Στην τελετή εγκαινίων της ανακαινισμένης Οικίας των Patrick & Joan Leigh Fermor στην Καρδαμύλη Μεσσηνίας, ενός χώρου που θα φιλοξενεί σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών και θα λειτουργεί ως κέντρο εκπαιδευτικού χαρακτήρα (με τη συνεργασία κορυφαίων εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού), παραβρέθηκε το απόγευμα του Σαββάτου ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Κατά τη δεκαετία του 1960, ο Βρετανός συγγραφέας και περιηγητής, Patrick Leigh Fermor, διάλεξε τη Μάνη για «πατρίδα» του και την Καρδαμύλη για να χτίσει το σπίτι του. Την οικία αυτή επέλεξαν μαζί με τη σύζυγό του Joan να δωρίσουν στο Μουσείο Μπενάκη, εκφράζοντας την επιθυμία να χρησιμοποιείται για τους σκοπούς του Μουσείου και η αξιοποίησή της να συμβάλλει στην ευόδωση του έργου του Ιδρύματος. «Τούτος ο μικρός παράδεισος στη Μάνη αποτελεί τον τελευταίο κρίκο σε μια μεγάλη αλυσίδα προσφοράς του Patrick Leigh Fermor στην Ελλάδα. Και είμαι σίγουρος ότι θα τον καμαρώνει, τώρα, και στη νέα του αποστολή, παρακολουθώντας από ψηλά -απ’ τον δικό του Παράδεισο» ανέφερε στο χαιρετισμό που απηύθυνε ο κ. Μητσοτάκης.
«Όλοι οι Έλληνες χρωστάμε στον Patrick Leigh Fermor. Αλλά εγώ, ως Κρητικός, νιώθω διπλό το χρέος» τόνισε ο κ. Πρωθυπουργός για να θυμίσει τη δράση του Fermor τα χρόνια της κατοχής και της αντίστασης απέναντι στη γερμανική κατοχή: «Γιατί ο “Πάντι”, όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του, στην διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, για δύο χρόνια ήταν ο …“Μιχάλης”! Ο βοσκός, υποτίθεται, των βουνών της Κρήτης, που υπήρξε και ο σύνδεσμος των συμμάχων με την αντίσταση στο νησί. Και, βέβαια, ο ενορχηστρωτής της μεγάλης επιχείρησης, εμβληματικής στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, της απαγωγής του Γερμανού στρατηγού Κράιπε. Μία εντυπωσιακή ενέργεια, η οποία αναπτέρωσε, τότε, το ηθικό όλων των ελεύθερων συνειδήσεων στην Ελλάδα αλλά και παντού στον κόσμο».
Η λειτουργία της οικίας των Patrick & Joan Leigh Fermor θα περιλαμβάνει τη φιλοξενία εργασίας σημαντικών προσωπικοτήτων από το χώρο των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών, τη διοργάνωση δραστηριοτήτων σε συνεργασία με κορυφαία Πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού και εκδηλώσεις εκπαιδευτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα για το ευρύ κοινό. Οι εργασίες επισκευής της οικίας και η απόκτηση του νέου εξοπλισμού ολοκληρώθηκαν με τη συνδρομή του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. «Η κυβέρνησή μας θα είναι δίπλα σε κάθε τέτοια ενέργεια. Γιατί πιστεύουμε σε έναν πολιτισμό – φορέα μιας διπλής ανάπτυξης: Οικονομικής, όταν συνδυάζεται με την Ιστορία και τον Τουρισμό μας. Αλλά και κοινωνικής, όταν διαμορφώνει καλλιεργημένους ανθρώπους, δηλαδή αληθινούς πολίτες» υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός.
Νωρίτερα, ο κ. Μητσοτάκης επισκέφθηκε το δημαρχείο Δυτικής Μάνης, στην Καρδαμύλη, οπου τον υποδέχτηκαν κάτοικοι και φορείς της περιοχής. Ο Πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία να συζητήσει με τον δήμαρχο δυτικής Μάνης Δημήτρη Γιαννημάρα, το δημοτικό συμβούλιο και τους κατοίκους για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή.
