Συνέντευξη του Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλου στο News 24/7 και τον δημοσιογράφο Β. Σκουρή
Σε λίγες ημέρες μεταβαίνετε στη Μόσχα για τη Διυπουργική Συνάντηση των δυο χωρών. Τι επιδιώκετε κ. υπουργέ;
Η Ελλάδα είναι χώρα ειρηνική, που ασκεί συστηματικά πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, βασισμένη στον σεβασμό και την ισότητα μεταξύ των κρατών. Η δε Ρωσία είναι χώρα με την οποία έχουμε πατροπαράδοτα φιλικές σχέσεις και κοινές ιστορικές και πολιτιστικές παραδόσεις. Γιορτάζουμε μάλιστα αυτή τη χρονιά τα 190 έτη διπλωματικών μας σχέσεων. Στην Διυπουργική θα υπογράψουμε συμφωνίες σχετικές με την οικονομική και θεσμική συνεργασία των δύο χωρών και θα αναζητήσουμε περαιτέρω τρόπους συνεργασίας στον τομέα του εμπορίου και των επενδύσεων.
Η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα και η συνάντησή του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να σηματοδοτήσει την ομαλοποίηση των σχέσεων των δυο χωρών; Υπό ποίες προϋποθέσεις;
Είχαμε πράγματι ένα περαστικό σύννεφο στις παραδοσιακά καλές μας σχέσεις. Η αντίδραση μας τότε δεν έγινε λόγω διαφορών σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, αλλά για λόγους σχετικούς με την κυριαρχία της χώρας μας και την καλή τήρηση των διπλωματικών κανόνων. Στο κάτω-κάτω, οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Αυτά όμως ανήκουν στο παρελθόν. Τώρα οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν, επί της ουσίας, τα βήματα περαιτέρω βελτίωσης των σχέσεων των δύο κρατών, ιδίως στο επίπεδο των διμερών οικονομικών σχέσεων και της επαφής των δύο λαών. Σκεφτόμαστε το έτος 2019 να είναι έτος Πολιτισμού Ελλάδας-Ρωσίας.
Το τελευταίο διάστημα δείχνει να δημιουργείται στην Τουρκία μια πλειοδοσία εθνικισμού. Αρχηγός κόμματος, μάλιστα, έφτασε στο σημείο να δηλώσει πως η Κύπρος είναι τουρκική. Σας ανησυχεί το φαινόμενο αυτό;
Ο εθνικισμός είχε πάντοτε δυνατή φωνή στη γείτονα. Εχει σημασία εμείς να μην ακολουθούμε στον ολισθηρό αυτό δρόμο, όχι μόνον στο επίπεδο της κυβερνητικής πολιτικής, όπου είναι δεδομένη η νηφαλιότητα και σταθερότητα, αλλά σε όλα τα επίπεδα. Ο εξτρεμισμός και η μισαλλοδοξία αλληλοτροφοδοτούν πολλαπλασιαστικά τις ακρότητες και δηλητηριάζουν τις κοινωνίες . Η χώρα μας έχει μία πάγια εξωτερική πολιτική που βασίζεται στο σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και για αυτό το λόγο κανένα συμφέρον δεν έχουμε να πλειοδοτούμε σε ρητορική πολεμική. Προφανώς, αυτό δεν σημαίνει ενδοτικότητα. Αποκρούουμε σταθερά κάθε απόπειρα αναθεωρητισμού και δημιουργίας τετελεσμένων και επιμένουμε στην επίλυση των διαφορών μέσω του διαλόγου.
Αν παρεμποδιστούν οι γεωτρήσεις στην Κύπρο τι θα πράξει η Αθήνα κ. υπουργέ;
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των κρατών δεν αρκεί το δίκαιο, αν δεν είναι εξοπλισμένο με ισχύ. «Χαλεπωτάτη γαρ αδικία έχουσα όπλα», λέει ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά. Για το λόγο αυτό η Ελληνική και η Κυπριακή Δημοκρατία έχουν αναπτύξει συστηματική και συντονισμένη διπλωματική προσπάθεια στήριξης των εθνικών συμφερόντων. Αυτή έχει αποδώσει πολλαπλούς καρπούς: Κατ’αρχήν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει καταδικάσει τις συστηματικές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από την τουρκική πλευρά και την έχει καλέσει να σεβαστεί την διεθνή νομιμότητα. Μια απλή αντιπαραβολή της δήλωσης αυτής με την αντίστοιχη, μετά το επεισόδιο των Ιμίων, δείχνει τη μεγάλη πρόοδο της διπλωματίας μας στον τομέα αυτό. Εξίσου σημαντική είναι και η πολυμερής διπλωματία που εμείς και η Κύπρος έχουμε αναπτύξει με τριμερή σχήματα στρατηγικής συνεργασίας στην περιοχή, κατ’εξοχήν με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Δεν πρέπει να ανησυχούμε, λοιπόν, για την τουρκική προκλητικότητα. Συντονίζουμε το βηματισμό μας με την Κύπρο ώστε τα κυριαρχικά δικαιώματα της τελευταίας να μην απειληθούν στο παραμικρό.
Αρχές του χρόνου ενδέχεται να ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Η Ελλάδα με τι θέσεις θα προσέλθει;
Το κύριο σημείο για μας είναι και πάλι να αναδειχθεί το Κυπριακό προεχόντως ως θέμα σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ. Υπό το πρίσμα αυτό δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην περιφρούρηση του κεκτημένου του Γκραν Μοντανά, στην αναγκαία δηλαδή κατάργηση του απαράδεκτου καθεστώτος των εγγυήσεων και τον τερματισμό της παρουσίας ξένων στρατευμάτων στο νησί. Είναι αυτονόητο ότι τον κύριο λόγο για τις εσωτερικές πτυχές του προβλήματος τον έχει η Κυπριακή Δημοκρατία.
