Συνέντευξη της Έφης Αχτσιόγλου, βουλευτή Επικρατείας και τομεάρχη Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, στο “Newsbomb.gr”
“Τα μέτρα της κυβέρνησης είναι κατώτερα των περιστάσεων”
– Κυρία Αχτσιόγλου η επόμενη μέρα θα είναι τσουνάμι στα εργασιακά και στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας ή είναι διαχειρίσιμο το πρόβλημα;
Η ύφεση είναι προδιαγεγραμμένη. Το πόσο μεγάλη θα είναι όπως και το πόσο μεγάλη θα είναι η ανεργία και το πρόβλημα στην αγορά εργασίας εξαρτάται σημαντικά από το αν και τι είδους μέτρα λαμβάνονται σήμερα. Δυστυχώς μέχρι σήμερα η κυβέρνηση δεν έχει λάβει ένα γενναίο πακέτο μέτρων που θα στηρίξει την εργασία, τους μισθούς και τις επιχειρήσεις ώστε να προλάβει τις συνέπειες της ύφεσης. Λειτουργεί μέρα τη μέρα, με μέτρα επιλεκτικά, μικρά δημοσιονομικά και αυτή η στάση θα οδηγήσει σε μακροχρόνιο σπιράλ ύφεσης. Τα μέτρα, δε, που λαμβάνει δεν είναι μόνο πολύ κατώτερα των περιστάσεων από την άποψη του χρόνου και της ποσότητας, αλλά και από θέμα ποιότητας. Διότι οι βασικές κυβερνητικές επιλογές είναι η αναστολή συμβάσεων και η νέα εκ περιτροπής εργασία με μείωση μισθού στο 50%. Η αναστολή συμβάσεων είναι μάλιστα προϋπόθεση ώστε οποιαδήποτε επιχείρηση να μπορεί να ενταχθεί σε ευνοϊκά μέτρα, άρα ακόμη κι αν μπορούσε η επιχείρηση στοιχειωδώς να συνεχίσει τη λειτουργία της και να κρατήσει τους εργαζόμενούς της, υποχρεώνεται κατ’ ουσίαν να αναστείλει τις συμβάσεις τους. Οι επιλογές αυτές θα οδηγήσουν την επόμενη μέρα της καραντίνας σε απολύσεις, δραματική μείωση των μισθών, πλήρη ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας. Άρα αν δεν αλλάξει άρδην κατεύθυνση η κυβέρνηση το πρόβλημα για τους εργαζόμενους θα είναι μη διαχειρίσιμο.
– Μπορεί η κυβέρνηση να κάνει κάτι άλλο εκτός από το να δώσει κάποια επιδόματα σε όσους είναι σε αναστολή ή είναι μακροχρόνια άνεργοι;
Ασφαλώς μπορεί, η δημοσιονομική δυνατότητα υπάρχει. Μπορεί να καλύψει πλήρως τον μισθό και τις εισφορές των εργαζομένων που πλήττονται όπως προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα σε ολόκληρη την Ευρώπη λαμβάνονται σήμερα μέτρα αναπλήρωσης μισθών. Αντιθέτως σε κανένα κράτος δεν γίνονται στην παρούσα φάση επιλογές αποδιάρθρωσης της αγοράς εργασίας, όπως γίνονται σε εμάς, και ξέρετε ότι στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές υπερφιλελεύθερες κυβερνήσεις. Πέραν της κάλυψης μισθών των εργαζομένων, το κράτος μπορεί να ενισχύσει ευθέως τις μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, εμείς προτείνουμε με ένα κονδύλι της τάξης των 3 δισ. Έτσι, απαλλάσσοντας ουσιαστικά τις επιχειρήσεις από το μισθολογικό κόστος και δίνοντάς τους ρευστότητα και κεφάλαιο κίνησης για την επόμενη της καραντίνας περίοδο, μπορεί παράλληλα να τις δεσμεύσει να διατηρήσουν για άλλους έξι μήνες τις θέσεις εργασίας, με τους ίδιους εργαζόμενους και τις ίδιες εργασιακές σχέσεις. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαμε να κρατήσουμε την αγορά συνολικά, τόσο την προσφορά όσο και τη ζήτηση, στα επίπεδα που ήταν περίπου τον Φεβρουάριο του 2020. Επίσης, στις μεγάλες ομάδες επισφαλώς εργαζομένων και μη επιδοτούμενων ανέργων που σήμερα είναι εντελώς ακάλυπτοι, μπορεί να χορηγήσει οριζόντια ειδικό επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ύψους 1,5 δισ. ευρώ και να μην προβαίνει σε ακατανόητες επιλεκτικές ενέργειες, όπως η πρόσφατη με το επίδομα 400 ευρώ που ανακοίνωσε ότι θα δώσει σε πολύ λιγότερους από το 1/3 των μακροχρόνια ανέργων.
