνάτε με αγανάκτηση τα χέρια σας. Αναγνωρίστε την πραγματικότητα και δεχθείτε τα δεδομένα έτσι όπως αποτυπώνονται.
Έρχομαι τώρα στο δεύτερο ζήτημα, στο ζήτημα των τεστ. Εκεί πραγματικά δεν κατάλαβα την τοποθέτησή σας. Θεωρείτε τα rapid test αναξιόπιστα; Πείτε το ανοιχτά αν τα θεωρείτε αναξιόπιστα. Θεωρείτε ότι εγκεκριμένα τεστ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία μας δίνουν τη δυνατότητα με μεγάλη ταχύτητα να έχουμε δεδομένα τα οποία μπορούμε να αξιοποιήσουμε για να μπορούμε να λαμβάνουμε μέτρα σε τοπικό επίπεδο, αυτά τα τεστ είναι αναξιόπιστα; Τεστ με 99% ακρίβεια; Θεωρείτε ότι δεν είναι χρήσιμα για να μπορούμε να συμπεράνουμε επιδημιολογικά και να παρακολουθούμε την πορεία της πανδημίας;
Γιατί με το δικό σας λόγο αυτή τη στιγμή υπονομεύετε μία εθνική προσπάθεια η οποία γίνεται, να μπορέσουμε να πείσουμε συμπολίτες μας να προσέρχονται στα σημεία όπου κάνουμε τα τεστ για να μπορούμε να έχουμε αρκετή τυχαία δειγματοληψία για να μπορούμε να βγάζουμε συμπεράσματα;
Λοιπόν, η Ελλάδα είναι στο μέσο όρο. Κοιτάξτε εδώ. Δεν θα σας τα πει ο κ. Ξανθός διαφορετικά. Είναι σοβαρός άνθρωπος. Τα ίδια θα σας πει. Η Ελλάδα είναι στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς τα τεστ τα οποία κάνουμε.
Είναι στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κύριε Γιαννούλη, μεταξύ της δική σας άποψης και του ECDC νομίζω ότι όλοι θα συνταχθούν με τον ECDC, όχι με τη δική σας άποψη. Λοιπόν, αυτά δεν είναι δικά μου στοιχεία, είναι ευρωπαϊκά στοιχεία.
Τα τεστ, λοιπόν, είναι χρήσιμα και θα σας ζητήσω ακόμα μία φορά να υποστηρίξετε την προσπάθεια την οποία κάνουμε διότι μόνο με αυτό τον τρόπο μπορούμε πράγματι να εντοπίζουμε τις επιδημίες εν τη γενέσει τους και να παίρνουμε περιοριστικά μέτρα σύντομα, έτσι ώστε να μην χρειάζεται στη συνέχεια να παίρνουμε οριζόντια μέτρα, τα οποία προφανώς έχουν μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό κόστος.
Έρχομαι τώρα στο ζήτημα των εμβολιασμών. Εάν κατάλαβα καλά, η κριτική η οποία ασκείται συνολικά από την αντιπολίτευση -άκουσα προσεκτικά και την κα. Γεννηματά- είναι γιατί δεν πάμε πιο γρήγορα. Αυτό δεν είπατε;
Πάμε όσο γρήγορα μας επιτρέπουν οι δόσεις τις οποίες παραλαμβάνουμε. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι τα εμβόλια τα οποία κάνουμε αυτή τη στιγμή είναι εμβόλια διδοσικά. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να ξοδέψουμε όλα τα εμβόλια τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα.
Δεν μπορούμε να ξοδέψουμε όλα τα εμβόλια τα οποία έχουμε σήμερα διότι δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα εάν οι εταιρείες μπορούν να τηρήσουν τις παραδόσεις για τις οποίες έχουν δεσμευτεί.
Σήμερα μόλις πληροφορήθηκα, δυστυχώς, η Pfizer ενημέρωσε την Ευρωπαϊκή Ένωση και όλα τα κράτη-μέλη ότι δυστυχώς θα λάβουμε λιγότερα εμβόλια από αυτά τα οποία είχαμε προγραμματίσει για τον επόμενο μήνα. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες.
Λοιπόν, εάν είχαμε προχωρήσει με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα προεξοφλώντας ότι θα λαμβάναμε τα εμβόλια της Pfizer, υπήρχε ο σοβαρός κίνδυνος να μην έχουμε να κάνουμε τη δεύτερη δόση σε αυτούς στους οποίους κάναμε την πρώτη. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι αυτή είναι μία σύνθετη άσκηση.
Έχω κάθε λόγο, κα. Γεννηματά, να προχωρήσουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται. Σε αυτό θα συμφωνήσουμε. Αλλά δεν μπορούμε να θέσουμε σε κίνδυνο τη διαθεσιμότητα της δεύτερης δόσης. Και δεν μπορώ να είμαι σίγουρος αυτή τη στιγμή, με την ανασφάλεια η οποία υπάρχει στην εφοδιαστική αλυσίδα, ότι οι εταιρείες θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τις οποίες μας έχουν κάνει για τον αριθμό εμβολίων που θα μας παραδώσουν.
Έρχομαι τώρα σε ένα ευρύτερο ζήτημα, το οποίο αφορά την ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση και τη στάση άλλων κρατών-μελών, για να απαντήσω και στον κ. Βαρουφάκη ο οποίος έκανε μια αναφορά στη στάση συγκεκριμένα της Γερμανίας.
Κοιτάξτε να δείτε, η Ευρωπαϊκή Ένωση όντως καθυστέρησε στην αδειοδότηση των δύο εμβολίων τα οποία έχουν εγκριθεί αυτή τη στιγμή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό είναι μια αλήθεια. Καθυστέρησε Ευρώπη, παρότι όλοι μας και σε επίπεδο Συμβουλίου πιέσαμε την Κομισιόν να κινηθεί πιο γρήγορα. Καταλαβαίνετε ότι εμπλέκονται 27 οργανισμοί φαρμάκων, είναι πιο βαρύ, πιο γραφειοκρατικό για την Ευρώπη να εγκρίνει ένα εμβόλιο από ό,τι είναι για κάθε μεμονωμένο κράτος όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες ή όπως είναι το Ηνωμένο Βασίλειο.
