Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Είχαμε επισημάνει από τον περασμένο Οκτώβριο, όταν συγκροτήθηκε η Προανακριτική Επιτροπή για τη Novartis, πως από την υπόθεση αυτή θα εξέλθουν ζημιωμένες και η εκτελεστική και η νομοθετική και η δικαστική εξουσία.
Συμβαίνει ήδη! Θα προσπαθήσω να περιγράψω όσο πιο απλά και απροσωποποιημένα γίνεται τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών
Αυτή τη στιγμή τρέχουν παραλλήλως τρεις έρευνες για τη Novartis, δύο ενώπιον της Δικαιοσύνης, μία ενώπιον του Κοινοβουλίου. Η πρώτη έρευνα διεξάγεται από την εισαγγελέα Διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη ως προς τη βασική υπόθεση Novartis, που άρχισε επί της προκατόχου της, κυρίας Ράικου. Διερευνώνται δύο πολιτικά πρόσωπα – το ένα είναι εν ενεργεία υπουργός. Ανά πάσα στιγμή, επίσης, υποθέσεις που αρχειοθετήθηκαν μπορεί να ανασυρθούν από το αρχείο, εφόσον προκύψουν νέα στοιχεία.
Η δεύτερη υπόθεση εκκρεμεί επίσης ενώπιον της Δικαιοσύνης και συνιστά πειθαρχική έρευνα εναντίον όλων των εμπλεκόμενων δικαστικών λειτουργών, με αντικείμενο -ας το πούμε απλουστευτικώς- αν υπάρχει κακοδικία.
Η τρίτη έρευνα διεξάγεται από την Προανακριτική Επιτροπή της Βουλής βάσει του νόμου περί ευθύνης υπουργών, με αντικείμενο την παραπομπή Παπαγγελόπουλου. Έχουν καταθέσει ενώπιόν της -ενώπιον πολιτικών οιονεί δικαστών- πέντε εισαγγελείς (άλλοι εξαιρετικά, άλλοι αυτοεξευτελιζόμενοι), ενώ η επιτροπή είχε τον πειρασμό να προχωρήσει σε δικονομικές ενέργειες, που νομικώς την έφεραν αντιμέτωπη με τον Άρειο Πάγο, την Αστυνομία και βεβαίως την Εισαγγελία Διαφθοράς (προστατευόμενοι μάρτυρες, νομιμότης εντάλματος βιαίας προσαγωγής που εξεδόθη κ.λπ.).
Προσέξτε τώρα το μέγα οξύμωρο: Δοθέντος πως η Προανακριτική λειτουργεί ως ιδιόρρυθμος εισαγγελεύς Πρωτοδικών, παρατηρούμε ότι η μία Αρχή συγκρούεται συνεχώς με την άλλη για το αποδεικτικό υλικό της υπόθεσης. Η μία Αρχή παρεμβαίνει συνεχώς στο έργο της άλλης. Εν τέλει, η μία Αρχή προσπαθεί να εξουδετερώσει την άλλη. Για την κυρίως έρευνα Τουλουπάκη, οι καταθέσεις των προστατευόμενων μαρτύρων μαζί με άλλα έγγραφα είναι βασικά στοιχεία της δικογραφίας στο ανοιχτό της σκέλος.
Για την Προανακριτική, η κλήση των προστατευόμενων μαρτύρων ενώπιόν της και η αποκάλυψη τυχόν ακυρότητας των καταθέσεών τους είναι μέσα πίεσης για να αρχειοθετηθούν και οι δύο ανοιχτές υποθέσεις πολιτικών. Αλλά, βεβαίως, να σταματήσει και η δίωξη εις βάρος πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ.
Στην πράξη, η μία Αρχή στρέφεται κατά της άλλης. Η μία πασχίζει για τη συνέχιση της έρευνας Novartis και η άλλη πασχίζει για τη διακοπή της και για την απαλλαγή των κατηγορούμενων πολιτικών. Το θέμα δεν είναι αποκλειστικώς ο Παππαγελόπουλος. Το θέμα είναι πώς θα επιδράσει η μία Αρχή στο έργο της άλλης.
Ενισχυτικό της άποψης αυτής είναι πως η μία εισαγγελική Αρχή (Βουλή) προσπάθησε να καλέσει την άλλη (Τουλουπάκη) να καταθέσει ως ύποπτη-κατηγορουμένη ενώπιόν της για να της αφαιρέσει τη δικογραφία (είχαν προηγηθεί δύο άλλες απόπειρες – με νομοθετική ρύθμιση που δεν έγινε δεκτή, με αίτημα στην Ολομέλεια Εφετών που δεν έγινε δεκτό).
Κοινώς, εδώ η πολιτική με τον μανδύα εισαγγελέα συγκρούεται καθημερινώς με τη Δικαιοσύνη. Και η Δικαιοσύνη, ενδεχομένως με κάλυψη τρίτων, με την πολιτική. Με όπλο τη δικονομία αμφότεροι! Η πολιτική θεωρεί πως οι προστατευόμενοι μάρτυρες έχουν βαριά ασυμβίβαστα. Η Δικαιοσύνη με έγγραφα προειδοποιεί την πολιτική πώς γίνεται η εξέταση των προστατευομένων – με νόμο του 2013, τότε, παρακαλώ, νομοθετήθηκε η κουκούλα.
Και, κάπου στην άκρη, αιωρούνται καταγγελίες για σωρεία ακυροτήτων στη λειτουργία της Προανακριτικής ως εισαγγελικής Αρχής (εξαιρέσεις μελών – υποθέσεις Τζανακόπουλου, Πολάκη, Πλεύρη), τις οποίες θα εξετάσει μάλλον το Ανώτατο Γνωμοδοτικό Συμβούλιο του Ειδικού Δικαστηρίου.
Στη μέση αυτής της σύγκρουσης βρίσκεται η κυβέρνηση, που πασχίζει και αυτή να τηρήσει ισορροπίες μεταξύ Δικαιοσύνης και Προανακριτικής. Της Δικαιοσύνης που πρέπει κάποια στιγμή να καταλήξει σε αποφάσεις για τα υπό έρευνα πρόσωπα, έτσι ή αλλιώς. Της Προανακριτικής, που παίζει στα όρια, καθώς υπερβαίνει τα πολιτικά πρόσωπα που είναι αρμοδιότητά της με βάση τον νόμο περί ευθύνης υπουργών και εκτείνεται στους τυχόν συμμετόχους.
Αν υπάρχει ένα δίδαγμα από αυτή τη θεσμική κωμωδία, που πλήττει τις Αρχές και την αξιοπιστία τους στον λαό, είναι το εξής: Στο μέλλον, η Δικαιοσύνη πρέπει να θωρακίζεται από πολιτικές παρεμβάσεις όταν ερευνά υποθέσεις διαφθοράς. Στο μέλλον, η πολιτική πρέπει να αποφεύγει τον πειρασμό να δρα με κουκούλα εισαγγελέα. Αδιανόητο γεγονός η συγχώνευση δικαστικής και νομοθετικής εξουσίας.
Αδιανόητο γεγονός εισαγγελείς να ανακρίνονται από πολιτικούς – μόνο το αντίθετο μπορεί να συμβαίνει. Στο μέλλον, έκαστος εφ’ ω ετάχθη. Οι εισαγγελείς στο φως της ημέρας για την απονομή δικαιοσύνης – δεν φορούν ποτέ κουκούλα οι εισαγγελείς. Η δε πολιτική στην περιφρούρηση του δημοσίου συμφέροντος – τη μόνη αποστολή της. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.
