Η Λούκα Κατσέλη παραχώρησε εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο Αθηναϊκό Πρακτορείο.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της Λούκας Κατσέλη στον Νίκο Λιονάκη για το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:
Ερ.: Στην αυριανή εκδήλωση θα παρουσιάσετε την Έκθεση της Ανεξάρτητης Επιτροπής για την Ευημερία και Ισότητα, Επιτροπή στην οποία είστε επικεφαλής μαζί με τον πρώην πρωθυπουργό της Δανίας, Poul Nyrup Rasmussen. Μπορείτε να μας προϊδεάσετε; Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία έχει αντιληφθεί την αναγκαιότητα χάραξης μιας διαφορετικής ρότας από εκείνη που την απομάκρυνε τις τελευταίες δεκαετίες από την κοινωνία; Μπορούν οι πολίτες να εμπιστευτούν ξανά το ευρωπαϊκό όραμα με τους σημερινούς όρους;
Απ.: Αύριο στο «Κάραβελ» στις 5:30 το απόγευμα παρουσιάζεται και στη χώρα μας η Έκθεση της Ανεξάρτητης Επιτροπής για την Ευημερία και την Ισότητα με τίτλο «Ευημερία για όλους σε μια Βιώσιμη Ευρώπη». Πρόκειται, όπως αναφέρατε, για μια πρωτοβουλία του Udo Bullmann, Προέδρου της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η Ανεξάρτητη Επιτροπή, που εκπόνησε την Έκθεση, συστάθηκε τον Απρίλιο 2018. Συμμετείχαν σε αυτή 30 εξέχουσες πολιτικές προσωπικότητες, εμπειρογνώμονες και αναλυτές από όλη την Ευρώπη. Είχα την τιμή να συν-προεδρεύω της Επιτροπής μαζί με τον πρώην Πρωθυπουργό της Δανίας κ. Poul Nyrup Rasmussen. Η Έκθεση έχει παρουσιαστεί ήδη στην ομάδα Σοσιαλιστών-Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες καθώς και στο συνέδριο των Σοσιαλιστών στη Λισαβόνα ενώ διεξάγονται παράλληλες εκδηλώσεις σε πολλές Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Η Έκθεση αυτή φιλοδοξεί, ενόψει μάλιστα και των επερχόμενων Ευρωεκλογών, να ανοίξει ένα γόνιμο διάλογο μεταξύ προοδευτικών δυνάμεων και πολιτών για το μέλλον της Ευρώπης. Το κεντρικό μήνυμα είναι ότι μια άλλη Ευρώπη είναι εφικτή: μια Ευρώπη που προάγει την ευημερία για όλους και όχι για τους λίγους, μια Ευρώπη συμμετοχική, δίκαιη και βιώσιμη που θα κάνει τους πολίτες να εμπιστευτούν ξανά το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Προτείναμε 100 συγκεκριμένα και άμεσα υλοποιήσιμα μέτρα πολιτικής ενταγμένα σε μια ρεαλιστική αλλά φιλόδοξη στρατηγική για μια βιώσιμη Ευρώπη. Τα εν λόγω μέτρα βασίζονται στις δεσμεύσεις των κρατών-μελών της ΕΕ να εφαρμόσουν τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που υιοθετήθηκαν από 193 χώρες στο πλαίσιο του ΟΗΕ το 2015 και στοχεύουν στην ενδυνάμωση της συμμετοχής των πολιτών στη λήψη και υλοποίηση αποφάσεων, στην αναμόρφωση και εποπτεία της λειτουργίας των αγορών, στην προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης για όλους, στην διασφάλιση της οικολογικής και κοινωνικής προόδου καθώς και στη ριζική αλλαγή του συστήματος διακυβέρνησης της Ευρώπης. Προκειμένου να μπει ένα τέλος στις πολιτικές λιτότητας που υιοθετήθηκαν, να καταπολεμηθεί η φτώχεια και οι ανισότητες και να αντιμετωπίσουμε με δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο τις σύγχρονες προκλήσεις όπως της κλιματικής αλλαγής, του μεταναστευτικού και της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
Ερ.: Η Σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη δεν έχει ευθύνη για την κατάσταση στην οποία είναι σήμερα το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα;
Απ.: Ασφαλώς και έχει. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και οι πολιτικές λιτότητας που υιοθετήθηκαν άκριτα από πολλά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα απονομιμοποίησαν στα μάτια ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων την ικανότητα της Σοσιαλδημοκρατίας να προασπίσει το δικαίωμα των πολλών στην εργασία, σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, στην ισότιμη πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες. Παραδοσιακά σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που είτε συμβιβάστηκαν με τον νεοφιλελευθερισμό, είτε συγκυβέρνησαν με συντηρητικές δυνάμεις, είτε απώλεσαν τις πολιτικές και τις κοινωνικές αναφορές τους, συρρικνώθηκαν εκλογικά. Η πρόκληση επομένως για τους δημοκράτες σοσιαλιστές είναι να επανακτήσουν την αξιοπιστία τους ως προς την πρόθεσή τους να ρυθμίσουν και να παρέμβουν στις αγορές προς όφελος των πολλών, να καταπολεμήσουν τις ανισότητες, να προαγάγουν την κοινωνική δικαιοσύνη και την προστασία του περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα καλούνται να προτείνουν λύσεις με προοδευτικό πρόσημο ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα στη λειτουργία του δημόσιου τομέα, να υποστηριχθεί η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία και να προωθηθούν οι αναγκαίοι οικονομικοί και τεχνολογικοί μετασχηματισμοί χωρίς κοινωνικά θύματα και καταστροφή του περιβάλλοντος.