Όμως, θέλω να είμαι απολύτως σαφής. Εάν υπάρχουν χώρες και αποδειχθεί οι οποίες έχουν παραβιάσει την ευρωπαϊκή συμφωνία και έχουν αγοράσει πρόσθετα εμβόλια εις βάρος των υπολοίπων κρατών-μελών, αυτό είναι κάτι το οποίο είναι απολύτως κατακριτέο και θα καταδικαστεί πολιτικά σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί. Δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα, είμαι πολύ συγκεκριμένος, αναφέρομαι στη Γερμανία, διότι υπάρχει αυτή η φημολογία ότι η Γερμανία έχει αγοράσει πρόσθετες δόσεις πέρα και πάνω από το ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Είναι κάτι το οποίο ερευνά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έχω κάνει σαφή ερώτηση και δεν έχω λάβει ακόμα ξεκάθαρη απάντηση για το αν αυτό ισχύει. Σε περίπτωση που ισχύει -και το απεύχομαι- θα είναι σίγουρα ένα χτύπημα στην προσπάθεια ευρωπαϊκής αλληλεγγύης από τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή χώρα. Εάν αποδειχθεί ότι έχει παραβιάσει το ενιαίο πλαίσιο σίγουρα θα είναι μία πράξη η οποία είναι καταδικαστέα.
Από εκεί και πέρα όμως το χρονοδιάγραμμα του εμβολιασμού μπορεί να προχωρήσει μόνο με βάση τα διαθέσιμα εμβόλια. Και προφανώς και δεν έχουμε ανοίξει ακόμα όλα τα κέντρα εμβολιασμό, διότι πολύ απλά δεν έχουμε αυτή τη στιγμή αρκετά εμβόλια για να τα αξιοποιήσουμε. Θα γνωρίζετε φαντάζομαι, κα. Γεννηματά, ότι το εμβόλιο της Pfizer πρέπει να αποθηκεύεται σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτό καθιστά την εφοδιαστική αλυσίδα πάρα πολύ περίπλοκη. Δεν πρόκειται λοιπόν να στείλουμε εμβόλια περιορισμένου αριθμού σε σημεία τα οποία δεν μπορούν στη συνέχεια να τα αξιοποιήσουν αν δεν είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι αυτά τα εμβόλια θα αξιοποιηθούν και καμία δόση δεν θα πάει χαμένη.
Σε κάθε περίπτωση, εγώ θα δεχτώ ότι αντικείμενο μελλοντικής κριτικής -διότι σήμερα, επαναλαμβάνω, είμαστε περίπου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο μετά από 15 μέρες εμβολιασμού- θα είναι η ταχύτητα του εμβολιασμού. Νομίζω ότι όλοι μας έχουμε κάθε λόγο να συμφωνούμε ότι όσο πιο γρήγορα εμβολιάσουμε τον πληθυσμό τόσο πιο γρήγορα θα χτίσουμε το τείχος ανοσίας.
Υπάρχει, όμως, μία πραγματικότητα η οποία έχει να κάνει με την διαθεσιμότητα αυτή καθαυτή των εμβολίων και εκεί είμαστε εξαρτημένοι από τις συμφωνίες που έχουμε κάνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και μιας και αναφέρθηκε ο κ. Τσίπρας στην περιβόητη συζήτηση για την ευρωπαϊκή πατέντα, αυτό είναι είδηση περσινή, κ. Τσίπρα. Η Ευρώπη αποφάσισε να κινηθεί διαφορετικά και να αγοράσει εμβόλια από τις εταιρείες κεντρικά.
Αυτό το οποίο δεν είπατε είναι ότι η πρότασή σας να παράγονται δήθεν τα εμβόλια στην Ελλάδα έχοντας εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή πατέντα -διότι αυτό είπατε έξω από το Προεδρικό Μέγαρο είναι μία πρόταση παντελώς ανεφάρμοστη. Εξάλλου η ίδια η ελληνική φαρμακοβιομηχανία ήρθε και σας εξήγησε γιατί αυτό δεν μπορεί να γίνει.
Άρα ας είστε λίγο πιο προσεκτικός όταν πετάτε τέτοια πυροτεχνήματα σε μία δύσκολη συγκυρία, όπου οφείλουμε όλοι να ενημερώσουμε τον ελληνικό λαό με ευκρίνεια και κυρίως με πειστικότητα.
Έρχομαι, λοιπόν, και πάλι να πω ότι το να επανερχόμαστε στην πιο δύσκολη στιγμή της πανδημίας, που αφορούσε την εποχή του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, αδικεί την προσπάθεια που κάναμε από τότε. Ουδέποτε αρνήθηκα σε αυτή την αίθουσα ότι ο Νοέμβριος ήταν εξαιρετικά δύσκολος. Το γνωρίζουμε όλοι εξάλλου και γνωρίζουμε πόσο τραυματικό και πόσο επώδυνο είναι για όλους μας να βλέπουμε τα νούμερα των διασωληνωμένων και των συμπολιτών μας που χάνουν τη ζωή τους να ανεβαίνουν μέρα με τη μέρα.
Ανέφερα, κύριοι της αντιπολίτευσης, τι έγινε μετά το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο. Και στο γεγονός ότι σήμερα καταφέραμε επιτέλους αυτό το δεύτερο κύμα να το ελέγξουμε. Αυτό είναι το οποίο επιτρέπει πια στους ειδικούς μας να συναινέσουν και να επιτρέψουν το άνοιγμα του λιανεμπορίου σε ολόκληρη τη χώρα, αυτή είναι η απόφαση -για την οποία μόλις ενημερώθηκα- που πήρε η Επιτροπή των εμπειρογνωμόνων.
