Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Συνέδριο «Future of Retail» της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ)
Κύριε Πρόεδρε της ΕΣΕΕ, κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι,
Με μεγάλη χαρά βρίσκομαι σήμερα μαζί σας και δεν είναι σχήμα λόγου, καθώς συμμετέχω σε πολλά Συνέδρια. Φροντίζω πάντα να διατρέχω το πρόγραμμα του Συνεδρίου. Είναι εξαιρετική η πρωτοβουλία την οποία έχετε αναλάβει και πιστεύω ότι θα είναι και άκρως διαφωτιστική για όσους συμμετέχουν στο Συνέδριο αυτό, για τις μεγάλες προκλήσεις, αλλά και τις μεγάλες ευκαιρίες που ανοίγονται στον κόσμο του εμπορίου.
Ξέρετε, όλα τα προηγούμενα χρόνια, όταν επικοινωνούσα με τους παραγωγικούς φορείς -όπως σήμερα- έφευγα πάντα με ανάμεικτα συναισθήματα: Με αισιοδοξία, διαπιστώνοντας ότι οι παραγωγικοί Έλληνες έχουν πίστη στις δυνάμεις τους και σχέδια για το αύριο. Αλλά και με έναν έντονο προβληματισμό, γιατί έβλεπα πως οι κόποι τους συχνά χάνονται ανάμεσα στη Σκύλλα της γραφειοκρατίας και τη Χάρυβδη της βαριάς φορολογίας. Κάτι που, κύριε Πρόεδρε, ο εμπορικός κλάδος το ξέρει καλά εδώ και καιρό.
Σήμερα, ωστόσο, στη χώρα μας οικοδομείται μία νέα πραγματικότητα. Και ο επιχειρηματικός τομέας, ο επιχειρηματικός κόσμος αφήνει πίσω του τους καιρούς της ξηρασίας, βηματίζοντας πια στην εποχή της ανάπτυξης.
Απόδειξη, η σοβαρή αύξηση που σημειώνεται, τελευταία, στην ίδρυση επιχειρήσεων κάθε μορφής, ατομικών και κεφαλαιουχικών. Ενδεικτικά αναφέρω ότι στον πρώτο μήνα εφαρμογής του αναπτυξιακού νόμου οι νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά 200 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019, ενώ τόσο η αξία, όσο και ο όγκος των πωλήσεων στη λιανική κινούνται σε θετική τροχιά, κάτι που νομίζω αποτυπώνεται και σε ένα γενικότερο κλίμα αισιοδοξίας, το οποίο επικρατεί στην αγορά.
Όμως, δεν έχω αυταπάτες. Ο δρόμος τον οποίο πρέπει να διανύσουμε είναι ακόμη μακρύς, αν αναλογιστούμε την κατάσταση σήμερα αλλά και τις δυνατότητες οι οποίες υπάρχουν για το αύριο.
Το μερίδιο του λιανεμπορίου στο εθνικό εισόδημα είναι, τώρα, πάνω από 10% και οι θέσεις εργασίας που προσφέρει ξεπερνούν τις 700.000. Δηλαδή, το 18% του συνόλου των εργαζομένων. Και όχι μόνο αυτό. Καθώς στο εμπόριο δραστηριοποιούνται το 26% των εργοδοτών, το 17,7% των αυτοαπασχολούμενων και το 16,7% των μισθωτών, ο συγκεκριμένος κλάδος παρουσιάζει μία μοναδική κοινωνική διασπορά.
Εσείς είστε η μεσαία τάξη της χώρας που πιέστηκε αλλά άντεξε τα χρόνια της κρίσης. Γι’ αυτό, άλλωστε, και το λιανεμπόριο υπήρξε, ανέκαθεν, μέτρο ευημερίας του τόπου. Μία παράδοση που σήμερα καλείται να προσαρμοστεί δημιουργικά στις ανάγκες του συνολικού μετασχηματισμού της ελληνικής αλλά και της διεθνούς οικονομίας.
Με άλλα λόγια καλείτε, καλείστε, να εκσυγχρονιστείτε και να διευρυνθείτε. Να αποκτήσετε εξωστρέφεια και να αξιοποιήσετε με δυναμισμό τα νέα εργαλεία του ψηφιακού κόσμου και του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Οι αλλαγές αυτές, από πλευράς του κράτους, επιβάλλουν μία διαφορετική οργάνωση της φορολογίας, αλλά και της ασφάλισής σας, σε ένα πλαίσιο ευελιξίας και ανταποδοτικότητας. Ο σχεδιασμός μας όπως τον έχουμε παρουσιάσει, κύριε Πρόεδρε, είναι ολιστικός. Φορολογικές, αλλά και ασφαλιστικές παρεμβάσεις που λειτουργούν συμπληρωματικά προς όφελος του φορολογούμενου, του ασφαλισμένου, αλλά του συνταξιούχου.
