Γράφει η Μαρία Λαϊου
Ψυχολόγος
Οι φετινοί εορτασμοί δεν μοιάζουν με αυτούς των τελευταίων ετών. Διανύουμε μια εποχή πρωτόγνωρη και εξαιρετικά αβέβαιη σε σημείο τρόμου. Υπό τον τρόμο της αόρατης απειλής λοιπόν, αυτής του κορωνοϊού, πολλοί νιώθουν το λιγότερο αποθαρρυμένοι στο να γιορτάσουν και να τηρήσουν τα χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα που άλλοτε προσέφεραν χαρά και ξεγνοιασιά. Έθιμα ή αλλιώς τελετουργίες, είναι κάτι πολύ παραπάνω από θρησκευτικές πρακτικές και δοξασίες και μπορούν τα αποτελέσουν «ασπίδα» σε ανασφαλείς καιρούς όπως αυτούς που διανύουμε
Πιο αναλυτικά, για να κατανοήσουμε την σημασία των τελετουργιών στην ζωή μας είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι η εκτέλεση μιας τελετουργίας είναι πολυεπίπεδη και αποτελείται από πολλά στρώματα. Για να εκτελέσουμε μια τελετουργία χρειάζεται να είμαστε συγκεντρωμένοι πλήρως στον στόχο μας. Καθόλη την διάρκεια της διαδικασίας, ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου μας, όπως αυτή της αμυγδαλής, η οποία είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία των συναισθημάτων μας. Μέσω λοιπόν των τελετουργιών είμαστε σε θέση να «ακούμε» περισσότερο τα συναισθήματα μας αλλά και να επιλέγουμε τις κατάλληλες αποκρίσεις. Μας επιτρέπεται να αναλογιζόμαστε σε ένα βαθύτερο επίπεδο και να επιλύουμε προβλήματα γρηγορότερα. Υπό αυτό το πρίσμα η δέσμευση σε τελετουργικές πρακτικές μας βοηθά στην ανακούφιση από το στρες, μας προσγειώνει στο «εδώ κα το τώρα» και μπορεί να βελτιώσει την λειτουργία του γνωστικού μας συστήματος. Δεν είναι τυχαίο που οι ανθρωπολόγοι πιστεύουν ότι οι τελετουργίες που προέρχονταν από τις πρώτες ανθρώπινες κοινότητες συχνά χρησιμοποιούνταν σαν ένα μέσο πρόληψης του κινδύνου.
Οι τελετές μπορούν να είναι μεταμορφωτικές σαν ένα μαγικό ραβδί από αυτά που διαβάζαμε μικροί στα παραμύθια. Δεδομένου ότι βιώνουμε μια περίοδο κοινωνικής απομόνωσης, οι τελετουργίες ως «ασπίδα» στον κίνδυνο, παίζουν σημαντικό ρόλο στην σύνδεση και τη διατήρηση υγιών δεσμών. Μπορούν να μας βοηθήσουν να «γειωθούμε» στην αγκαλιά της κοινότητας και να νιώσουμε περισσότερο ασφαλείς. Έχουν την δυνατότητα να μας υπενθυμίσουν από πού ήρθαμε και προς τα πού οδεύουμε, δηλαδή την αίσθηση της συνέχειας που τόσο την έχουμε ανάγκη. Στην βάση τους έχουν ως στόχο τη συνάντηση, τη σύμπλευση, την κοινωνία ηθών και αξιών και δρουν με εξαγνιστικό τρόπο στις ψυχές μας.
Ας μην αμφισβητήσουμε την αξία των τελετουργιών στην ζωή μας. Χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ φέτος να στολίσουμε, να φτιάξουμε το χριστουγεννιάτικο στεφάνι και το χριστόψωμο και να σπάσουμε το καθιερωμένο ρόδι! Και γιατί όχι; Ας φροντίσουμε να ενσωματώσουμε μικρές τελετουργικές πρακτικές στην καθημερινότητα μας, προσαρμοσμένες στις προσωπικές μας ανάγκες. Άλλωστε σύμφωνα με τον Ρότζερ Μπέικον- σκεφτόμαστε σύμφωνα με τη φύση, μιλούμε σύμφωνα με τους νόμους και ενεργούμε σύμφωνα με τα έθιμα.