Σε εβδομαδιαία βάση θα επιτηρούμε τα δεδομένα και αποτελεί σίγουρα μία σημαντική ανάσα, συνολικά για την οικονομία, το γεγονός ότι μπορούμε να επανέλθουμε με πολύ αυστηρά μέτρα προστασίας σε ένα πλαίσιο οικονομικής κανονικότητας. Κάναμε όλοι μαζί αυτή την προσπάθεια να ελέγξουμε το οξύτατο δεύτερο κύμα για να μπορέσουμε να φτάσουμε στο σημείο να ανοίξουμε πάλι, με πολύ προσοχή, την οικονομική δραστηριότητα.
Θέλω όμως και πάλι να είμαι απολύτως σαφής. Κάθε άνοιγμα, είτε είναι άνοιγμα σχολείων είτε είναι άνοιγμα οικονομικής δραστηριότητας, άνοιγμα λιανεμπορίου, εγκυμονεί κάποιους κινδύνους.
Μέχρι στιγμής δεν έχουμε καμία ουσιαστική ένδειξη ότι το λιανεμπόριο είχε ουσιαστική συνεισφορά στη μεταδοτικότητα του ιού όταν ήταν ανοιχτό. Η καλύτερη απόδειξη για αυτό είναι τα σούπερ μάρκετ, τα οποία λειτουργούσαν καθ’ όλη τη διάρκεια αυτού του 10μήνου. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε καταφέρει να εντοπίσουμε καμία συρροή η οποία να σχετίζεται με σούπερ μάρκετ, είτε σε εργαζόμενους είτε σε πελάτες σούπερ μάρκετ. Και αυτό είναι κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό.
Μιλήσατε και μιλάτε επανειλημμένα για τα μέσα μαζικής μεταφοράς και μας λέτε ότι δεν έχουμε κάνει ότι δεν έχουμε κάνει απολύτως τίποτα, όταν σας έχουμε πει και έχουμε δώσει πολλές φορές στη δημοσιότητα τα στοιχεία για το πόσα λεωφορεία έχουν προστεθεί και στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Ειδικά για τη Θεσσαλονίκη θα έπρεπε να είστε πάρα-πάρα πολύ προσεκτικοί, διότι όλοι γνωρίζουμε την άθλια κατάσταση στην οποία μας παραδώσατε τον ΟΑΣΘ, με ελάχιστα λεωφορεία τα οποία αυτή τη στιγμή ουσιαστικά έχουμε ενισχύσει και θα ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο.
Όμως, μιας και θέλουμε να μιλάμε με επιστημονικά δεδομένα -και επιμένετε κ. Τσίπρα να μιλάτε για συμπολίτες μας οι οποίοι στοιβάζονται στα μέσα μαζικής μεταφοράς- πρέπει να σας πω ότι δεν έχει υπάρξει καμία επιστημονική έρευνα η οποία να συνδέει γρήγορη διασπορά του ιού με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Εάν υπάρχει, εδώ είμαστε να τη δούμε και να την αξιολογήσουμε. Αλλά ως επιστήμονας, ως άνθρωπος απόφοιτος του Πολυτεχνείου, ως ένας άνθρωπος ο οποίος θα έπρεπε να στηρίζει την ανάλυσή του σε πραγματικά δεδομένα, ας συμφωνήσουμε επιτέλους και ας ενημερώνουμε την ελληνική κοινωνία πού βρίσκονται οι πραγματικοί κίνδυνοι.
Προφανώς και όπου υπάρχει οποιοσδήποτε συνωστισμός εγκυμονούνται κάποιοι κίνδυνοι. Για αυτό και επιμένουμε τόσο πολύ στη χρήση της μάσκας, στις αποστάσεις και για αυτό και λέμε ότι όταν ανοίξει με το καλό το λιανεμπόριο θα πρέπει να είμαστε όλοι διπλά προσεκτικοί. Και δεν είναι σίγουρο αυτή τη στιγμή ότι το άνοιγμα του λιανεμπορίου δεν θα συνοδευτεί από κάποια αύξηση των κρουσμάτων. Η ειλικρινής απάντηση είναι ότι δεν γνωρίζουμε. Η απάντηση όμως ταυτόχρονα είναι ότι με βάση τα δεδομένα τα οποία έχουμε σήμερα οι ειδικοί κρίνουν ότι είναι ένα λελογισμένο ρίσκο το οποίο μπορούμε να πάρουμε.
Αντί λοιπόν να ερχόμαστε σε αυτή την αίθουσα και να ανταλλάσσουμε κατηγορίες- συχνά χωρίς επιχειρήματα και χωρίς στοιχεία- ας ενώσουμε εδώ όλοι τη φωνή μας με την ίδια την κοινωνία, η οποία αυτή τη στιγμή αντιλαμβάνεται την ανάγκη να επανέλθουμε σε μία οικονομική κανονικότητα. Γνωρίζει όμως ταυτόχρονα ότι καθ’ όλη αυτή τη διάρκεια και μέχρι να χτίσουμε το τείχος ανοσίας, θα πρέπει να προσέχουμε και θα πρέπει να προσέχουμε διπλά.
Και η αλήθεια είναι, και εκεί θα συμφωνήσω με τον κ. Βαρουφάκη, ότι δεν έχουν όλοι οι εμβολιασμοί την ίδια σημασία ως προς τη μελλοντική επιβάρυνση συμπολιτών μας και την πιθανότητα να νοσηλευτούν. Ο λόγος για τον οποίο ξεκινάμε από τους πιο ηλικιωμένους και τους πιο ευάλωτους είναι ακριβώς διότι αυτοί επιβαρύνουν δυσανάλογα το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Δεν υπάρχει, λοιπόν, ένα τείχος ανοσίας το οποίο πρέπει να χτίσουμε. Υπάρχουν ουσιαστικά δύο τείχη ανοσίας. Το ένα και το αυτονόητο τείχος ανοσίας είναι όταν θα φτάσουμε να έχουμε εμβολιάσει το 60-70% όλου του ελληνικού πληθυσμού, έτσι ώστε να μπορούμε πια με ασφάλεια να πούμε ότι αφήσαμε τη πανδημία πίσω μας.
