Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Λένε πως η Ιστορία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα, ενίοτε όμως μπορεί να μοιάζει με πραγματική τραγωδία. Στις ΗΠΑ εκτυλίσσεται αυτές τις ημέρες ένα σκληρό παιχνίδι εξουσίας γύρω από το Ιράν. Ο κίνδυνος να παρασύρουν ορισμένοι στοχοπροσηλωμένοι «ιέρακες» τον πρόεδρο Τραμπ σε έναν πόλεμο με το Ιράν είναι ορατός. Τόσο ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Μπόλτον όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Πομπέο είναι πολύ σκληροί και επιδιώκουν τη σύγκρουση με την Τεχεράνη. Οπως ακριβώς έκαναν ο Τσέινι και ο Ράμσφελντ με τον Τζορτζ Μπους (τον νεότερο), δίνουν μια παρασκηνιακή μάχη για να επικρατήσει η άποψή τους. Ο Τραμπ έχει δείξει, έως τώρα, ότι του αρέσει να τραβάει τα πράγματα στα άκρα, αλλά να σταματάει λίγο πριν από τον γκρεμό. Στην περίπτωση του Ιράν, όμως, μοιάζει να είναι πολύ κοντά στον γκρεμό και το –όχι και τόσο αόρατο– χέρι που τον σπρώχνει προς τα εκεί πολύ στιβαρό.
Ενας πόλεμος με το Ιράν θα επιταχύνει τις γεωπολιτικές τεκτονικές αλλαγές που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Δεν υπάρχει περίπτωση ο Τραμπ να μπορέσει ποτέ να δημιουργήσει τις διεθνείς συμμαχίες που είχε πετύχει ο πατέρας Μπους στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου. Εχει ξοδέψει πολύ χρόνο και ενέργεια για να ξηλώσει το πλέγμα σχέσεων και συμμαχιών πάνω στο οποίο θα βασιζόταν ένα τέτοιο εγχείρημα!
Για την Ευρώπη θα είναι μια μεγάλη δοκιμασία, ίσως και η στιγμή του μεγάλου απογαλακτισμού από τις ΗΠΑ. Σίγουρα θα υπάρξουν κράτη που θα συμμαχήσουν με τον Τραμπ. Ο σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας θα αποστασιοποιηθεί.
Για την Ελλάδα, θα είναι επίσης μια δοκιμασία. Η Αθήνα πολύ δύσκολα θα συμμετάσχει, έστω και εντελώς συμβολικά, σε αυτόν τον πόλεμο. Και δεν πρέπει, γιατί είναι ένας λάθος πόλεμος με τρομερά επικίνδυνες παρενέργειες για όλους.
Η ελληνική κυβέρνηση θα βρεθεί, όμως, αντιμέτωπη με διλήμματα. Η Ελλάδα αναπτύσσει τις αμυντικές σχέσεις της με τις ΗΠΑ, έχει τη Σούδα, αλλά και παρέχει και άλλες διευκολύνσεις και βάσεις. Θα δώσει το πράσινο φως για να χρησιμοποιηθούν σε επιχειρήσεις εναντίον του Ιράν; Και αν όχι, τι θα σημάνει αυτό όταν έχει φτάσει η ώρα που επιδιώκουμε ανταλλάγματα για όσα έχουμε ήδη δώσει;
Συναφές και το ερώτημα τι θα σημάνει μια ελληνική αποστασιοποίηση για την ολοένα και βαθύτερη στρατηγική σχέση μας με το Ισραήλ.
Μια λύση προφανώς θα είναι να οχυρωθούμε πίσω από την ευρωπαϊκή στάση. Ή, ακόμη, να ακολουθήσουμε μια ευέλικτη γραμμή με πολλά «Οχι» και λίγα «Ναι», ζυγίζοντας κάθε φορά το εθνικό συμφέρον.
Οπως και να έχει, πάντως, το πράγμα, εάν ο Τραμπ παρασυρθεί σε έναν πόλεμο με το Ιράν, οι επιπτώσεις θα είναι πολύ σημαντικές και για τη μεταπολεμική τάξη πραγμάτων και για την Ελλάδα ειδικότερα.
