Γράφει ο Δημήτρης Ριζούλης
Πώς ορίζεται η πολιτική πίεση; Πότε πρόκειται απλώς για παράκληση που μπορεί να έχει λογική και πότε όχι;
Σε τελική ανάλυση, η διάκριση των εξουσιών προϋποθέτει ότι οι πολιτικοί δεν πρέπει να έχουν καμία επαφή με τους δικαστές (ακόμα κι αν εποπτεύουν τη Δικαιοσύνη) ή είναι στο πλαίσιο των καθηκόντων τους να ζητούν γρήγορες αποφάσεις και καλύτερους ρυθμούς;
Όλα αυτά τα ερωτήματα ήρθαν στο προσκήνιο τις τελευταίες ημέρες και είναι βέβαιο ότι θα μας απασχολήσουν και τους προσεχείς μήνες, με αφορμή την προανακριτική επιτροπή που στήνεται για τον Δημήτρη Παπαγγελόπουλο. Όμως, οι απαντήσεις στις παραπάνω απορίες δεν αφορούν αποκλειστικά εμάς. Είναι παγκόσμια ερωτήματα, πολλές φορές χωρίς απάντηση – τουλάχιστον αντικειμενική.
Στις ΗΠΑ αρχίζουν οι διαδικασίες για τη δίωξη ολόκληρου προέδρου με βάση κατηγορίες που μοιάζουν με αυτές τις οποίες αποδίδει η Ν.Δ. στον Παπαγγελόπουλο. Ο Τραμπ κατηγορείται ότι άσκησε πιέσεις στον Ουκρανό πρόεδρο για να ερευνηθεί ο γιος του πολιτικού του αντιπάλου Τζο Μπάιντεν. Ο απρόβλεπτος Ντόναλντ αντέδρασε, κάνοντας λόγο για δίωξη-ανέκδοτο. Η ουσία είναι ότι πράγματι υπάρχει μια συνομιλία του με τον Ουκρανό πρόεδρο, στην οποία ζητεί να μην κουκουλωθεί το ενδεχόμενο σκάνδαλο με τον υιό Μπάιντεν, αλλά είναι σχετικό (και απολύτως υποκειμενικό) αν ξεπέρασε τα όρια των καθηκόντων του και υπέδειξε την πολιτική εξόντωση του αντιπάλου του. Αυτά θα κρίνονται για καιρό στις ΗΠΑ, όπου το κρίσιμο ερώτημα θα είναι ποια είναι η λεπτή γραμμή μεταξύ πίεσης (με ενδεχόμενο εκβιασμό) και εύλογου πολιτικού ενδιαφέροντος.
Έχω την εντύπωση ότι στην ίδια ακριβώς διαδικασία θα μπούμε και στην Ελλάδα. Θα ψάχνουμε να βρούμε την άκρη, θα ψειρίζουμε τις λέξεις και τις καταθέσεις των μαρτύρων, χωρίς όμως να υπάρχει ξεκάθαρη οριοθέτηση της υπέρβασης καθήκοντος που να παραπέμπει σε σκευωρία. Όλοι, κατά κάποιον τρόπο, θα έχουν δίκιο! Όμως, η προανακριτική δεν συστήνεται για να αποδώσει πολιτικά επιχειρήματα ή εντυπώσεις, αλλά δίκαιο. Για να βρει τα στοιχεία που μετά βεβαιότητας μπορούν να παραπέμψουν σε δίκη έναν δυνάμει ένοχο. Δεν αρκούν οι ερμηνείες ούτε οι υποκειμενικές απόψεις επί θολών γεγονότων.
Δεύτερο θέμα που θα μας απασχολήσει είναι η αξιοπιστία ή μη των μαρτυρικών καταθέσεων. Εκεί είναι που θα πέσει το πιο πολύ «ξύλο». Δεδομένου ότι οι εμπλεκόμενοι στην υπόθεση έχουν αλληλομηνυθεί και έχουν σοβαρές προσωπικές διαφορές, άντε να βρεθεί η αλήθεια. Ποιες αναφορές μαρτύρων είναι αξιόπιστες και ποιες έχουν προσωπικά κίνητρα; Ειδικά από τη στιγμή που ο ένας ακυρώνει τα λεγόμενα του άλλου. Μύλος! Θυμίζω ότι στις ΗΠΑ η κατηγορία κατά του Τραμπ στηρίζεται στα λεγόμενα ενός προστατευόμενου μάρτυρα – σαν αυτούς που κάποιοι στην Ελλάδα (για την ουσία της υπόθεσης Novartis) αποκαλούν ακόμα «κουκουλοφόρους»! Άλλα ήθη, διαφορετική νοοτροπία. Επίσης, στις ΗΠΑ διώκεται ακόμα και ο πρόεδρος, όμως δεν απειλεί τους μάρτυρες ούτε μηνύει τους δικαστές. Για να θυμηθούμε λίγο πώς ξεκίνησε όλη η ιστορία περί σκευωρίας… Οι δικοί μας πολιτικοί, παρότι θαυμάζουν τους Αμερικανούς και τους αντιγράφουν (τόσο στις προεκλογικές τους καμπάνιες όσο και στα επικοινωνιακά κόλπα), σε τέτοιες υποθέσεις λειτουργούν ως… Βαλκάνιοι και πετάνε την μπάλα στην εξέδρα, αντί να αντιμετωπίσουν με θάρρος τις κατηγορίες.
Σε τελική ανάλυση, αν είναι αθώοι, στο τέλος θα βρεθούν πολλαπλά ωφελημένοι, δικαιωμένοι και «καβάλα στ’ άλογο». Όπως πιθανόν να συμβεί με τον Τραμπ! Διότι η δίωξη εναντίον του πιθανότατα θα του χαρίσει την επανεκλογή!
Στις ΗΠΑ, τέλος, διώκεται ο πρόεδρος και όλοι πρέπει να υπακούσουν στις διαδικασίες. Εν αντιθέσει με όσα μας είπε ο κ. Μητσοτάκης, ότι «δεν διώκονται οι πρώην πρωθυπουργοί, γιατί τους κρίνει ο λαός». Μάλλον οι… κουτοί Αμερικανοί ξέρουν λιγότερα από εμάς.
Επανέρχομαι, όμως, στο βασικό αρχικό ερώτημα. Είναι δυνατόν να προσδιοριστεί επαρκώς η πολιτική πίεση, όταν δεν υπάρχει κάποιο κραυγαλέο (ευθέως απειλητικό, για παράδειγμα) στοιχείο; Φοβάμαι πως η περίπτωση θυμίζει τα πέναλτι του ποδοσφαίρου. Ο αμυντικός σπρώχνει τον επιθετικό μέσα στην περιοχή και οι φίλαθλοι διχάζονται. Τον έσπρωξε πολύ ή λίγο; Αρκετά για να δοθεί πέναλτι ή ο επιθετικός έπεσε θεατρικά; Αντικειμενική απάντηση δεν υπάρχει – καθένας κρίνει τη φάση όπως νομίζει… Το σύνηθες επιχείρημα είναι «ρε παιδιά, δεν υπάρχει δυναμόμετρο για να μετρήσουμε το σπρώξιμο». Αναρωτιέμαι, λοιπόν: Υπάρχει δυναμόμετρο για τις πολιτικές πιέσεις;