Πιστεύουμε ότι ο ασφαλισμένος πρέπει να αποταμιεύει περισσότερα, για να απολαμβάνει καλύτερη σύνταξη. Και φροντίζουμε γι’ αυτό, μειώνοντας όμως ταυτόχρονα και τους φόρους. Το γνωρίζετε ότι αποτέλεσε -και αποτελεί- πρώτη μου προτεραιότητα να βάλουμε ένα τέλος στην απαράδεκτη φορολογική πολιορκία.
Ο ΕΝΦΙΑ μειώθηκε, ήδη, κατά 22% -μάλιστα ένα χρόνο νωρίτερα από ό,τι είχαμε δεσμευτεί. Ο συντελεστής φόρου στις επιχειρήσεις έπεσε, ήδη, από το 28% στο 24%. Kαι ο φόρος στα μερίσματα μειώθηκε από 10% σε 5%. Από τα 1,2 δισεκατομμύρια μειώσεων στους φόρους που ψηφίστηκαν στον Προϋπολογισμό του 2020, τα 700 εκατομμύρια ουσιαστικά αφορούν τον κόσμο της επιχειρηματικότητας -μεγάλης, μεσαίας και μικρής.
Επιπλέον, η μείωση του αρχικού φορολογικού συντελεστή από 22% σε 9%, αλλά και -πολύ σημαντικό- η αποσύνδεση πια των ασφαλιστικών εισφορών από το εισόδημα, που εισάγεται με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή εντός των επόμενων δέκα ημερών, δίνουν μια μεγάλη ανάσα στους αυτοαπασχολούμενους.
Το ξέρετε καλά ότι η σύνδεση εισοδημάτων με εισφορές, εκτός από το γεγονός ότι τελικά κρίθηκε αντισυνταγματική στο Ανώτατο Δικαστήριο, προκάλεσε και μία τεράστια επιβάρυνση των εισοδημάτων, αυτών που δηλώνονταν τουλάχιστον, από το συνδυασμό φόρων και εισφορών, ακόμη και για τα μεσαία εισοδήματα. Λειτούργησε ως ένα σοβαρότατο αντικίνητρο φορολογικής συμμόρφωσης. Επίσης, η περιβόητη σύνδεση εισφορών – εισοδήματος παρέμεινε κενό γράμμα: Το 80% των αυτοαπασχολούμενων κατέβαλε τελικά τεκμαρτές εισφορές, όχι ανάλογες του εισοδήματός του.
Γι’ αυτόν το λόγο, με το νέο Ασφαλιστικό μας νομοσχέδιο εισηγούμαστε ένα λειτουργικό και δίκαιο σύστημα, το οποίο λαμβάνει υπόψη τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας.
Απλό στην αρχιτεκτονική του, το νέο πλαίσιο προβλέπει μία υποχρεωτική κατηγορία με χαμηλότερες εισφορές και πέντε προαιρετικές με υψηλότερες εισφορές, που προφανώς εξασφαλίζουν μεγαλύτερη σύνταξη.
Επιπλέον -και θέλω να το τονίσω αυτό- προβλέπεται μία ιδιαίτερα ευνοϊκή ασφαλιστική κατηγορία για τα πέντε πρώτα χρόνια ασφάλισης των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας. Πιστεύω ότι είναι το πιο δίκαιο και σίγουρα το πιο απλό σύστημα το οποίο είχαμε ποτέ.
Τα είπαμε και το κάνουμε. Με την ευκαιρία, θα το ξαναπώ: αμέσως μόλις υπάρξει περιθώριο -και θα υπάρξει- το πρώτο μέλημα θα είναι η φορολογική ελάφρυνση της εργασίας. Η Εισφορά Αλληλεγγύης θα μειωθεί! Και νωρίτερα από το 2021, όπως είχαμε πει προεκλογικά. Είναι κάτι που αφορά και τα στελέχη των μεγάλων επιχειρήσεων, των μεσαίων, των μικρών, αλλά και την τελική απόδοση των εταιρειών σας.