Ο δρόμος αυτός δεν θα είναι «αναίμακτος». Στην πορεία θα αποδομηθούν υφιστάμενα κόμματα, μηχανισμοί αλλά και παρωχημένες ιδεοληψίες. Εξω-θεσμικοί παράγοντες θα προσπαθήσουν να ποδηγετήσουν την πορεία. Πολλά θα εξαρτηθούν από τον βαθμό αξιόπιστης ενημέρωσης των πολιτών, τη δυνατότητα συγκρότησης προοδευτικών συμμαχιών και την ποιότητα των εκάστοτε ηγεσιών.
Ερ.: Για αυτές τις προκλήσεις που περιγράφετε, έχει να προτείνει κάτι η Έκθεσή σας; Για παράδειγμα, αναφερθήκατε στις ανισότητες, αλλά η συγκέντρωση οικονομικής δύναμης παγκοσμίως και στην Ευρώπη έχει ενταθεί και αναρωτιέμαι αν μπορεί να ελεγχθεί…
Απ.: Οι ανισότητες στην Ευρώπη και η συγκέντρωση οικονομικής δύναμης στα χέρια λίγων πολυεθνικών επιχειρήσεων τείνουν να λάβουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ενδεικτικά αναφέρω ότι ενώ 118 εκατ. Ευρωπαίοι, το ένα τέταρτο του Ευρωπαϊκού πληθυσμού, ζουν στα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, το 5% των πλουσιότερων Ευρωπαίων κατέχει το 40% του συνολικού ιδιωτικού πλούτου. Μόλις 147 πολυεθνικές εταιρείες ελέγχουν το 40% περίπου του παγκόσμιου πλούτου, το 8% του οποίου βρίσκεται σε φορολογικούς παραδείσους. Στην ΕΕ Euro6 τρισεκατ., δηλαδή το 80% του πλούτου, είναι σε offshores και παραμένει αφορολόγητο.
Ναι, μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η ζοφερή πραγματικότητα που παράγει ανισότητες, υπονομεύει τη δημοκρατία και ακυρώνει τις προοπτικές μιας δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης, εφόσον οι προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις ξεπεράσουν παραδοσιακούς κομματικούς ανταγωνισμούς και τις αψιμαχίες, συσπειρωθούν γύρω από ένα αξιόπιστο αλλά ριζοσπαστικό πρόγραμμα και προωθήσουν μέτρα και πολιτικές όπως αυτά που προτείνονται στην Έκθεση.
