Γράφει η Ράνια Σβίγκου
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Έθνος”
Μύθοι και ανακρίβειες για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια
Η δημόσια συζήτηση για το πανεπιστήμιο περιστρέφεται ξανά γύρω από την αναθεώρηση του άρθρου 16 και τη δυνατότητα ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Από τους θιασώτες της αναθεώρησης προβάλλεται μια σειρά από μύθους και ανακρίβειες, ενώ συστηματικά και σκοπίμως δυσφημείται το δημόσιο πανεπιστήμιο. Αν κάποιος ανατρέξει στο δημόσιο διάλογο πριν από 10 χρόνια, ο οποίος σφραγίστηκε από τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας, θα διαπιστώσει ότι είναι πανομοιότυπος με το σημερινό.
Οι υποστηρικτές της πρότασης δεν κατάφεραν να «μάθουν» από τα αδιέξοδα στα οποία έχουν βρεθεί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια διεθνώς και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να ενισχύουν την ιδεολογική διάσταση μιας ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Πώς αλλιώς να γίνει κατανοητή η πλήρης έλλειψη έστω και μία έκθεσης βιωσιμότητας ενός τέτοιου πανεπιστημίου; Πώς είναι δυνατόν να μας προτρέπει η Ν.Δ. τόσα χρόνια για να ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια και να μην παρουσιάζει ούτε μία μελέτη; Δεν το κάνει γιατί τα έξοδα σε ένα έστω μικρό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι τόσα πολλά που θα χρειαστεί η επιβολή πολύ υψηλών διδάκτρων!
Απουσιάζει από τους υποστηρικτές της αναθεώρησης το όραμα για την εκπαίδευση, την ανάπτυξη και την καινοτομία, ενώ τα ιδιωτικά πανεπιστήμια παρουσιάζονται ως πανάκεια, στη βάση μύθων και ψευδών στοιχείων.
Μύθος 1ος: «σε 50.000 Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό σήμερα τους στερείται η δυνατότητα να μπορέσουν να σπουδάσουν στη χώρα τους»
Το επιχείρημα αυτό αντικρούεται από την ίδια τη θέση Μητσοτάκη για μείωση των εισαχθέντων φοιτητών και επαναφορά της βάσης του 10, την οποία επανέλαβε σε ομιλία του στις 23/10. Αν υπάρχει όντως ενδιαφέρον για τη φοιτητική μετανάστευση αυτό μπορεί να απαντηθεί μόνο με ενδελεχή εξέταση του τι ακριβώς θέλουν οι νέοι που μεταναστεύουν. Θέλουν να σπουδάσουν στο αντικείμενο της σχολής πρώτης προτίμησης, στην οποία δεν κατάφεραν να εισαχθούν; Θέλουν να σπουδάσουν αντικείμενα στα οποία δεν εξειδικεύεται το ελληνικό πανεπιστήμιο; Θέλουν να πάρουν ένα πτυχίο ανεξαρτήτως αντικειμένου ώστε να γίνει πιο εύκολη η εύρεση εργασίας; Η απάντηση, πάντως, σε καθένα από τα ερωτήματα αυτά δεν οδηγεί στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα μας. Και σίγουρα δεν οδηγεί στη μείωση εισακτέων στα δημόσια, όπως προτείνει ο κ. Μητσοτάκης. Εκτός βέβαια, αν η έγνοιά του είναι η δημιουργία τεχνητής ζήτησης, για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Η λύση είναι η αναβάθμιση του απολυτηρίου του Λυκείου, η ενίσχυση των υποδομών και του ανθρώπινου δυναμικού στα Πανεπιστήμια, ώστε να μπορούν να σπουδάζουν οι νέοι στα γνωστικά πεδία που τους ενδιαφέρουν.
