Γράφει ο Τάσος Παππάς
Οταν μια χώρα βρίσκεται σε κατάσταση πανικού μπαίνουν στην κυκλοφορία ειδήσεις και «ειδήσεις», αναλύσεις ειδικών και «αναλύσεις» απίθανων τύπων που υποδύονται τους ειδικούς, ενώ είναι παντελώς άσχετοι. Το αποτέλεσμα είναι μια απέραντη σύγχυση. Το φαινόμενο παίρνει μεγάλες διαστάσεις από τη στιγμή που το πρόβλημα ακουμπά όλον τον πλανήτη, όπως συμβαίνει με την πανδημία.
Μπορεί να έχεις συνηθίσει να ακούς τις τερατολογίες που εκστομίζουν αρμόδιοι και αναρμόδιοι, μπορεί να έχεις πάψει προ πολλού να εκπλήσσεσαι με τις υπερβολές που διακινούν αφελείς και συνειδητοί προβοκάτορες, μπορεί να διασκεδάζεις με τις θεωρίες συνωμοσίας, μπορεί έχοντας την εμπειρία τριών μνημονίων να μην τρέφεις αυταπάτες για τον ρόλο των εταίρων σου, ωστόσο κάποιες φορές μένεις άφωνος με τις ερμηνείες που δίνουν ηγέτες, κυβερνήσεις, μέσα μαζικής ενημέρωσης, θρησκευτικοί παράγοντες και βγαίνεις από τα ρούχα σου βλέποντας ισχυρές οικονομικά και πολιτικά χώρες να συμπεριφέρονται εγωιστικά και να προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τις περιστάσεις για να κερδοσκοπήσουν.
Αλλοι μιλούν λες και έχουν καταπιεί αμπούλες φανατισμού. Αλλοι σού δίνουν την εντύπωση ότι στο πίσω μέρος του νοσηρού μυαλού τους καταστρώνουν δολοφονικά σχέδια εναντίον των συμμάχων τους. Αλλοι έχουν αυτοχειροτονηθεί εκπρόσωποι του Θεού και πλασάρουν τις ανορθολογικές αντιλήψεις τους απαιτώντας να γίνουν δεσπόζουσες.
– Οι συνωμοσιολόγοι παίζουν τα ρέστα τους. Ο πρόεδρος Τράμπ χρέωσε την ευθύνη για την εξάπλωση του ιού στο κινεζικό καθεστώς. Ο διαβόητος Πόλ Γούλφοβιτς, πρώην υφυπουργός Αμυνας του μικρού Μπους, έγραψε ότι «ο κομμουνισμός είναι ο λόγος για τον οποίο ο ιός είναι τόσο επικίνδυνος».
Ασήμαντη λεπτομέρεια ότι το κινεζικό καθεστώς είναι μόνον κατ’ όνομα κομμουνιστικό. Η ολιγαρχία των πλουσίων που κυβερνά τις ΗΠΑ (στο παρελθόν δι’ αντιπροσώπων, σήμερα απευθείας) δεν καταλαβαίνει από… λεπτές ιδεολογικές διαφορές. Η επιδίωξή της είναι να κατασκευάσει έναν εχθρό για να συσπειρωθεί το έθνος και, όπως παραδέχτηκε ο πρύτανης του κυνισμού Τραμπ, να επιστρέψει γρήγορα η Αμερική στην κανονικότητα. Διαφορετικά κινδυνεύει η οικονομία, δηλαδή τα συμφέροντα και τα προνόμιά της.
Καμία σημασία δεν έχουν γι’ αυτήν την κάστα των άπληστων ο αριθμός των θυμάτων και τα πλήγματα που δέχεται η δημοκρατία λόγω του εθισμού των πολιτών σε αυταρχικές μορφές διοίκησης. Το 1911 ο δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, Louis D. Brandeis, προειδοποιούσε: «Σε αυτή τη χώρα μπορούμε να έχουμε είτε δημοκρατία είτε συγκέντρωση μεγάλου πλούτου στα χέρια ολίγων – δεν μπορούμε όμως να έχουμε και τα δύο ταυτοχρόνως» («Μανιφέστο για την Κοινωνική Πρόοδο», προλεγόμενα Αμάρτια Σεν, εκδόσεις Πόλις).
Και οι Κινέζοι όμως, για να εξαλείψουν τη ρετσινιά του αυτουργού, ισχυρίστηκαν ότι Αμερικανοί στρατιώτες που πήγαν στην Κίνα μετέδωσαν τον ιό. Εμπορικός πόλεμος είναι αυτός και όλα τα μέσα επιτρέπονται. Υπάρχουν και οι ευτράπελες εκδοχές: Ελληνας μητροπολίτης ενημέρωσε τους πιστούς ότι είναι σε εξέλιξη μια παγκόσμια πρόβα για τη δημιουργία παγκόσμιας δικτατορίας. Δεν μας είπε ποιος κρύβεται από πίσω. Προφανώς αφήνει τη φαντασία μας να δράσει και να στοχοποιήσει είτε τους συνήθεις υπόπτους Εβραίους, είτε τον Σατανά, είτε όποιον άλλον μισεί και θεωρεί ότι ευθύνεται για τα δεινά που ταλαιπωρούν τον κόσμο.
– Επεσαν από τα σύννεφα οι οπαδοί του γερμανικού μοντέλου με την επιμονή της κυβέρνησης της χώρας να μη συναινεί στην έκδοση ευρωομολόγου. Αυτοί που την αποθέωναν όταν επέβαλε αυστηρή λιτότητα στην Ευρώπη (νοικοκύρεμα το έλεγαν), αυτοί που την εκθείαζαν γιατί λειτουργούσε σαν ασπίδα απέναντι στους λαϊκιστές που ζητούσαν χαλάρωση, αυτοί που χαίρονταν όταν έκανε το πραξικόπημα (τον όρο, εκτός από διάφορους αριστερούς, χρησιμοποίησε και ο Χάμπερμας) κατά των κατσαπλιάδων στην Ελλάδα, σήμερα δυσκολεύονται να εξηγήσουν τη στάση της. Μερικοί έχουν βγει στα κεραμίδια και μιλούν για τέταρτο Ράιχ και κάποιοι ψελλίζουν ακατάληπτες δικαιολογίες με τις οποίες γελούν και οι πέτρες. Τα γεγονότα είναι αμείλικτα και διαβρώνουν το ιδεολογικό σύμπαν τους.
Ανάγωγα
Οι νεοφιλελεύθεροι στα εύκολα αποθεώνουν τον Χάγεκ και τον Φρίντμαν. Στα δύσκολα θυμούνται τον Κέινς και ακολουθούν τις συμβουλές του. Αν όμως υποψιαστώ ότι θα καταφύγουν και στον Μαρξ, θα τρελαθώ. Αυτοί πάντως είναι ικανοί πάνω στον πανικό τους να αποθεώσουν ακόμα και τον πολεμικό κομμουνισμό του Λένιν και του Τρότσκι. Βεβαίως, για να μην καλλιεργούμε αυταπάτες, μόλις υποχωρήσει η κρίση θα επιστρέψουν δριμύτεροι στην υπεράσπιση της κανονικότητάς (τους).