Υπάρχει και ένα δεύτερο τείχος ανοσίας όμως, στο οποίο μπορούμε να φτάσουμε πιο νωρίς και το οποίο ενδεχομένως να είναι πιο σημαντικό, και αυτό αφορά τον εμβολιασμό των συμπολιτών μας οι οποίοι σε περίπτωση που αρρωστήσουν έχουν αυξημένη πιθανότητα να καταλήξουν στο νοσοκομείο, ο μη γένοιτο να χάσουν τη ζωή τους.
Για αυτό και επιμένουμε τόσο πολύ στον εμβολιασμό των ηλικιωμένων και των πιο ευάλωτων και σας διαβεβαιώνω ότι θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας τα εμβόλια τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας να γίνονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Όχι μόνο στα κέντρα τα οποία έχουμε δρομολογήσει αλλά όπως έχω πει και σε μαζικά κέντρα εμβολιασμού. Σε πρώτη φάση δρομολογούμε τέσσερα. Αν κρίνουμε ότι χρειάζονται περισσότερα εδώ είμαστε να τα φτιάξουμε. Είναι κάτι το οποίο έχουμε σχεδιάσει, είναι κάτι το οποίο μπορούμε να υλοποιήσουμε και σε αυτή την προσπάθεια θα πρέπει να είμαστε όλοι συνοδοιπόροι και όλοι αρωγοί.
Και βέβαια υπονοούμενα, αμφιβολίες, κ. Βελόπουλε, σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εμβολίων, ας είμαστε λίγο προσεκτικοί. Καταλαβαίνω γιατί θέλετε να κλείνετε το μάτι στους αντι-εμβολιστές, είναι ένα ακροατήριο πολιτικό το οποίο ενδεχομένως σας ενδιαφέρει.
Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι εκτός από αυτούς οι οποίοι είναι απολύτως αποφασισμένοι να μην κάνουν το εμβόλιο -και είναι δικαίωμά τους αυτό προφανώς, έχουμε πει ότι το εμβόλιο δεν θα είναι υποχρεωτικό- υπάρχει και ένα σημαντικό ποσοστό συμπολιτών μας οι οποίοι αυτή τη στιγμή έχουν ακόμα επιφυλάξεις και τους οποίους πρέπει να πείσουμε με βάση πραγματικά δεδομένα και όχι αναπαράγοντας φήμες του διαδικτύου μόνο και μόνο για να κάνετε εσείς τη δική σας κομματική εκμετάλλευση.
Τριτολογία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή στη συζήτηση, σύμφωνα με το άρθρο 142Α του Κανονισμού,
για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας
Κύριε Βαρουφάκη, δεν ξέρω αν η κυβέρνηση αυτή θα φύγει βράδυ, αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι κάθε κυβέρνηση, σε μία δημοκρατική πολιτεία, φεύγει ή ανανεώνει την εμπιστοσύνη της το βράδυ των εκλογών.
Αυτό θα συμβεί και με τη δική μας κυβέρνηση όταν έρθει η ώρα των εκλογών στο τέλος της τετραετίας. Θα θέσουμε στην κρίση του ελληνικού λαού το έργο μας και είτε ο ελληνικός λαός θα μας επιβραβεύσει, είτε θα επιβραβεύσει κάποιον άλλον.
Έτσι λειτουργούν οι συντεταγμένες Δημοκρατίες και παρά την δεκαετή κρίση, η οποία μας ταλάνισε και σε ένα βαθμό τα απόνερά της ακόμη μας ταλανίζουν, η Ελληνική Δημοκρατία βγήκε πιο ισχυρή από αυτή την βαθιά περιπέτεια.
Ο Κοινοβουλευτισμός βγήκε πιο ισχυρός. Η ελληνική κοινωνία σήμερα, εκτίμησή μου είναι αυτή, πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε και εσείς, σε πολλές εκφάνσεις της είναι πιο ώριμη από πολλές άλλες περιπέτειες. Ίσως είναι το τραύμα της κρίσης, αυτό που μας ανάγκασε να ωριμάσουμε βίαια. Η δε συζήτηση για το παρελθόν κ. Βαρουφάκη, έχει γίνει και έχει γίνει εκτεταμένα. Τα νούμερα δεν χρειάζεται να τα συζητήσουμε. Είναι λίγο – πολύ αυτά τα οποία αναφέρατε.
Αυτό το οποίο δεν θα μάθουμε ποτέ, γιατί δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε στο μέλλον μία πραγματικότητα που αφορά το παρελθόν, είναι τί θα συνέβαινε αν το 2015 τα πράγματα είχαν πάρει διαφορετική τροχιά και η χώρα είχε βρεθεί εκτός Ευρωζώνης και ενδεχομένως και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διότι αυτός ήταν ο πραγματικός κίνδυνος τον οποίο αποφύγαμε το 2015. Αυτό δεν θα το μάθουμε ποτέ. Νομίζω ότι όλοι έχουμε την άποψή μας για το αν αυτό θα ήταν καλύτερο ή χειρότερο για την πορεία του τόπου. Αλλά σε κάθε περίπτωση αυτή είναι μία συζήτηση που όσο την κάνουμε σίγουρα δεν ευνοεί και δεν τιμά ούτε εσάς, ούτε και τον κ. Τσίπρα.