Με λίγα λόγια, τέσσερις αρχές αξίζει να κρατήσετε στη μνήμη σας από την πολιτική μας.
Πρώτον, δεν θέλω το κράτος να γίνεται συνεταίρος σας. Δεύτερον, το ρίσκο που αναλαμβάνετε -και κάθε επιχειρηματίας αναλαμβάνει ένα ρίσκο- πρέπει να επιβραβεύεται. Τρίτον, όσες μεγαλύτερες εισφορές δίνετε τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα παίρνετε. Και τέταρτον, εμείς θα είμαστε εντάξει μαζί σας μειώνοντας τη φορολογία, απλοποιώντας το αδειοδοτικό περιβάλλον, δίνοντάς σας εργαλεία -και θα μιλήσω σε λίγο γι’ αυτό- για να εκσυγχρονίσετε τη λειτουργία των επιχειρήσεών σας, αρκεί να είστε και εσείς εντάξει, όχι απλά απέναντί μας αλλά και εντάξει απέναντι στους εργαζομένους σας. Να τους φέρεστε με σεβασμό, να τους βλέπετε ως συνεταίρους, ως συμμέτοχους στην επιχειρηματική προσπάθεια την οποία κάνετε.
Η ανάπτυξη της Ελλάδος θα περάσει μέσα από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Ειδικά σήμερα, που χάρη στην τεχνολογία μπορείς να χτίσεις μία ηλεκτρονική εμπορική επιχείρηση, ακόμη και μέσα από το ίδιο σου το σπίτι. Το κράτος οφείλει να στέκεται αρωγός στην ιδιωτική πρωτοβουλία, δημιουργώντας ένα επιχειρηματικό περιβάλλον το οποίο χωρίς περιττά ρυθμιστικά εμπόδια, χωρίς υψηλή φορολογική επιβάρυνση, να αναδεικνύει και όχι να καταπνίγει την επιχειρηματικότητα.
Τέλος, ας μη ξεχνάμε πως και τα capital controls ανήκουν, πια, στο παρελθόν. Το σχέδιο «Ηρακλής» έρχεται να αντιμετωπίσει για τις τράπεζες το άγος των κόκκινων δανείων.
Ενώ σύντομα, τους επόμενους μήνες, η χώρα μας θα αποκτήσει ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο πλαίσιο πτώχευσης, που θα δίνει επιτέλους τη δυνατότητα για μια πραγματική «δεύτερη ευκαιρία». Θα επιτρέπει, δηλαδή, σε φυσικά και νομικά πρόσωπα να ξεκινήσουν από την αρχή την επιχειρηματική τους δραστηριότητα απαλλαγμένα από χρέη του παρελθόντος, εφόσον πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις.
Η χώρα γυρνάει, λοιπόν, σελίδα. Το δηλώνει η πραγματικότητα εντός και εκτός συνόρων. Όπου και αν κοιτάξετε όλοι οι δείκτες της ελληνικής οικονομίας κινούνται στη σωστή κατεύθυνση. Μέσα σε επτά μήνες έχουμε ήδη απεγκλωβίσει επενδύσεις που βάλτωναν στη γραφειοκρατία αλλά και στην κακοπιστία της προηγούμενης κυβέρνησης. Έχουμε καταφέρει να προσελκύσουμε πολλές νέες επενδύσεις, σε κλάδους όπου η ελληνική οικονομία έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Η Ελλάδα δανείζεται, πλέον, βραχυπρόθεσμα με αρνητικό επιτόκιο. Το δεκαετές μας επιτόκιο σημειώνει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Η χώρα κατάφερε και εξέδωσε 15ετές ομόλογο -ιδιαίτερα σημαντικό διότι το 15ετές ομόλογο πηγαίνει πέραν της σημαντικής ημερομηνίας του 2032, ημερομηνία ορόσημο για τη βιωσιμότητα του χρέους- με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους. Οι τράπεζές μας μπορούν και δανείζονται από το εξωτερικό με πολύ καλούς όρους. Η οικονομία μας αναβαθμίζεται. Είμαστε σε πορεία να πετύχουμε αυτό που πολλοί θεωρούσαν παντελώς ανέφικτο, δηλαδή η χώρα να επιστρέψει στην επενδυτική βαθμίδα εντός του πρώτου εξαμήνου του 2021, κάτι που θα μας επιτρέψει να έχουμε πρόσβαση και στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης.
