Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Υπάρχει δυστυχώς και άλλη εκδοχή από την κυρίαρχη για την ιστορική απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαθέσει ποσό μαμούθ ύψους 750 δισ. ευρώ για την τόνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας, μεταξύ αυτών και 33,5 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας.
Εκδοχή η οποία φοβάμαι ότι δεν θα μας αρέσει, γιατί οδηγεί στα αντίθετα συμπεράσματα από αυτά στα οποία καταλήξαμε αρχικώς: τα πανηγυρικά του τύπου «Σωθήκαμε» κ.λπ. Όπως μου έλεγε σκωπτικώς ένας φίλος τις προάλλες, «βλέπω φως στην άκρη του τούνελ, αλλά αυτό είναι το φως από το τρένο που έρχεται καταπάνω μας»!
Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή λοιπόν, καταρχάς, δεν κατέλαβε φιλευσπλαχνία τον γαλλογερμανικό άξονα για τον ευρωπαϊκό Νότο και για την ιδέα της Ένωσης. Οι αριθμοί είναι η αιτία του νέου ευρωπαϊσμού. Οι Γερμανοί κατάλαβαν πολύ γρήγορα ότι αν καταρρεύσουν οι βασικοί τους πελάτες στον Νότο -Ισπανοί, Ιταλοί και βεβαίως εμείς οι Έλληνες- τότε η ζήτηση για τα προϊόντα τους θα μειωθεί κάθετα και η κρίση θα επιστρέψει στο εσωτερικό τους με τη μορφή λουκέτων, απολύσεων και ακόμη μεγαλύτερης επιβράδυνσης.
Ήδη μεγάλες γερμανικές πολυεθνικές οι οποίες χτύπησαν τις πόρτες τραπεζών τους για δανεισμό, έχοντας ήδη τη στήριξη του γερμανικού δημοσίου, τις βρήκαν κλειστές. Τους ζητήθηκαν εγγυήσεις μαμούθ. Ο φιλοευρωπαϊσμός, η ανακάλυψη του λοιδορηθέντος Νότου, η εγκατάλειψη των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και της δημοσιονομικής πειθαρχίας κατέστησαν μετά ταύτα μονόδρομος για το Βερολίνο με τη συναίνεση και του ανάλγητου Σόιμπλε. Ίνα αποδειχθή η θεωρία μας: Το δόγμα της δημοσιονομικής πειθαρχίας δεν έχει ισχύ, καταρρέει, όταν φτάνει στις αυλές των βορείων. Τέτοια ήταν η «πρωτοπορία» τους.
Και αν αντιδρούν σε αυτή τη φάση σπασμωδικά οι Αυστριακοί, οι Δανοί και οι Ολλανδοί, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι δικές τους μικρότερες οικονομίες δεν είναι διασυνδεδεμένες σε μεγάλη έκταση με τον ευρωπαϊκό Νότο. Το εξαγωγικό τους εμπόριο είναι κατά πολύ μικρότερο των Γερμανών και των Γάλλων. Το πρώτο βασικό δεδομένο λοιπόν που αφορά την ηγεσία της Ένωσης είναι αυτό: Καμία χάρη δεν μας έγινε. Πόσο μάλλον που εμείς στον Εβρο και στο Αιγαίο φυλάμε τα σύνορα της Ένωσης. Ανάγκα και… «ιερατεία» πείθονται.
Τα αμέσως επόμενα δεδομένα αφορούν όμως εμάς. Όταν διαβάζει κάποιος τα ψιλά γράμματα της συμφωνίας αντιλαμβάνεται ότι κατά βάθος η Ελλάς εισέρχεται από το φθινόπωρο στην καρδιά μιας νέας μεγάλης οικονομικής κρίσης χωρίς χρήματα στην τσέπη. Τα 33,5 δισ. είναι χρήματα που ΘΑ πάρουμε σε βάθος επταετίας υπό δύο προϋποθέσεις, ρητές και άρρητες. Η πρώτη είναι ότι θα καταρτίσουμε και θα υποβάλουμε αμέσως προγράμματα προς έγκρισιν στην Ε.Ε. – αυτή είναι η πρώτη ισχυρή ένδειξη εποπτείας. Δεν θα ανοίξουν οι κρουνοί των Βρυξελλών έτσι, απαιτούνται σχέδια, projects, τα οποία αυτή τη στιγμή δεν έχουμε και τα οποία θα αποκτήσουμε υπό τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις του χρόνου.