Έρχομαι, τώρα, να απαντήσω και να επιχειρήσω να συνοψίσω αυτά τα οποία άκουσα στις δευτερολογίες των αρχηγών των κομμάτων. Θα δώσω περισσότερες απαντήσεις αυτή τη φορά στην κυρία Γεννηματά και θα το κάνω διότι θεωρώ, εκτίμησή μου είναι, μπορεί να διαφωνείτε, κ. Τσίπρα, ότι ως προς την κριτική την οποία μας άσκησε αλλά και τις προτάσεις τις οποίες κατέθεσε ήταν σε ένα επίπεδο πολύ μεγαλύτερης επεξεργασίας από αυτά τα οποία είπατε εσείς.
Μερικές φορές βλέπετε το μέγεθος των κομμάτων δεν είναι κατ’ ανάγκη ανάλογο με την ποιότητα του πολιτικού λόγου. Έψαξα να βρω και στη δευτερολογία σας εάν υπάρχουν κάποιες τεκμηριωμένες προτάσεις που χρήζουν ουσιαστικής απάντησης. Βρήκα μία στην οποία θα σταθώ στο τέλος της τοποθέτησής μου.
Απαντώ, λοιπόν, στην κυρία Γεννηματά για το ζήτημα των εμβολίων. Χαίρομαι που αναγνωρίσατε και καλό είναι να συμφωνήσουμε σε αυτή την αίθουσα ότι πρέπει πάντα να έχουμε επαρκείς δόσεις για να μπορούμε να εξασφαλίσουμε τη δεύτερη δόση. Γιατί το λέω αυτό. Υπάρχουν χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, που απέκλιναν από τη λογική έγκρισης των εμβολίων και πάνω στην απελπισία τους, διότι αντιμετωπίζουν μία βαθύτατη και πρωτοφανή υγειονομική κρίση, παίρνουν το ρίσκο να εμβολιάσουν όσο το δυνατόν περισσότερους συμπολίτες τους με μία δόση, μη γνωρίζοντας ακόμα αν θα είναι και πότε σε θέση να κάνουν τη δεύτερη.
Να συμφωνήσουμε, λοιπόν, σε αυτή την αίθουσα ότι αυτή δεν είναι μία στρατηγική την οποία πρέπει να ακολουθήσουμε. Διότι το εμβόλιο έχει εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου και οι κλινικές έρευνες έχουν γίνει με δύο δόσεις. Άρα, η ελληνική πολιτεία θα έχει πάντα «κάβα», αν θέλετε, διαθέσιμα εμβόλια για να μπορεί να εξασφαλίσει ότι θα γίνει η δεύτερη δόση.
Έχετε δίκιο στα νούμερά σας. Προφανώς και έχουμε αυτή τη στιγμή δυνατότητα και σήμερα να σταματούσαμε να κάνουμε ακόμα 50.000 εμβόλια -θα επιχειρήσουμε να τα κάνουμε το συντομότερο δυνατό. Δεν νομίζω ότι διαφωνεί κανείς σε αυτή την αίθουσα ότι πρέπει να κάνουμε τα εμβόλια το συντομότερο δυνατό. Και από τη στιγμή που ελπίζω ότι και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων θα δώσει την έγκριση ότι από το κάθε φιαλίδιο της Pfizer μπορούμε να βγάζουμε 6 δόσεις και όχι 5, αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να αυξήσουμε ποσοστιαία και τις δόσεις τις οποίες μπορούμε να κάνουμε.
Και θα υπάρχει πάντα και ένα σχέδιο σε περίπτωση που κάποιος δεν εμφανιστεί για ραντεβού να υπάρχουν άλλοι οι οποίοι θα μπορούν να κάνουν το εμβόλιο εκείνη τη στιγμή για να μην πάει καμία δόση του εμβολίου χαμένη. Είναι σημαντικό αυτό, το τονίζω, ειδικά για το εμβόλιο της Pfizer το οποίο δεν μπορούμε να το κρατήσουμε σε συνθήκες δωματίου για παρατεταμένο χρονικό διάστημα και αυτός είναι και ο λόγος, το επαναλαμβάνω, που αυτή τη στιγμή έχουμε ανοίξει λιγότερα εμβολιαστικά κέντρα διότι η διανομή του εμβολίου αυτού είναι εξαιρετικά περίπλοκη.
Το εμβόλιο της Moderna έχει λίγο πιο εύκολη διανομή. Τα υπόλοιπα εμβόλια θα έχουν πολύ πιο εύκολη διανομή. Και, κ. Βαρουφάκη, για να απαντήσω στο πόσο εφικτή είναι η εκθετική αύξηση του εμβολιασμού την οποία νομίζω ότι όλοι επιθυμούμε, θα σας πω ότι ναι είναι εφικτή διότι, εφόσον, το τονίζω πάντα, εφόσον οι εταιρείες τηρήσουν τα χρονοδιαγράμματά τους και μας παραδώσουν τα καινούργια εμβόλια εντός του Μαρτίου ή εντός του Απριλίου που περιμένουμε τις πολλές και τις μεγάλες δόσεις, ένα τουλάχιστον από αυτά τα εμβόλια είναι εμβόλιο το οποίο εφόσον εγκριθεί, το τονίζω, είναι μονοδοσικό και μπορεί να διακινείται σε συνθήκες δωματίου. Αυτό μας επιτρέπει πολύ ταχύτερη διακίνηση και πολύ ευκολότερο εμβολιασμό από αυτό τον οποίο πρέπει να κάνουμε αυτή τη στιγμή με τα εμβόλια της Pfizer και σε ένα βαθμό της Moderna.
