Του Μάνου Οικονομίδη
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Αξία”, το Σάββατο 7 Μαρτίου 2020
Η σχέση του ταλαιπωρημένου έθνους μας με την Ευρώπη δεν έχει συγκυριακά ή απομονωμένα χαρακτηριστικά. Δεν «Μένουμε Ευρώπη», επειδή γεωγραφικά… μας έτυχε αυτή η γωνιά του πλανήτη. Ούτε επειδή η ιστορική διαδρομή της κοινής ηπείρου μας, οφείλει στην Ελλάδα… το όνομά της.
Χάρη στη διορατική επιλογή του Εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή, η Ελλάδα έγινε «το δέκα το καλό» της Ενωμένης Ευρώπης. Και έκτοτε, τέσσερις δεκαετίες μετά, βρισκόμαστε ακόμη εδώ. Παρόντες και μάχιμοι. Συμμετέχοντες.
Στην αχρείαστη μάχη του δημοψηφίσματος του 2015, το ευρωπαϊκό αποτύπωμα της πατρίδας μας τέθηκε ακόμη πιο προχωρημένα σε αμφισβήτηση. Αυτές τις τέσσερις δεκαετίες άλλωστε, η πρόοδος της Ευρώπης δεν ήταν συνεπής με τα βαθύτερα οράματα των ιδρυτών της. Η Ευρώπη «των κοινωνιών», αντικαταστάθηκε μελαγχολικά από εκείνη των «γραφειοκρατών».
Το τίμημα, μεγάλο, διαρκές και ανατροφοδοτούμενο. Κάθε γενιά που προσγειώνεται στον δημόσιο βίο, παραλαμβάνει τη σκυτάλη μιας Ευρώπης που αμφισβητείται περισσότερο έντονα, και μάλιστα στον πυρήνα του προσανατολισμού της.
Η κρίση της τελευταίας δεκαετίας λειτούργησε ως μεγάλος επιταχυντής. Η απουσία οραματικής ηγεσίας και η αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας έσπρωξαν το εγχείρημα πιο γρήγορα… προς τον τοίχο. Και η ηθικά καταδικαστέα διαχείριση του μεταναστευτικού, ήρθε να «κλειδώσει» τις καρδιές των ανθρώπων απέναντι στο ευρωπαϊκό ιδεώδες.
Η μετανάστευση λειτούργησε ιστορικά ως προωθητικός μοχλός, που κινούσε μπροστά τον τροχό της Ιστορίας. Προσέφερε στις κοινωνίες το αναγκαίο μπόλιασμα με καινούριες ιδέες και αφηγήματα. Ενίσχυε την ενσωμάτωση της διαφορετικότητας, ώστε να υπηρετήσει τη μαθηματική πράξη της πρόσθεσης και εκείνη του πολλαπλασιασμού. Είμαστε η… διαφορετικότητά μας, άλλωστε.
Η πρόσφατη παρουσία της σημερινής πολιτικής ηγεσίας της Ευρώπης στον Έβρο, μετά από μια ενδιαφέρουσα πολιτική νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη, που τους έβαλε στο κάδρο της (συν)ευθύνης, επιβεβαίωσε το μελαγχολικό συμπέρασμα.
Μια Ευρώπη που… κοιτάζει από μακριά. Διαπιστώνει το πρόβλημα, χτυπάει πλάτες, ανοίγει τα παραφουσκωμένα ταμεία της, αναζητεί «πάρκινγκ ανθρώπινων ψυχών», και φυσικά, στις χώρες του Βορρά, κρατάει κλειστά τα σύνορα.
Μένουμε (σε άλλη) Ευρώπη, από αυτή την οποία ονειρευόμαστε. Είναι δύσκολο να την αλλάξουμε. Μονάχα όμως από μέσα διατηρούμε τις ελάχιστες έστω ελπίδες να ραγίσουμε τη τζαμαρία της αποξένωσης. Εκτός, θα ήμασταν χαμένοι. Από χέρι…
