Γράφει ο Χάρης Μπικηρόπουλος
Πηγή: olymposvoice.blogspot.com
Ο πολιτισμός στην εποχή της πανδημίας. Πως θα γράφουν -στο εξής- οι παρέες ιστορία; Γράφει ο Θεοχάρης Μπικηρόπουλος, συγγραφέας -blogger
Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο* έγραψε ότι πολιτισμός δεν είναι μόνο η παραγωγή και η κατανάλωση βιβλίων, θεατρικών έργων, ποιημάτων, γλυπτών,
ζωγραφικών πινάκων κλπ.
Πολιτισμός είναι η δημιουργία οποιουδήποτε χώρου όπου εκφράζεται κάθε μορφή τέχνης.
Πολιτισμός είναι η δημιουργία οποιουδήποτε χώρου συνάντησης των ανθρώπων όπου εκεί μπορούν όλοι σα μια παρέα να ανταλλάσουν όλα τα σύμβολα της ταυτότητας και της συλλογικής μνήμης, μέσα από τη συζήτηση και το διάλογο.
Διάφορες απόψεις, μαρτυρίες, ιστορικά γεγονότα, προβληματισμοί, κριτικές, όνειρα, φαντασιώσεις, μα και καταγγελίες, για οτιδήποτε εμποδίζει τους ανθρώπους να είναι αυτό που είμαστε ή που επιδιώκουμε να γίνουμε.
Πολιτισμός είναι ο χώρος όπου μέσα από τις παρέες, τις συζητήσεις, μπορούμε να καταγγείλουμε το σύστημα αξιών που περιφρονεί τους ανθρώπους, που καταπνίγει τις ελευθερίες του, τις αξίες, τα δικαιώματά του.
Πολιτισμός είναι ο χώρος, όπου οι άνθρωποι εκφράζουν μέσα από την τέχνη και τα γράμματα, τον πολιτισμό, την ανάγκη αντίστασης και αντιμετώπισης του συστήματος που φιμώνει κάθε διαφορετική άποψη, γνώμη και τα πιστεύω.
Αυτή η συλλογικότητα και ο «συγχρωτισμός» -για να καταφύγω στην έκφραση των ημερών του εγκλεισμού μας αλλά και της καθημερινότητάς μας- μετά την άρση των μέτρων με ανθρώπους ομότεχνους και ομόψυχους, φαίνεται ότι δε θα είναι ποτέ ξανά ίδια.
Η νέα “κανονικότητα” όπως διαπιστώνουμε μέρα με τη μέρα, δεν έχει καμία σχέση με την «κανονικότητα» της απόλυτης ελευθερίας και ελέγχου των καταστάσεων που γνωρίζαμε και όπως την εννοούσαμε ως τα τώρα και με την ελεύθερη χωρίς περιορισμούς, τη «δια ζώσης» δηλαδή άμεση επαφή. Με την κανονικότητα της απόλυτης ελευθερίας βούλησης και πράξης πριν τα μέτρα εγκλεισμού αντιμετώπισης της πανδημίας του Covid-19. Δύο εντελώς διαφορετικές πραγματικότητες.
Αν οι θεατρικές και οι μουσικές εκδηλώσεις σε έναν χώρο με το 60% των καθισμάτων κενό –σύμφωνα με τις οδηγίες – δεν ενοχλεί ίσως τόσο πολύ, οι αποστάσεις μέσα σε ένα στέκι, ένα βιβλιοπωλείο, μια αίθουσα τέχνης, όπου οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, οι βιβλιόφιλοι, που είχαν συνηθίσει να απολαμβάνουν τον καφέ ή το ποτό, εκφράζοντας τις σκέψεις, τις απόψεις και τις ιδέες τους, ο ένας μακριά από τον άλλο και τη μάσκα να καλύπτει τα πρόσωπα, μάλλον ενοχλεί.
Τα μέτρα προστασίας, προκαλούν αμηχανία, μια ψυχολογική αμηχανία και σύγχυση, με τον περιορισμό της ελευθερίας κινήσεων.
Πως θα προσαρμοστεί στα μέτρα προστασίας, η ανθρώπινη συμπεριφορά κατά τον «νέο» συγχρωτισμό;
Πως μπορείς να συζητάς σε συνθήκες αποστειρωμένες, χωρίς να βλέπεις το πρόσωπο του συνομιλητή, τις γκριμάτσες, το χαμόγελο, την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία, τις εκφράσεις γενικότερα, βάζοντας και βγάζοντας παράλληλα τη μάσκα για να απολαύσεις τον καφέ, το ποτό;
Η μάσκα μας προστατεύει από τον “αόρατο εχθρό” που τριγυρίζει γύρω μας, αλλά καταπνίγει την έννοια της ελευθερίας της παρέας. Και της εμπιστοσύνης φυσικά.
Οι νέες κατ΄ ανάγκη συνήθειες της επικοινωνίας, με την ασφαλή εικόνα του συνομιλητή ή των συνομιλητών, μέσα από μια οθόνη κινητού ή υπολογιστή, στην «άλλη διάσταση» του διαδικτύου μιας «virtual reality», μπορούν να καλύψουν αυτή την ανάγκη, μέσα από το κάστρο του σπιτιού μας, χωρίς την κάλυψη του προσώπου. Αλλά δε θα καλύψει ποτέ την ανάγκη της παρέας.
Είναι σίγουρο ότι Εδουάρδο Γκαλεάνο δε μπορούσε να φανταστεί ποτέ –όπως κι εμείς άλλωστε- τους χώρους συνάθροισης των ανθρώπων κάτω από αυτές τις νέες συνθήκες. Ούτε τον εξ άνωθεν κατ΄ ανάγκη εγκλεισμό. Ούτε τις συνθήκες επιβεβλημένης μοναχικότητας.
Της μοναχικότητας που είναι βέβαια το καταφύγιο δημιουργίας, η απαρχή της έκφρασης τη στιγμή της έμπνευσης και της «εργασίας» του καλλιτέχνη αλλά όχι της μοναξιάς μέσα στο πλήθος. Της μοναξιάς που πηγάζει από το φόβο της ζωής.
Με ποιο τρόπο όμως οι παρέες θα γράφουν -στο εξής- ιστορία;
Αλήθεια πως μπορεί να γίνει πλέον μια βιβλιοπαρουσίαση;
Και μόνο στη σκέψη μιας τέτοιας εικόνας με το κοινό απομακρυσμένο και φοβισμένο, χάνεται η μαγεία.
Υπάρχει προβληματισμός.
Πως θα γράψουν ιστορία οι παρέες
αν δεν μπορούν να κάνουν “ελεύθερα” παρέα;
Η ζωή συνεχίζεται με την ελπίδα -και την πεποίθηση- ότι οι άνθρωποι του πνεύματος με τη φαντασία τους, θα βρουν λύσεις και σ΄ αυτό.