Η δεύτερη προϋπόθεση -η πλέον ενδιαφέρουσα– είναι ότι από τα σχέδια αυτά πρέπει να ωφεληθούν κατά προτεραιότητα γερμανικές εταιρίες. Και ό,τι περισσέψει για τις υπόλοιπες. Οι Γερμανοί ενέκριναν τα λεφτά για εμάς, αλλά στο μέτρο που θα διατηρηθεί αλώβητο το εξαγωγικό τους εμπόριο και θα στηριχτούν οι επιχειρήσεις τους στην πραγματικότητα τα λεφτά τα ενέκριναν για τους εαυτούς τους! Στο πρόσφατο μνημονιακό παρελθόν μάς δάνειζαν για να αποπληρώνουμε τις τράπεζές τους. Τώρα μας ζητούν ανάπτυξη και τόνωση της κατανάλωσης για να ενισχύσουμε τη ρευστότητα στις δοκιμαζόμενες βιομηχανίες τους.
Η κυβέρνηση «εντέλλεται» συνεπώς να καταρτίσει σχέδια προς έγκριση που θα αφορούν κυρίως τα συμφέροντα του γερμανικού κεφαλαίου. Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Οι σύμμαχοί μας στην περιοχή αλλά, το κυριότερο, οι χρηματοδότες υποστηρικτές της Ν.Δ., το ελληνικό κεφάλαιο, είναι περισσότερο προσανατολισμένοι προς την αμερικανική και την αγγλική οικονομία και λιγότερο προς τη γερμανική.
Στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο είναι τα συμφέροντά τους, όχι στο Βερολίνο. Κατά συνέπεια εδώ το πακέτο των 33,5 δισ. ευρώ το οποίο θα αρχίσει ούτως ή άλλως να εκταμιεύεται σταδιακά από το 2021 προκαλεί τον εξής πολιτικό πονοκέφαλο στον πρωθυπουργό: Με ποιους θα πάμε και ποιους θα αφήσουμε; Δεν είναι άλλωστε βέβαιον ότι projects με δυτικές εταιρίες οι οποίες δεν είναι της αρεσκείας των Γερμανών θα εγκρίνονται αβρόχοις ποσίν από τις υπηρεσίες της Ούρσουλα ή του αγαπητού Μαργαρίτη Σχοινά. Θα υπάρχει έλεγχος.
Και βεβαίως, αναλόγως των επιλογών εύνοιας σε επιχειρηματικά σχήματα, θα υπάρξουν και συνέπειες. Πολιτικές συνέπειες. Η κοινωνική και επιχειρηματική συμμαχία που έφερε τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην εξουσία θα δοκιμαστεί σε βάθος χρόνου. Οι πρώτες ενδείξεις που υπάρχουν είναι ότι το Μαξίμου έλαβε το μήνυμα του Βερολίνου.
Οι διαρροές ότι θα υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός Μαξίμου χωρίς εμπλοκή υπουργών και ότι τα χρήματα θα αξιοποιηθούν για τέσσερις τομείς της οικονομίας, κυριότεροι εκ των οποίων η πράσινη μετάβαση και ο ψηφιακός εκσυχρονισμός του κράτους, τομείς στους οποίους πρωταγωνιστούν γερμανικές εταιρίες (ήδη ο πρωθυπουργός έκανε αναφορά στη RWE στη συνέντευξή του στην «Bild»), δείχνουν την τάση. Προς τα πού «πάνε» τα πράγματα. Αλλά θέτουν και τα διακυβεύματα: Πώς θα αντιδράσουν οι ελληνικές εταιρίες που επενδύουν στον τομέα αυτό την τελευταία δεκαετία στη θέα των Γερμανών; Θα μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια; Θα δούμε την ατμόσφαιρα που θα επικρατήσει στο… διαδίκτυο στο μέλλον και θα τοποθετηθούμε.
Το συμπέρασμά μου μετά ταύτα είναι ένα: Το πρόγραμμα ενίσχυσης της ελληνικής οικονομίας είναι πρωτίστως πολιτικό υπερόπλο για τον κ. Μητσοτάκη και δευτερευόντως οικονομικό. Υπερόπλο με ημερομηνία λήξεως τον Σεπτέμβριο όμως. Μετά, στην καρδιά του οικονομικού χειμώνα, θα είναι «για πέταμα». Είναι υπερόπλο γιατί του προσφέρει ένα ωραιότατο φθινοπωρινό αφήγημα προτού οι συνέπειες της διψήφιας ύφεσης χτυπήσουν τις πόρτες εκατομμυρίων Ελλήνων. Του είναι περισσότερο χρήσιμο ως ιδέα παρά ως εργαλείο στην πράξη.
Αν θα αποφασίσει να πάει σε πρόωρες εκλογές είναι βεβαίως δική του απόφαση. Για την ώρα αυτό που παρατηρώ, Ιούνιο μήνα, είναι (10 μήνες μετά τις εκλογές) η διαρκής διενέργεια και μετάδοση δημοσκοπήσεων που εμπεδώνουν την αντίληψη της κυριαρχίας της Ν.Δ. και του πρωθυπουργού. Αν δεν υπήρχε προδιάθεση εκλογών, προς τι όλη αυτή η φρενίτιδα και οι ουρανομήκεις κραυγές για τις διαφορές των 20 μονάδων από τον ΣΥΡΙΖΑ; Διερωτώμαι.