Ακολουθεί ο χαιρετισμός του Πρωθυπουργού στην τελετή εγκαινίων της ανακαινισμένης Οικίας των Patrick & Joan Leigh Fermor:
«Κύριε πρόεδρε, Σεβασμιώτατε,
Κυρίες και κύριοι,
Τούτος ο μικρός παράδεισος στη Μάνη αποτελεί τον τελευταίο κρίκο σε μια μεγάλη αλυσίδα προσφοράς του Patrick Leigh Fermor στην Ελλάδα. Και είμαι σίγουρος ότι θα τον καμαρώνει, τώρα, και στη νέα του αποστολή, παρακολουθώντας από ψηλά -απ’ τον δικό του Παράδεισο. Εκεί όπου, βρίσκεται, με την Τζόαν, δίπλα στους φίλους του: τον Άγγελο Δεληβοριά και τον Τζανή Τζαννετάκη.
Ο Patrick προέβη στη δωρεά της οικίας του στο Μουσείο Μπενάκη το 1996, υπό τον όρο να περιέλθει εκεί μετά τον θάνατό του. Έφυγε το 2011. Η επιθυμία του, όμως, έγινε, πια, πραγματικότητα με την φροντίδα των στελεχών του Μουσείου Μπενάκη, την αρωγή του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και τη συνεργασία των παιδιών του Τζανή που ήταν και ο επιβλέπων της εκτέλεσης της δωρεάς. Τιμούν, όλοι αυτοί, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την μνήμη του. Θέλω να τους ευχαριστήσω θερμά. Και να τους διαβεβαιώσω ότι και εγώ αλλά και το αρμόδιο Υπουργείο, θα είμαστε δίπλα τους.
Όλοι οι Έλληνες χρωστάμε στον Patrick Leigh Fermor. Αλλά εγώ, ως Κρητικός, νιώθω διπλό το χρέος. Γιατί ο «Πάντι», όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του, στην διάρκεια της κατοχής της ναζιστικής, για δύο χρόνια ήταν ο …«Μιχάλης»! Ο βοσκός, υποτίθεται, των βουνών της Κρήτης, που υπήρξε και ο σύνδεσμος των συμμάχων με την αντίσταση στο νησί. Και, βέβαια, ο ενορχηστρωτής της μεγάλης επιχείρησης, εμβληματικής στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, της απαγωγής του Γερμανού στρατηγού Κράιπε. Μία εντυπωσιακή ενέργεια, η οποία αναπτέρωσε, τότε, το ηθικό όλων των ελεύθερων συνειδήσεων στην Ελλάδα αλλά και παντού στον κόσμο.
Ο Φέρμορ μπορεί να γεννήθηκε στο Λονδίνο, όμως γύρισε όλο τον κόσμο. Ξεκίνησε έφηβος τότε, να περπατήσει από τη Μεγάλη Βρετανία μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Χαρακτηρίστηκε «πρύτανης» και όχι άδικα της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα. Διάλεξε, ωστόσο, ως καταφύγιο μετά από μία ταραχώδη και σίγουρα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ζωή να μείνει στην Καρδαμύλη, σε μια γωνιά της χώρας της καρδιάς του.
Κυρία Πρέσβης, θα μου επιτρέψετε να διαβάσω μία φράση του Patrick Leigh Fermor, όπου έλεγε ότι «στην Βρετανία είναι σαν να ζω στην καρδιά ενός μαρουλιού. Δεν είναι αυτός ο κόσμος μου. Εγώ χρειάζομαι καυτές πέτρες και αγκάθια, λιόδεντρα και φραγκόσυκα», είχε πει ο ίδιος. Ίσως γιατί το τραχύ τοπίο, εδώ πέρα της Μάνης, να τού θύμιζε εκείνο της Κρήτης και των χρόνων της δράσης για την ελευθερία, θα πρόσθετα εγώ. Δυστυχώς, δεν έγραψε ποτέ ο ίδιος την ιστορία αυτών των ετών που πέρασε στην Κρήτη.