– Μπορεί την επόμενη μέρα, όταν θα τελειώσει το υγειονομικό ζήτημα, να υπάρξει ένα επενδυτικό σοκ που θα κρατήσει όρθια την πραγματική οικονομία ή είναι ουτοπία αυτό;
Η στήριξη της πραγματικής οικονομίας δεν γίνεται με ευχές. Για να ανακάμψει γρήγορα η πραγματική οικονομία, πρέπει να διατηρήσουμε το εισόδημα των πολιτών και τη δυνατότητα λειτουργίας των επιχειρήσεων, κατά το δυνατόν, στα ίδια περίπου επίπεδα που ήταν πριν την υγειονομική κρίση. Αυτό και οφείλει και μπορεί να το κάνει το κράτος, με ευθεία χρηματοδότηση. Κι αυτό πρέπει να γίνει τώρα, αν δεν είναι ήδη αργά. Διότι αν μετά την καραντίνα αρχίσουν τα λουκέτα στις επιχειρήσεις που δεν θα έχουν ένα στοιχειώδες κεφάλαιο κίνησης, η ανεργία εκτιναχθεί, και το εισόδημα των πολιτών έχει καταβαραθρωθεί και δεν μπορούν να καταναλώσουν, η κατάσταση θα είναι μη αναστρέψιμη. Ακόμη κι αν τότε η κυβέρνηση αποφασίσει να εφαρμόσει αυτό που ο ΣΥΡΙΖΑ τώρα προτείνει, τα χρήματα δεν θα είναι αρκετά για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες.
– Ποιες κατά τη γνώμη σας είναι οι ομάδες που πρέπει να στηριχθούν περισσότερο;
Καταρχάς οι εργαζόμενοι και ιδίως αυτοί που βρίσκονται όλο τον καιρό κάτω από τα ραντάρ: μπλοκάκια, εργόσημα, μεροκάματα, εργολαβικοί. Στήριξη χρειάζονται και οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι που αυτή την περίοδο έχουν μηδενικά έσοδα. Για τους τελευταίους προτείνουμε ένα έκτακτο ειδικό επίδομα ίσο με το 1/12 του περσινού καθαρού εισοδήματός τους, με ελάχιστο τον κατώτατο μισθό και μέγιστο τα 1000 ευρώ. Οπωσδήποτε πρέπει να καλυφθούν οι εποχικοί εργαζόμενοι, ιδίως του τουρισμού που σήμερα βρίσκονται στον αέρα. Κι εδώ χρειάζονται οριζόντιες λύσεις και όχι επιλεκτικές τακτικές που αφήνουν τους περισσότερους απ’ έξω. Εμείς προτείνουμε την επέκταση του επιδόματος ανεργίας σε όλους τους εποχικά εργαζόμενους. Ασφαλώς ειδική μέριμνα χρειάζεται για τους μη επιδοτούμενους ανέργους συνολικά, με οριζόντιο μέτρο όπως το έκτακτο επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης που ανέφερα προηγουμένως. Ενώ και οι αγρότες έχουν άμεση ανάγκη στήριξης. Στο πρόγραμμά μας προτείνουμε κονδύλι ύψους 300 εκ. για άμεση ενίσχυσή τους και σειρά άλλων μέτρων ελάφρυνσης. Όλα όσα αναφέρω είναι απολύτως κοστολογημένα.
– Εσείς έχετε πει ότι προτείνετε ένα πολύ πιο ισχυρό δημοσιονομικό πακέτο, 26 δισ. ευρώ, ενώ τα μέτρα που λαμβάνει η ΝΔ είναι εξαιρετικά χαμηλά… Εννοείτε τα χρήματα από το λεγόμενο μαξιλάρι; Δεν είναι δεσμευμένα αυτά τα χρήματα ως εγγύηση στον ESM;
Το συνολικό πακέτο που προτείνουμε είναι 26 δισ., εκ των οποίων τα 14 δισ. είναι άμεση δημοσιονομική δαπάνη, δηλαδή ζεστό χρήμα για κάλυψη μισθών, μη επιστρεπτέα ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων κ.λπ. Τα υπόλοιπα αφορούν μέτρα εγγυοδοσίας. Τα ποσά αυτά βρίσκονται εντελώς εντός των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας, διότι συνολικά οι διαθέσιμοι πόροι αυτή τη στιγμή είναι πάνω από 50 δισ. ευρώ. Άρα ήδη καταλαβαίνετε ότι το πακέτο του ΣΥΡΙΖΑ είναι εντελώς ρεαλιστικό.
