Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Πηγή: kathimerini.gr
Οι ηγέτες των μεγάλων δυτικών δυνάμεων τσακώνονται δημοσίως την ώρα ακριβώς που η Ιστορία δοκιμάζει την ηγεμονία της Δύσης. Μια ευρύτατη γκάμα άλλων ηγετών, από τη Μόσχα έως την Τεχεράνη και το Πεκίνο, πρέπει μάλλον να διασκεδάζει με το θέαμα. Είναι όντως θλιβερό.
Η Αμερική θα έχει σύντομα το δικό της σταυροδρόμι να διαβεί. Το μπρα ντε φερ μεταξύ Τραμπ και βαθέος κράτους βρίσκεται σε εξέλιξη και κανείς δεν ξέρει πώς θα καταλήξει. Ολοι περιμένουν να δουν αν, τελικά, θα αποχωρήσουν οι δύο στρατηγοί, ο επιτελάρχης του Λευκού Οίκου Τζον Κέλι και ο υπουργός Αμυνας Τζέιμς Μάτις. Πρόκειται για τους δύο αξιωματούχους που, κατά τη γνώμη πολλών Ευρωπαίων, «κρατάνε τα μπόσικα» και δεν αφήνουν τον Τραμπ να ξεδιπλώσει όλες του τις εμμονές…
Εν τω μεταξύ, στην Ευρώπη εδραιώνεται ραγδαία η αντίληψη πως πρέπει να απογαλακτισθεί, να απελευθερωθεί από τη στρατηγική σχέση της με τις ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο ότι η Γερμανίδα καγκελάριος, μετά τον Γάλλο πρόεδρο, υποστηρίζει δημόσια τη δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού στρατού. Η στάση τους δείχνει ότι δεν θεωρούν το επεισόδιο Τραμπ εφήμερο ή περιστασιακό.
Η Ευρώπη καλόμαθε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού οι ΗΠΑ κάλυπταν όλες τις ανάγκες της στον τομέα της ασφάλειας. Τώρα οι ηγέτες της συνειδητοποιούν ότι ακόμη και αν ο Τραμπ φύγει από πρόεδρος θα ήταν καλό να σοβαρευθούν σε θέματα πραγματικής ισχύος (hard power), όπου η Ευρώπη κινδυνεύει να καταστεί περιθωριακή δύναμη. Υπάρχει –για παράδειγμα– συμφωνία για την ανάγκη να παράγονται κοινά οπλικά συστήματα, αντί να παράγει κάθε χώρα τα δικά της. Οι οικονομίες κλίμακος θα είναι τεράστιες και θα μπορούσαν, όπως συνέβη με το μοντέλο της Airbus, να τη μετατρέψουν σε πραγματικό παγκόσμιο παίκτη.
Το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη, όμως, δεν ευνοεί τα σχέδια Μέρκελ – Μακρόν. Η Γηραιά Ηπειρος είναι πάλι διχασμένη, κατακερματισμένη. Οι άνεμοι που πνέουν ευνοούν τον εθνικισμό, στον οποίο αναφέρεται με κάθε ευκαιρία ο πρόεδρος Τραμπ. Το διακύβευμα είναι μεγάλο και, ασφαλώς, αφορά –πολλαπλώς– και την Ελλάδα. Το παραδοσιακό «ανήκουμε στη Δύση» ενδέχεται να γίνει πιο περίπλοκο, καθώς θα μπορεί κάποιος στο μέλλον να ρωτήσει «και ποια Δύση εννοείτε;».