Πρωτοβάθμια φροντίδα: Είπατε κάτι το οποίο απασχολεί και εμένα. Αρρωσταίνει κάποιος ο οποίος κάποια στιγμή μπορεί να καταλήξει στο νοσοκομείο, ποια είναι τα πρωτόκολλα και ποια είναι η φροντίδα την οποία του προσφέρουμε όσο είναι άρρωστος, τις πρώτες μέρες. Έχω ζητήσει και, πράγματι, είναι κάτι το οποίο απασχολεί και την επιτροπή των ειδικών λοιμωξιολόγων, να επικαιροποιήσουμε τα πρωτόκολλά μας με βάση το τί καλύτερο γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή για τα φάρμακα τα οποία, ενδεχομένως, το τονίζω, ενδεχομένως, να δουλεύουν ή μπορεί να έχουν ελάχιστες παρενέργειες. Γιατί πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα με βάση αυτά τα οποία γνωρίζουμε, γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει θεραπεία, πρέπει να είμαστε σαφείς, να προσφέρουμε κάποια τουλάχιστον καλύτερη περίθαλψη σε πρώτο στάδιο σε ασθενείς οι οποίοι αρρωσταίνουν, την πορεία των οποίων δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε.
Η αλήθεια είναι ότι όταν κάναμε τη διάγνωση, την εσωτερική διάγνωση του τί δεν πήγε καλά στη Μακεδονία και είχαμε αυτό τον τραγικό αριθμό θανάτων για ένα μήνα στη Μακεδονία, διαπιστώσαμε, δυστυχώς, ότι πολλοί ασθενείς ειδικά όχι από αστικά κέντρα αλλά από χωριά έφταναν στα νοσοκομεία όταν ήταν ήδη πάρα πολύ άρρωστοι.
Αυτό είναι μία πραγματικότητα την οποία πρέπει να την αντιμετωπίσουμε, είναι μία αλήθεια την οποία την διαπιστώσαμε στην πορεία, αυτός είναι και ο λόγος που για ένα διάστημα, τουλάχιστον, το ποσοστό των θανάτων ήταν πράγματι μεγαλύτερο από αυτό το οποίο περιμέναμε. Και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε και όντως το να έρχεται κάποιος νωρίτερα στο νοσοκομείο είναι προφανώς καλύτερο από το να έρθει αργότερα.
Και αυτή η συζήτηση, ξέρετε, για τις διασωληνώσεις, κ. Τσίπρα, για ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών, νομίζω το γνωρίζουν όλοι και ειδικά όσοι ασκούν το ιατρικό επάγγελμα, η διασωλήνωση δεν προσφέρει κάτι. Σε κάποιους. Σε αρκετούς. Το γνωρίζετε αυτό. Όλοι το γνωρίζουμε, κάποιοι τυχαίνει να το γνωρίζουν και από προσωπική εμπειρία.
Η απόφαση να μην διασωληνωθεί ένας ασθενής είναι απόφαση ιατρική. Ο κ. Κοντοζαμάνης είχε απόλυτο δίκιο που το είπε έτσι, απόλυτο δίκιο. Πολλές φορές, δε, παίρνεται και σε συνεννόηση με την οικογένεια. Και είναι η σωστή και η υπεύθυνη απόφαση όταν η διασωλήνωση δεν προσφέρει κάτι, μπορεί να προσφέρει ελάχιστες μέρες ζωής με πολύ μεγάλη ταλαιπωρία. Και αυτό συμβαίνει συχνά, δεν συμβαίνει μόνο τώρα, συμβαίνει πάντα.
Το επιχείρημά σας θα είχε βάση, αν υπήρχαν αιτήματα από γιατρούς να βάλουν ασθενείς σε εντατικές και δεν υπήρχαν κρεβάτια εντατικών. Αυτό δεν έγινε όμως, και σας διαβεβαιώνω ότι αν είχε συμβεί θα το είχαμε μάθει όλοι μας. Αυτό δεν έγινε. Οι ασθενείς, οι οποίοι χρειάστηκαν εντατική και την ώρα της κρίσης, έστω και αν χρειάστηκε να τους μετακινήσουμε και να τους πάμε σε άλλες περιοχές, καλύφθηκαν από κρεβάτι εντατικής. Αυτό για να δώσουμε μια και καλή μία απάντηση στο ζήτημα αυτό διότι είναι μία άχαρη συζήτηση, η οποία αδικεί πρώτα και πάνω από όλα τους ίδιους τους γιατρούς οι οποίοι καλούνται σε πολύ δύσκολες συνθήκες να πάρουν δύσκολες αποφάσεις. Αλλά το κάνουν πάντα με γνώμονα τί είναι καλύτερο για τον ασθενή και αν η διασωλήνωση σε έναν πολύ ηλικιωμένο, πολύ επιβαρυμένο ασθενή έχει κάτι να του προσφέρει ή απλά προσθέτει πόνο, ταλαιπωρία για τον ίδιο και για τις οικογένειές τους.
Άρα υπάρχει κάτι στο ζήτημα της πρωτοβάθμιας φροντίδας το οποίο πρέπει να μας απασχολήσει για να είμαστε και έτοιμοι να αποτρέψουμε ένα ενδεχόμενο τρίτο κύμα γιατί αυτός, νομίζω, πρέπει να είναι ο στόχος.
Αναφερθήκατε, και εδώ κάνατε λάθος, κυρία Γεννηματά, αλλά θα ήθελα να δώσω μία απάντηση, στο ότι δεν υπάρχουν προβλέψεις -το πρόγραμμα RRF, το οποίο έχουμε υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τρία δισεκατομμύρια έχουμε προβλέψει συνολικά για την υγεία εκ των οποίων 650 εκατομμύρια για πρόληψη, 660 εκατομμύρια για επισκευές νοσοκομείων, αναφέρομαι στα μεγάλα κονδύλια, 400 εκατομμύρια για την πρωτοβάθμια περίθαλψη και 275 εκατομμύρια για την ψηφιακή υγεία.
Να σας καταθέσω το σχετικό πίνακα, ευχόμαστε και ελπίζουμε αυτά να είναι προγράμματα τα οποία θα εγκριθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διότι είναι πάρα πολύ σημαντικά. Η ίδια η Ευρώπη αναγνωρίζει ότι η υγεία, ειδικά όταν τέμνεται με την ψηφιακή υγεία, θα πρέπει να αποτελεί κεντρική Ευρωπαϊκή προτεραιότητα.