Η προαναγγελθείσα επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στην Άγκυρα τι επιδιώκει; Τι αποτελέσματα μπορεί να επιφέρει;
Θέλουμε να εκτονώσουμε την ένταση, να διατηρήσουμε ενεργούς τους διαύλους επικοινωνίας που είχε αποκαταστήσει η επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα και να προωθήσουμε στο μέτρο του δυνατού, ανάλογα με την θέληση και την ανταπόκριση της άλλης πλευράς, τον μεταξύ μας διάλογο.
Η συνταγματική αναθεώρηση στη FYROM προχωρεί ομαλά; Υπάρχουν προβληματισμοί στην Αθήνα;
Έχει αποκατασταθεί ένα πολύ καλό πλαίσιο επικοινωνίας και συνεργασίας με την άλλη πλευρά, εντός του οποίου παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Δεν έχω αμφιβολία ότι οι γείτονες μας, όπως και εμείς, σέβονται το γράμμα και το πνεύμα της Συμφωνίας των Πρεσπών και ότι αυτό θα βρει πιστή αντανάκλαση και εφαρμογή στην υπό εξέλιξη συνταγματική αναθεώρηση.
Στελέχη κομμάτων της αντιπολίτευσης, όπως π.χ. ο επικεφαλής του Ποταμιού, εκτιμούν πως η συμφωνία, εφόσον «περάσει» από τα Σκόπια, δεν θα έρθει προς κύρωση στην παρούσα ελληνική Βουλή. Κάποιοι άλλοι σημειώνουν πως η συμφωνία δεν θα συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία. Ήθελα το σχόλιό σας…
Από την αρχή έχω δηλώσει ότι δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία για την κύρωση της Συμφωνίας.
Η Αθήνα κ. υπουργέ τάσσεται υπέρ της συγκρότησης πραγματικού ευρωστρατού; Και εκτιμάται ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει;
Είναι σημαντικό η Ευρώπη να ενισχύσει την αμυντική της αυτονομία. Να μπορεί να προστατεύει αποτελεσματικά τους πολίτες και τα σύνορα της. Η Συνθήκη περιλαμβάνει πλέον μία ρύθμιση, αυτή του άρθρου 42 παρ. 7, ανάλογη με αυτή του άρθρου 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ, που εισφέρει την αναγκαία νομική βάση για κάτι τέτοιο. Απομένει τώρα η πολιτική βούληση ώστε να αποκτήσει νόημα η Ευρωπαϊκή Κυριαρχία, με το νόημα που της έδωσα παραπάνω, της κοινής εγγύησης δηλαδή του εδάφους των κρατών μελών ως επικράτεια της Ένωσης.
Στις 13 Δεκεμβρίου θα συναντηθείτε με τον Αμερικανό ομόλογό σας για το στρατηγικό διάλογο ΗΠΑ-Ελλάδας. Τι ακριβώς θα συμφωνήσετε; Ποια είναι η ατζέντα;
Η αναβάθμιση των συζητήσεων με τις ΗΠΑ σε επίπεδο στρατηγικού διαλόγου αντανακλά την ανάδειξη της χώρας μας ως παράγοντα σταθερότητας και προώθησης λύσεων στην περιοχή και τη σημαντική πρόοδο των διμερών μας σχέσεων. Η πρόσφατη έκθεση Θεσσαλονίκης, όπου οι ΗΠΑ ήταν τιμώμενη χώρα, είχε πρωτοφανή επιτυχία και έδωσε σημαντική ώθηση στα διμερή οικονομικά. Ο στρατηγικός διάλογος εκτείνεται και στα δύο αυτά πεδία: αφενός στην ανάδειξη της χώρας μας ως παρόχου ασφάλειας σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη περιοχή. Αφετέρου στην προώθηση των αμοιβαίων οικονομικών συμφερόντων, τόσο ως προς την υποδοχή αμερικανικών επενδύσεων όσο και ως προς την αξιοποίηση της Ελλάδας ως πύλης οικονομικών συνεργειών στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
Με την ΑΟΖ στο Ιόνιο τι θα πράξετε;
Όπως έχει ήδη ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός, μετά από ενημέρωση των άλλων κομμάτων και ουσιαστικό δημόσιο διάλογο, θα προωθήσουμε με νόμο στην επέκταση της αιγιαλίτιδας μας στο Ιόνιο, όπως έχουμε αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα αναγνωρισμένο από τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Ήθελα και ένα σχόλιό σας για τον Νίκο Κοτζιά και τη θητεία του στο υπουργείο Εξωτερικών…
Θεωρώ, και νομίζω δεν είμαι ο μόνος, ότι ήταν από τους καλύτερους Υπουργούς Εξωτερικών της μεταπολίτευσης, με ξεκάθαρη στρατηγική αντίληψη και σπάνιες διαπραγματευτικές ικανότητες. Άφησε το στίγμα του στη Συμφωνία των Πρεσπών και, παρά την μη ευτυχή κατάληξη της διαπραγμάτευσης, και στο Κυπριακό, με την ορθή ανάδειξη των εθνικών προτεραιοτήτων, υπό το φως και του διεθνούς δικαίου.