Όλα αυτά έχουν αντανάκλαση στην αγοραστική δύναμη των πολιτών και, τελικά, στην οικονομική ατμόσφαιρα. Και, συνεπώς, το γνωρίζετε κι εσείς καλύτερα, και στην εμπορική ζωή.
Όμως, υπάρχουν και πρόνοιες οι οποίες έχουν ιδιαίτερο κλαδικό ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, πολύ σύντομα θα ομαλοποιηθεί η καθημερινότητα στο εμπορικό κέντρο της πόλης -αναφέρομαι κυρίως στην Αθήνα γιατί αυτή αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα- με τις νέες ρυθμίσεις που θα φέρει η κυβέρνηση για τις συγκεντρώσεις και τις πορείες. Αναφέρομαι συγκεκριμένα -και θέλω να είμαι απολύτως σαφής- σε εκείνες τις διαδηλώσεις που προκαλούν αναστάτωση δυσανάλογη -το τονίζω- προς το μέγεθός τους. Αποτελούν φαινόμενο μοναδικό στην Ευρώπη, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν ένα πλαίσιο ρύθμισης των διαδηλώσεων. Ήρθε η ώρα να αποκτήσει και η πατρίδα μας ένα τέτοιο πλαίσιο.
Ταυτόχρονα -και γι’ αυτό θέλω να συγχαρώ προσωπικά τον αρμόδιο Υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων που είναι μαζί μας, τον κ. Παπαθανάση- συνεχίζεται και κερδίζεται ο πόλεμος κατά της πληγής του παραεμπορίου. Το δεύτερο εξάμηνο του 2019 οι σχετικοί έλεγχοι υπερδιπλασιάστηκαν, τα πρόστιμα αυξήθηκαν κατά 125%. Και μια λεπτομέρεια σημαντική: Οι έλεγχοι γίνονται πια και στα σύνορα αλλά και -για πρώτη φορά- στις ανοιχτές αγορές, όπως αυτή του Σχιστού.
Είναι κάτι που, από ό,τι φαίνεται, ικανοποιεί τις εμπορικές οργανώσεις, αν κρίνω τουλάχιστον από τα συγχαρητήρια μηνύματα που έχουν φτάσει στο Υπουργείο Ανάπτυξης. Θα τον κερδίσουμε αυτόν τον πόλεμο με επιμονή και υπομονή.
Η πολιτική αυτή πλαισιώνεται και από δράσεις προστασίας του ελληνικού σήματος και των προϊόντων εγχώριας παραγωγής. Ήδη, ξέρετε ότι παρουσιάστηκε το συλλογικό εμπορικό σήμα των Μακεδονικών προϊόντων. Ένα σήμα καλαίσθητο και καθολικό. Δείχνει το δρόμο για την προβολή των προϊόντων μας στις αγορές του εξωτερικού, με στόχο την εξάπλωση της καλής τους φήμης, την τυποποιημένη διάθεσή τους και φυσικά την κατακόρυφη αύξηση της υπεραξίας τους.
Σύντομα θα διευρυνθεί η «Υπηρεσία Μιας Στάσης», θα εκσυγχρονιστεί το ΓΕΜΗ και φυσικά θα δοθεί βάρος στην αναβάθμιση του εξοπλισμού των επιχειρήσεων.
Ξεχωριστό κεφάλαιο θα αποτελέσει, κύριε Πρόεδρε, το ηλεκτρονικό εμπόριο. Αλλά όχι μόνο το ηλεκτρονικό εμπόριο, αλλά και όλες οι τεχνολογίες οι οποίες πολύ γλαφυρά παρουσιάστηκαν σε αυτό το βίντεο με το οποίο ανοίξαμε τις εργασίες του Συνεδρίου. Παρουσιάζουν πραγματικά την επανάσταση, τις προκλήσεις αλλά και τις ευκαιρίες που η τεχνολογία συνεπάγεται για τον κόσμο του εμπορίου.
Είναι μία νέα πραγματικότητα, θα μας φέρνει αντιμέτωπους με νέες αλλά και με υφιστάμενες προκλήσεις, όπως η επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η ασφάλειά τους και η μείωση των προμηθειών -κάτι που σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Για όσους έχουν αμφιβολίες, ένα και μόνο στοιχείο αρκεί: Στους πρώτους 23 ελέγχους που έγιναν σε ισάριθμα καταστήματα online παραγγελιών διαπιστώθηκαν 20 παρατυπίες, οι οποίες οδήγησαν σε 20 συστάσεις συμμόρφωσης σε όρους υπέρ του καταναλωτή.