Αλλά, όπως σας είπα ο σκοπός μας είναι να μπορέσουμε να αποφύγουμε ένα τρίτο κύμα. Η απόφαση πάρθηκε από τους ειδικούς. Θα ανοίξουμε το λιανεμπόριο σε ολόκληρη τη χώρα, εκτός από τις κόκκινες περιοχές οι οποίες θα λειτουργήσουν με το καθεστώς του click away και κάνουμε νομίζω όλοι εδώ, σε αυτή την αίθουσα μία έκκληση για πρόσθετη προσοχή από όλες και από όλους.
Αν θέλουμε να στηρίξουμε την οικονομία, θέλουμε να στηρίξουμε το λιανεμπόριο, σας διαβεβαιώνω ότι κανένα μέτρο και καμία επιστρεπτέα προκαταβολή και καμία αναστολή φόρων και καμία διαγραφή υποχρεώσεων δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον τζίρο του καταστήματος εσαεί, είναι αδύνατον αυτή τη στιγμή και μας νοιάζει ιδιαίτερα το λιανεμπόριο σε αυτή τη συγκυρία, διότι όλοι γνωρίζετε, o κ. Βελόπουλος αναφέρθηκε σε αυτό, έχουμε εμπόρους, οι οποίοι έχουν στοκάρει αυτή τη στιγμή και ενώ ένα εστιατόριο μπορεί ενδεχομένως να επιβιώσει, εάν καταφέρουμε να περιορίσουμε και να καλύψουμε τα λειτουργικά του έξοδα, ένας έμπορος ο οποίος δεν θα πουλήσει το στοκ του, δεν θα επιβιώσει.
Άρα, είναι πάρα πολύ σημαντικό το λιανεμπόριο να λειτουργήσει, αλλά να λειτουργήσει με κανόνες. Οι κανόνες αυτοί θα παρουσιαστούν αναλυτικά σε μισή ώρα από τώρα από τον κ. Χαρδαλιά και νομίζω ότι είναι χρέος μας όλοι να στηρίξουμε αυτήν την προσπάθεια, η αγορά να ανοίξει, αλλά να ανοίξει με κανόνες, έτσι ώστε να περιορίσουμε στο βαθμό του εφικτού, το τονίζω και πάλι, κανείς δεν μπορεί να δώσει καμία εγγύηση, αλλά να περιορίσουμε στο βαθμό του εφικτού μια νέα άνοδο των κρουσμάτων.
Έρχομαι τώρα στα οικονομικά μέτρα. Και εκεί πάλι είναι ενδιαφέρουσα η σύγκριση μεταξύ των δύο κομμάτων, της κεντροαριστεράς και της αριστεράς. Αφήνω στην άκρη τον κ. Κουτσούμπα, ο οποίος έχει μια διαφορετική θεωρία, αλλά και κάποιων απόψεων που άκουσα από τον κ. Βαρουφάκη.
Επιστρεπτέα προκαταβολή. Ο ΣΥΡΙΖΑ τι λέει; Όλη επιστρεπτέα, μη επιστρεπτέα. Οριζόντια. Η κυρία Γεννηματά λέει κάτι διαφορετικό, το οποίο το βρίσκω πιο ενδιαφέρον. Και αυτό είναι το σκεπτικό στο οποίο κινείται και η κυβέρνηση, να έχουμε διαβαθμίσεις ως προς το ποσοστό της επιστρεπτέας που δεν θα επιστραφεί, ανάλογα με τη ζημιά που έχει υποστεί η επιχείρηση. Αυτό μου φαίνεται λογικό και αυτό είναι το σκεπτικό στο οποίο κινείται και η Κυβέρνηση. Δεν είμαι έτοιμος αυτή τη στιγμή ακόμα να κάνω εξαγγελίες για την επιστρεπτέα προκαταβολή. Θα μπορέσουμε να τις κάνουμε όταν με το καλό κλείσει ο κύκλος αυτής της περιπέτειας και μπορέσουμε να έχουμε μια πλήρη οικονομική εικόνα, ένα πλήρες οικονομικό αποτύπωμα της πραγματικής επίπτωσης στις επιχειρήσεις, με σκοπό, πάντα, να κρατήσουμε επιχειρήσεις ζωντανές αλλά ταυτόχρονα, και γι’ αυτό και είναι λάθος αυτό το οποίο λέτε, κύριε Τσίπρα, να μην καλλιεργούμε μία κουλτούρα μη πληρωμών. Το χειρότερο το οποίο μπορεί να συμβεί αυτή τη στιγμή είναι να δημιουργήσουμε την εντύπωση ότι δεν πληρώνει κανείς κανέναν γιατί θα έρθει το κράτος με ένα μαγικό τρόπο να χαρίσει χρέη και υποχρεώσεις. Θα ήταν καταστροφή αυτό και πρέπει να το αποτρέψουμε. Και οποιαδήποτε ενθάρρυνση σε αυτή την κατεύθυνση μόνο ζημιά μπορεί να κάνει.
Έρχομαι και επαναλαμβάνω για ακόμα μια φορά ότι όσο κρατήσει αυτή η περιπέτεια, και ευχόμαστε να μην κρατήσει πολύ, και έχω λόγους να πιστεύω ότι μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι ότι μετά τον Απρίλιο τα πράγματα θα αρχίσουν να πηγαίνουν πολύ καλύτερα και γιατί θα μας βοηθήσει ο καιρός, ο ιός αυτός είναι εποχικός, και διότι σταδιακά και ελπίζω με μεγάλη ταχύτητα θα αυξάνουμε το τείχος ανοσίας το οποίο σημαίνει ότι θα μπορούμε να μην πιέζουμε τόσο πολύ το σύστημα υγείας, αλλά ξέρουμε ότι οι επόμενοι τρεις μήνες ακόμα θα είναι δύσκολοι και θα είναι δύσκολοι μήνες για την οικονομία. Έχουμε πει πολλές φορές ότι θα σταθούμε δίπλα στις επιχειρήσεις, κυρίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και δίπλα στους εργαζόμενους σε αυτή την πολύ μεγάλη περιπέτεια.