Ίσως, όμως, ήλθε εδώ γιατί αγάπησε γνήσιες ελληνικές αξίες: Την αυθεντική λαϊκότητα, την «κουζουλάδα» της Κρήτης, την λιγόλογη τιμητή φιλοξενία της Μάνης. Τόπων ακέραιων στην απλότητα αλλά και στη σοφία τους. Είναι χαρακτηριστικά που ο Patrick υιοθέτησε χωρίς να τα υποβιβάσει ποτέ σε φολκλόρ. Μάς έδειξε, έτσι, πώς ένας συγκεκριμένος τρόπος ζωής -τον οποίο και ο ίδιος ασπάστηκε- μπορεί να μετατραπεί σε πόλο έλξης μιας ολόκληρης χώρας. Αρχίζοντας από το φυσικό περιβάλλον. Περνώντας στην καθημερινότητα, στην διατροφή. Κάνοντας στάση στον πολιτισμό και τον τουρισμό. Και φτάνοντας, τελικά, σε αυτό που λέμε «ήπια βιώσιμη ανάπτυξη».
Από σήμερα, αυτά τα υπέροχα 4 πετρόκτιστα σπίτια, μέσα σε 9 στρέμματα ενός μεσογειακού κτήματος και πάνω σε μία μαγευτική παραλία της Μάνης, ξεκινούν μια νέα διαδρομή στα βήματα των Φέρμορ. Η αισθητική και το πνεύμα τους, άλλωστε, θα υπάρχουν πάντα στους χιλιάδες τόμους της βιβλιοθήκης, στα παλαιά έπιπλα που αποκαταστάθηκαν, στα έργα τέχνης που εκείνοι επέλεξαν.
Εδώ θα φιλοξενούνται, στο εξής, ερευνητές και προσωπικότητες της Τέχνης, της Επιστήμης, όπως και γεγονότα που θα υπηρετούν τους σκοπούς των δωρητών. Ενώ για 90 ημέρες τον χρόνο, ο χώρος θα μπορεί να ενοικιάζεται, ώστε να χρηματοδοτεί την λειτουργία του. Με άλλα λόγια, θα αποτελεί έναν νέο φάρο Πολιτισμού και δημιουργίας. Και, ταυτόχρονα, ένα γοητευτικό καταφύγιο ελληνικής ζωής κάτω από τον ήλιο και δίπλα στη θάλασσά μας. Όπως, ακριβώς, θα ήθελε να είναι και ο ίδιος Patrick που το εμπνεύστηκε.
Κυρίες και κύριοι, κύριε Πρόεδρε
Με χαρά διαπιστώνω -και κλείνω με αυτό- ότι πολλαπλασιάζονται οι πρωτοβουλίες ιδρυμάτων και ιδιωτών στον τομέα του πολιτισμού και της ιστορικής μνήμης: Πριν από 20 μέρες είχαμε μαζί με τον κύριο Πρόεδρο, την κυρία Υπουργό τα εγκαίνια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, στο Παγκράτι, που στεγάζει τη μοναδική συλλογή του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή. Σήμερα, το άνοιγμα του σπιτιού του Patrick Leigh Fermor. Θέλω, λοιπόν, και πάλι να επαναλάβω ότι η κυβέρνησή μας θα είναι δίπλα σε κάθε τέτοια ενέργεια. Γιατί πιστεύουμε σε έναν πολιτισμό – φορέα μιας διπλής ανάπτυξης: Οικονομικής, όταν συνδυάζεται με την Ιστορία και τον Τουρισμό μας. Αλλά και κοινωνικής, όταν διαμορφώνει καλλιεργημένους ανθρώπους, δηλαδή αληθινούς πολίτες. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που αφήνει και εδώ στην όμορφη Μάνη το δικό του ξεχωριστό αποτύπωμα.
Σας ευχαριστώ πολύ».