Στην πράξη, η αντικατάσταση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου από ένα Σύμφωνο Βιώσιμης Ανάπτυξης θα ανατρέψει τις μονοδιάστατες πολιτικές λιτότητας που ακολουθούν πολλά κράτη-μέλη. Η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού οργανισμού για το οικονομικό έγκλημα και τη φοροδιαφυγή, η δημιουργία κοινής ενοποιημένης βάσης φορολογίας εταιρειών και η φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και των ψηφιακών εταιρειών θα διευρύνουν την Ευρωπαϊκή φορολογική βάση και θα επιτρέψουν τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών και κοινωνικών πρωτοβουλιών. Η ενίσχυση της δημόσιας εποπτείας του ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού τομέα και η καθιέρωση νομικά δεσμευτικού Διαβατηρίου Εταιρικής Ευθύνης που θα παρέχει άδεια λειτουργίας στην ενιαία αγορά για εταιρείες με ετήσια έσοδα που υπερβαίνουν τα 500 εκατομμύρια ευρώ θα βελτιώσουν την εποπτεία και τη λειτουργία των αγορών. Η υιοθέτηση Ευρωπαϊκών πλαισίων δράσης και οδηγιών για δίκαιους μισθούς (European Fair Wage Action Plan), για προστασία των παιδιών (European Child Guarantee), για ενίσχυση του κατώτατου μισθού, για καταπολέμηση της φτώχειας αποτελούν μερικά μόνο μέτρα για την καταπολέμηση των ανισοτήτων. Η επένδυση στα δημόσια εκπαιδευτικά συστήματα και στη δια βίου μάθηση και κατάρτιση, η στήριξη της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας και η υλοποίηση πολιτικών «δίκαιης μετάβασης» τόσο στον ενεργειακό τομέα όσο και σε επιμέρους κλάδους για την αποτελεσματική διαχείριση της κλιματικής αλλαγής αλλά και των τεχνολογικών κλυδωνισμών αποτελούν προτεραιότητες.
Επομένως, δυνατότητες και επιλογές σε επίπεδο πολιτικής υπάρχουν. Για αυτό και πιστεύω ότι οι επερχόμενες Ευρωεκλογές θα πρέπει να δώσουν ισχυρή πλειοψηφία στις προοδευτικές δυνάμεις, ώστε να εντάξουν στην στρατηγική τους για μια άλλη Ευρώπη μέτρα σαν αυτά που προαναφέρθηκαν.
Ερ.: Η αναγγελία και μόνο της εκδήλωσης προκάλεσε αντιδράσεις, ενώ αξιοποιήθηκε δημοσιογραφικά και για υποθέσεις γύρω από τις στοχεύσεις της. Το Κίνημα Αλλαγής μίλησε για «ιδιωτικό πάρτι» λόγω της συμμετοχής του επικεφαλής της Ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ούντο Μπούλμαν και της πρόσκλησης του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Τελικά, πού αποσκοπεί πολιτικά αυτή η πρωτοβουλία;
Απ.: Οι προοδευτικές δυνάμεις σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες έχουν συμφέρον να ενώσουν τις δυνάμεις τους εν όψει της νέας ευρω-κοινοβουλευτικής περιόδου 2019-2024, αν πραγματικά επιθυμούν να αλλάξει πλεύση η Ευρώπη. Το διακύβευμα και οι προκλήσεις, απέναντι στις νεοφιλελεύθερες επιλογές που παράγουν ανισότητες και στην ακροδεξιά ρητορική που εξαπλώνεται επικίνδυνα σε όλη την Ευρώπη, είναι τεράστιες. Υπερβαίνουν εσωτερικές πολιτικές διαμάχες και σκοπιμότητες. Λυπάμαι που μία Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία της Ομάδας της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έγινε αντικείμενο διαστρέβλωσης και μικροπολιτικής εκμετάλλευσης.
Ερ.: Ενόψει της αναμέτρησης των ευρωεκλογών, υπάρχουν περιθώρια στην Ελλάδα συγκρότησης ενός προοδευτικού μετώπου μεταξύ των Σοσιαλιστών, της ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς και των Οικολόγων;
Απ.: Για να αντιμετωπίσουμε τις σημερινές τεράστιες προκλήσεις πρέπει να συμμετέχουμε ενεργά και στη χώρα μας στις διεργασίες που ήδη έχουν ξεκινήσει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για να συγκροτηθεί ένα προοδευτικό μέτωπο απέναντι σε νεοσυντηρητικές, νεοφιλελεύθερες ή και ακροδεξιές πολιτικές. Η κοινωνία, αν όχι τα κόμματα, είναι έτοιμη για τέτοιες συναινέσεις και προγραμματικές συγκλίσεις. Οι κοινωνικές διεργασίες και ανακατατάξεις που έλαβαν χώρα ως αποτέλεσμα της κρίσης θα βρουν γρήγορα ή αργά πολιτική έκφραση μέσα από νέα προοδευτικά σχήματα αν όχι πριν, αμέσως μετά τις εκλογές.