Για αυτό και επεκτείνουμε την ειδική ρύθμιση για τα ενοίκια για ένα μήνα, για αυτό και καλύπτουμε άνεργους με παράταση επιδομάτων ανεργίας και γι’ αυτό και έχουμε προβλέψει στον προϋπολογισμό ένα ξεχωριστό ποσό ακριβώς για να μπορέσουμε να προστατευτούμε από τις οικονομικές επιπτώσεις. Αλλά προφανώς είναι ευχή και επιθυμία -και για αυτό θα εργαστούμε- όλων αυτό το σταδιακό άνοιγμα να μην οδηγήσει και πάλι σε μία αύξηση των κρουσμάτων και νομίζω ότι σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δουλέψουμε όλοι.
Αλλά, τονίζω, ότι για να γίνει αυτό απαιτείται προσοχή. Προσοχή από όλους. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι οι επαγγελματίες στο λιανεμπόριο που θα ανοίξει τη Δευτέρα με πολύ προσμονή θα τηρήσει τους κανόνες. Πρέπει όλοι να τηρήσουμε τους κανόνες και οι πελάτες να τηρήσουν τους κανόνες. Δεν χρειάζεται να πάμε όλοι τη Δευτέρα. Καταλαβαίνετε, νομίζω, αυτονόητα, ότι προσπαθούμε να διευρύνουμε και το ωράριο, να κρατήσουμε ανοιχτά τα μαγαζιά και τις Κυριακές για να “σπάσει” ο κόσμος έτσι ώστε να μην έχουμε φαινόμενα συνωστισμού. Αυτό είναι το οποίο μας απασχολεί.
Όμως, άκουσα κάτι από τον κ. Τσίπρα και επειδή θέλω να κλείσω με έναν έτσι πιο συνθετικό τόνο, άκουσα κάτι το οποίο το βρήκα ενδιαφέρον. Αναφερθήκατε, κ. Τσίπρα, στα πρόστιμα. Είπατε ότι δεν θέλουμε το πρόστιμο να είναι τιμωρητικό. Κοιτάξτε να δείτε, γιατί υπάρχει ένα πρόστιμο; Ένα πρόστιμο υπάρχει για να τιμωρηθεί κάποιος ο οποίος εν γνώσει του παραβιάζει έναν κανόνα και εν προκειμένω η παραβίαση αυτή του κανόνα έχει επιπτώσεις όχι στον ίδιο αλλά στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Γι’ αυτό και έχουμε πρόστιμα, γι’ αυτό και έχουμε κανόνες, γι’ αυτό και έχουμε ποινές. Και πράγματι μπορεί να έχουν μπει και κάποια πρόστιμα σε ανθρώπους οι οποίοι μπορεί να ξέφυγαν για κάποια λεπτά και να τιμωρήθηκαν με αυτό τον τρόπο.
Όμως, ως μια ένδειξη καλής θέλησης και εμπιστοσύνης εγώ είμαι διατεθειμένος να κρατήσω το πρόστιμο στα 300 ευρώ για μια εβδομάδα, για να δούμε πως θα ανταποκριθεί η αγορά, να δούμε πως θα ανταποκριθούν οι πολίτες κάνοντας πάλι μια έκκληση ότι ο σκοπός δεν πρέπει ποτέ να είναι κατασταλτικός πρέπει να είναι σκοπός συμμόρφωσης για να χτίσουμε μια μεγάλη κοινωνική συμμαχία αναγνωρίζοντας, όμως, απόλυτα και από την άλλη ότι υπάρχουν συμπολίτες μας που δυστυχώς επέδειξαν προκλητικότατες συμπεριφορές οι οποίες δεν μπορούν να μείνουν ατιμώρητες.
Διότι η προκλητική συμπεριφορά εν προκειμένω δεν αφορά μόνο τον έναν. Αυτό είναι το πρόβλημα αυτής της πανδημίας. Δεν τιμωρούμε τον εαυτό μας, δεν είναι περίπτωση π.χ. δεν φοράει κάποιος τη ζώνη του στο αυτοκίνητο κι αν δεν την φορέσει που και εκεί ερχόμαστε και του επιβάλουμε τι πρέπει να κάνει ο ίδιος θα τιμωρηθεί, ο ίδιος θα υποστεί τη ζημιά αλλά παρά ταύτα στην πατερναλιστική λογική ότι το κράτος έρχεται και του επιβάλει αυτό το οποίο ξέρει ότι είναι σωστό.
Εδώ δεν είμαστε σε αυτή την περίπτωση. Εδώ είμαστε στην περίπτωση που μια συμπεριφορά η οποία δεν συνάδει με αυτό το οποίο έχουν υποδείξει οι ειδικοί μπορεί να μην έχει καμία απολύτως επίπτωση για τον ίδιο, γιατί μπορεί να είναι ασυμπτωματικός, μπορεί να έχει όμως τραγικές επιπτώσεις για τους γύρω του και τους συγγενείς του, για ανθρώπους που δεν γνωρίζει. Γι’ αυτό, λοιπόν, υπάρχει το πρόστιμο.
Όμως, σε μια κίνηση να στείλουμε το μήνυμα ότι θέλουμε από τους πολίτες τη συμμόρφωση με γνώμονα τη λογική, τη συλλογική ευθύνη και όχι το φόβο του προστίμου θα κρατήσουμε το πρόστιμο για τις επόμενες 10 μέρες εκεί που είναι σήμερα και θα αξιολογήσουμε μετά το τι πρέπει να γίνει.
Ευχαριστώ πολύ.