Στα 50 δισ. αθροίζω και ένα μέρος του μαξιλαριού ασφαλείας που σχηματίστηκε κατά τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Θυμίζω ότι το μαξιλάρι είναι συνολικού ύψους 37 δισ. ευρώ. Τα 16,5 είναι «κλειδωμένα» για την εξυπηρέτηση του χρέους. Τα υπόλοιπα 20 σχεδόν είναι άμεσα διαθέσιμα και πρέπει ένα σημαντικό μέρος τους να χρησιμοποιηθεί. Προτείνουμε μάλιστα να αξιοποιηθεί κατά προτεραιότητα διότι τα χρήματα αυτά είναι χρήματα του ελληνικού λαού άμεσα διαθέσιμα, με άλλα λόγια η χώρα μπορεί να τα δαπανήσει χωρίς να χρειαστεί να δανειστεί και άρα να αυξήσει το δημόσιο χρέος της. Αυτό είναι και το πλεονέκτημα της Ελλάδας έναντι άλλων χωρών όπως η Ισπανία και η Ιταλία που για να λάβουν άμεσα δημοσιονομικά μέτρα πρέπει να δανειστούν και άρα να αυξήσουν το δημόσιο χρέος.
Η κυβέρνηση, που όλο τον προηγούμενο καιρό μας λοιδορούσε για τη δημιουργία του μαξιλαριού, μετά την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ υπεκφεύγει να τοποθετηθεί στο ζήτημα της χρήσης του. Τις τελευταίες δύο μέρες με αφορμή κοινοβουλευτική μας ερώτηση, από το υπ. Οικονομικών διαρρέουν ότι η κυβέρνηση έχει αρχίσει ήδη να χρησιμοποιεί το μαξιλάρι, χωρίς όμως να ενημερώνει επίσημα αν το έχει κάνει, σε ποιο βαθμό και πού το χρησιμοποίησε. Πρόκειται για απαράδεκτους και προκλητικά αδιαφανείς χειρισμούς απέναντι σε μία κοινωνία που δοκιμάζεται.
– Έχετε εικόνα τι συμβαίνει με την προστασία πρώτης κατοικίας; Διότι καλό το μένουμε σπίτι, αρκεί να υπάρχει σπίτι…
Με τα σημερινά νομικά δεδομένα στις 30 Απριλίου λήγει η προστασία της πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση μέχρι στιγμής δεν έχει αναλάβει καμία πρωτοβουλία ώστε αυτό να αποτραπεί. Είναι παράλογο να τίθεται ζήτημα άρσης της προστασίας, εν μέσω πανδημίας και ενώ οι πολίτες καλούνται να μείνουν στο σπίτι. Η πρότασή μας είναι σαφής: Η προστασία της πρώτης κατοικίας πρέπει να παραταθεί μέχρι το τέλος του έτους με νόμο. Το έχουμε ζητήσει εδώ και πολύ καιρό, καταθέσαμε και σχετική τροπολογία. Παράλληλα, είναι αναγκαίο να θεσπιστεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους, το οποίο θα περιλαμβάνει και την προστασία της πρώτης κατοικίας. Δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται άνθρωποι με πραγματική αδυναμία πληρωμής ως στρατηγικοί κακοπληρωτές. Χρειάζεται διάκριση και προστασία των πρώτων. Αυτό το είχαμε συμφωνήσει στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς. Η κυβέρνηση αδρανεί ανησυχητικά. Μάλλον πρόκειται για σαφή πολιτική επιλογή, αν μάλιστα θυμηθεί κανείς τις όχι και τόσο μακρινές δηλώσεις του υπ. Ανάπτυξης ότι συνολικά η μη προστασία της πρώτης κατοικίας συνιστά μέτρο επιβοηθητικό της οικονομίας.
– Πιστεύετε ότι η ΝΔ κινείται σε λάθος κατεύθυνση λόγω αδυναμίας χειρισμού της κρίσης ή έχει αποφασίσει να πληρώσει το μάρμαρο ο λαός;
Δεν πρόκειται για αδυναμία χειρισμού όταν τα πράγματα είναι τόσο σαφή. Είναι μάλλον φανερό ότι η κυβέρνηση έχει αποφασίσει μια συνολική αναδιάρθρωση της αγοράς. Παρακολουθεί την κρίση να έρχεται αλλά δεν λαμβάνει μέτρα για να την αποτρέψει. Αυτό οδηγεί ευθέως στην επιλογή να επιβιώσουν οι ισχυροί της αγοράς. Δηλαδή οι μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν πρόσβαση στην τραπεζική ρευστότητα και την επόμενη μέρα θα έχουν πρόσβαση στο δημόσιο χρήμα στήριξης της οικονομίας. Συγχρόνως η κυβέρνηση ακυρώνει κάθε προστασία της εργασίας ώστε μετά την καραντίνα όλα να ξεκινήσουν από μηδενική βάση για τους εργαζόμενους. Καμία ασφάλεια για τη θέση εργασίας, για τους όρους, για τον μισθό, για τα ωράρια. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτό το περιβάλλον πριν λίγες μέρες ο ΣΕΒ κατέθεσε πρόταση για γενικευμένη εργολαβοποίηση όλων των ιδιωτικών υπαλλήλων της χώρας. Κάνει δηλαδή, όπως είναι αναμενόμενο, ένα βήμα παραπάνω στην επιθετικότητα. Πρόκειται λοιπόν για στρατηγικές επιλογές.