Καινοτομία και ανταγωνιστικότητα είναι οι λέξεις-κλειδιά για το σύγχρονο εμπόριο. Δεν πρέπει να φοβηθείτε να έρθετε σε επαφή με τις νέες τάσεις για την οργάνωση του εμπορίου, την ψηφιοποίηση, τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, τα καινούργια εργαλεία διευκόλυνσης της επαφής του πελάτη με το προϊόν ή την υπηρεσία. Αλλά φυσικά και τη συνεχή εκπαίδευση των ανθρώπων που απασχολείτε, την καινοτομία.
Εμείς -και θα έχουμε την ευκαιρία Υπουργοί να μιλήσουν στο Συνέδριο, ο κ. Πιερρακάκης ο οποίος θα πάρει και το λόγο στη συνέχεια- θα σταθούμε αρωγοί, κυρίως στη μικρή και τη μεσαία επιχείρηση, η οποία θα κάνει τη συνειδητή προσπάθεια να προσαρμοστεί και να εκμεταλλευτεί τις μεγάλες δυνατότητες που δίνει αυτός ο καινούργιος ψηφιακός κόσμος.
Αυτό που δεν πρέπει να ανεχθούμε και δεν μπορούμε να επιτρέψουμε, κύριε Πρόεδρε, είναι να διχαστεί ο κόσμος του εμπορίου σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Από τη μία στις μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν την τεχνογνωσία, τη δυνατότητα και τους πόρους να προσαρμοστούν και να εκμεταλλευτούν αυτές τις νέες μεγάλες προκλήσεις και ευκαιρίες. Και από την άλλη στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που θα αισθάνονται ουραγοί, ξεχασμένοι από τη νέα ψηφιακή πραγματικότητα και θα αντιμετωπίσουν πια το φάσμα ενός ανταγωνισμού, ο οποίος θα γίνει αδυσώπητος και θα οδηγήσει τελικά στη συρρίκνωση της μικρής και της μεσαίας επιχειρηματικότητας.
Θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα και τα εργαλεία -και θα διαθέσουμε σημαντικούς ευρωπαϊκούς πόρους προς αυτή την κατεύθυνση- και στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να μπορούν να κάνουν το ψηφιακό άλμα και να προσαρμοστούν ακριβώς σε αυτήν τη νέα εποχή, η οποία ανοίγεται. Όσο και αν φαντάζεται κανείς τη διείσδυση των ρομπότ στον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης θέλω να πιστεύω, κύριε Πρόεδρε, ότι ακόμη δεν έχει βρεθεί και δεν πρόκειται να βρεθεί σύντομα υποκατάστατο για έναν καλό πωλητή ή μία καλή πωλήτρια.
Κλείνω τον χαιρετισμό μου απολύτως σίγουρος ότι έρχονται καλύτερες μέρες για το εμπόριο. Για πρώτη φορά, άλλωστε, μια κυβέρνηση στηρίζει έμπρακτα τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας αλλά εμπιστεύεται και τους ανθρώπους της. Αναμένω, συνεπώς, κι εσείς με τη σειρά σας να πάρετε τη σκυτάλη της προόδου. Να αξιοποιήσετε γόνιμα τις νέες ευκαιρίες που παρουσιάζονται, συντονισμένοι με το ρυθμό ανάπτυξης στον οποίο ήδη κινείται η πατρίδα μας.
Είμαι βέβαιος ότι θα το πράξετε αντλώντας εμπειρία, διδάγματα και από την παράδοσή μας. Γιατί οι Έλληνες και το εμπόριο ήταν πάντα συνώνυμοι στο πέρασμα των αιώνων. Από τους πολυμήχανους θαλασσοπόρους της αρχαίας Αθήνας και της Ιωνίας μέχρι τις πανίσχυρες συντεχνίες του Βυζαντίου. Από τους τολμηρούς ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας και τους εθνικούς μας ευεργέτες, μέχρι τη γενιά των γονιών μας. Τα μυαλά, δηλαδή, και τα χέρια που οικοδόμησαν το θαύμα της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Είναι, λοιπόν, καιρός ο θεός Ερμής να εμπνεύσει και τη δική μας γενιά απέναντι στις προκλήσεις του ψηφιακού 21ου αιώνα. Θα τολμήσουμε ξανά και θα πετύχουμε.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στο Συνέδριό σας και σας ευχαριστώ πολύ.
