Γράφει ο Τάσος Παππάς
Πηγή: “Εφημερίδα των Συντακτών”
Οι αγορές σε πανικό. Τα χρηματιστήρια καταρρέουν. Ο κορονοϊός σαρώνει τα πάντα. Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Το αόρατο χέρι της αγοράς, το οποίο, σύμφωνα με τον μύθο που διακινούν οι φιλελεύθεροι, μπορεί με μαγικό τρόπο να λύνει όλα τα προβλήματα της οικονομίας, αναζητείται. Απλώς παρακολουθεί. Οπως το 2008 έτσι και τώρα τα κράτη θα κληθούν να σώσουν τον καπιταλισμό. Να λοιπόν που είναι και σε κάτι χρήσιμα.
Επειδή όμως κυρίαρχο αφήγημα είναι ο νεοφιλελευθερισμός, μόλις θα ξεπεράσουμε την κρίση, οι κυβερνήσεις θα κάνουν ό,τι επιτάσσει η ιδεολογία τους: θα αποχωρήσουν και θα αφήσουν ελεύθερο το πεδίο στις αγορές να δράσουν ξανά με τον γνωστό ασύδοτο τρόπο. Μέχρι την επόμενη κρίση. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Μήπως όμως αγγίζουμε κάποια όρια; Μήπως ο δρόμος που ακολουθούμε είναι ναρκοθετημένος;
Ο Σλαβόι Ζίζεκ στο Russia Today επισημαίνει: «Η επιδημία του κορονοϊού δεν σηματοδοτεί μόνο το όριο της παγκοσμιοποίησης της ελεύθερης αγοράς, αλλά σηματοδοτεί και το ακόμα πιο θανατηφόρο όριο του εθνικιστικού λαϊκισμού που επιμένει στην πλήρη κρατική κυριαρχία: Τέλος με το “Πρώτα η Αμερική” (ή οποιοσδήποτε άλλος), αφού η Αμερική θα σωθεί μονάχα με παγκόσμιο συντονισμό και συνεργασία».
Και ως αιρετικός από πρόθεση θέτει το δίλημμα: «Καθώς ο πανικός από τη διασπορά του κορονοϊού επεκτείνεται, έχουμε να κάνουμε την τελική επιλογή: είτε εφαρμόζουμε την πιο βάναυση λογική της επιβίωσης του πιο δυνατού ή επαναπροσδιορίζουμε και εφαρμόζουμε έναν κομμουνισμό με παγκόσμιο συντονισμό και συνεργασία». Υπάρχει όμως και η συστημική προσέγγιση. Την καταθέτει ένας διανοούμενος που είναι υπεράνω υποψίας για ροπή προς τον αριστερισμό.
Ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς στη συνέντευξη που παραχώρησε στην ιταλική Huffington post συγκρίνοντας τη σημερινή κρίση με αυτήν του 2008 αναφέρει πως «η παρούσα κρίση είναι πιο περίπλοκη. Δεν πρόκειται για χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά για μια πραγματική κρίση που επηρεάζει το σύστημα προσφοράς και ζήτησης». Υποστηρίζει ότι «η φιλελεύθερη δεξιά ιδεολογία “αφήστε να τα ρυθμίσει η αγορά” θα αποδειχθεί ανεπαρκής για την πρόκληση… Αντιμέτωποι με μια τέτοια κρίση, όλοι προσβλέπουμε στις εθνικές κυβερνήσεις και όχι στην αγορά».
Πιστεύει ότι «χρειαζόμαστε ένα προοδευτικό καπιταλιστικό σύστημα για να αντιμετωπίσουμε την κρίση που βιώνουμε σήμερα… Οι κανόνες της οικονομίας της αγοράς πρέπει να αλλάξουν. Θα ήταν απαραίτητο να υπάρξουν κανόνες που θα σπάσουν τα μονοπώλια, θα αποτρέπουν τις ανισορροπίες μεταξύ εργαζομένων και γιγάντων της αγοράς, θα ήταν αναγκαία η συλλογική δράση, αρχής γενομένης από την κυβέρνηση και την κοινωνική προστασία». Παραδέχεται πάντως ότι «ο καπιταλισμός, όπως τον ξέρουμε σήμερα, μας έχει καταστήσει ανίκανους να ανταποκριθούμε σε μια τέτοια πρόκληση».
-Κομμουνισμός με παγκόσμιο συντονισμό και συνεργασία; Ο Σλαβόι Ζίζεκ φλερτάρει με την ουτοπία.
-Προοδευτικό καπιταλιστικό σύστημα και αλλαγή των κανόνων της αγοράς; Με την ουτοπία φλερτάρει και ο Στίγκλιτς κι ας δείχνει πιο προσγειωμένος.
Ανάγωγα
Μερικές… συμβουλές από έναν μη ειδικό για να γίνει πιο ευχάριστη η υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι: Τηλεόραση με μέτρο για να μην κουρκουτιάσει το μυαλό. Ακούμε ραδιόφωνο, κυρίως μουσικές εκπομπές. Με τη δέουσα προφύλαξη, δηλωτή και ποκίτσα (μέχρι πέντε άτομα). Αγοράζουμε κάθε μέρα εφημερίδα (αν δεν παινέσουμε το σπίτι μας…), διαβάζουμε βιβλία και δεν το ρίχνουμε στο φαΐ γιατί καραδοκεί ο ιός της παχυσαρκίας.