Μύθος 2ο: «Ο ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα αναβαθμίσει τα δημόσια»
Ο μύθος απαντάται από την ίδια την ελληνική εμπειρία. Η λειτουργία ιδιωτικών νοσοκομείων δεν οδήγησε στην αναβάθμιση των δημόσιων νοσοκομείων, ούτε τα ιδιωτικά σχολεία οδήγησαν στην αναβάθμιση των δημόσιων. Τη ΝΔ, όμως, ουδόλως την ενδιαφέρει η ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αφού αυτή συνδέεται άρρηκτα με τους αυξημένους πόρους, την αναβάθμιση των υποδομών, την ενίσχυση του κοινωνικού και αναπτυξιακού της ρόλου, και όχι από τα πρόσκαιρα κελεύσματα της αγοράς.
Μύθος 3ος: «Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν έχει ιδιωτικά πανεπιστήμια»
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανακρίβεια και μεγαλύτερο ψέμα. Σε Ευρώπη, Αμερική και Καναδά, τα αμιγώς ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι ελάχιστα και υπολείπονται κατά πολύ του κύρους και της ποιότητας των υπολοίπων. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στη Μ. Βρετανία, για παράδειγμα, στην οποία και φοιτούν πολλοί Έλληνες φοιτητές, μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού και θα δυσκολευτούμε πολύ να βρούμε κάποιον να τα γνωρίζει. Στις δε ΗΠΑ, όπου έχει σπουδάσει και ο κ. Μητσοτάκης, τα καλά ιδιωτικά πανεπιστήμια (Harvard, Yale κτλ) μετρούν πάνω από 400 χρόνια ζωής, τα δίδακτρα είναι υπέρογκα, δέχονται ελάχιστους φοιτητές και διαχειρίζονται τεράστια περιουσία, ίση με ολόκληρο τον προϋπολογισμό του ελληνικού Υπουργείου Παιδείας. Η Ελλάδα δεν είναι βέβαια οι ΗΠΑ, το δε Harvard δεν θα ιδρύσει παράρτημά του στην Ελλάδα, επενδύοντας εκατοντάδες εκατομμύρια για μια αγορά μερικών χιλιάδων υποψηφίων φοιτητών.
Μύθος 4ος : «Το δημόσιο πανεπιστήμιο των μπαχαλάκηδων και του Ρουβίκωνα, οι οποίοι προστατεύονται από το άσυλο»
Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων συνοδεύεται από τη συστηματική συκοφάντηση του δημόσιου πανεπιστημίου, μέσω της παρουσίασής του ως άντρο ανομίας. Αυτό το επιχείρημα βασίζεται σε μισή αλήθεια, ένα ψέμα, και μια συστηματική απόκρυψη.
Προβλήματα «χαμηλής» παραβατικότητας υπάρχουν στα πανεπιστήμια, όπως και σε κάθε δημόσιο, ανοιχτό χώρο. Δεν είναι σωστό να αρνούμαστε την πραγματικότητα, ούτε όμως και να υπερβάλλουμε για το μέγεθος του προβλήματος και την επίπτωσή του στη λειτουργία των πανεπιστημίων. Λύσεις υπάρχουν, και η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ανέθεσε σε μια επιτροπή ειδικών τη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων. Το Πόρισμά της, βέβαια, απορρίφθηκε πριν καν διαβαστεί, από τη ΝΔ… Όσον αφορά στη διακίνηση ναρκωτικών και τις κακουργηματικές πράξεις, αυτά δεν προστατεύονται από κανένα άσυλο.
Η συζήτηση περί ανομίας, όμως, καλύπτει το ουσιώδες πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα πανεπιστήμια, την έλλειψη υλικοτεχνικών υποδομών, αλλά και ακαδημαϊκού προσωπικού, εξαιτίας της μόνιμης υποχρηματοδότησής τους, από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, μια κατάσταση που επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Κι όμως, παρά τις ελλείψεις, οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων μας διαπρέπουν στο εξωτερικό, κάτι που αποτελεί μια de facto αναγνώριση του κύρους και της δυναμικής τους.
Συνοψίζοντας, η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν έρχεται ούτε να λύσει το πρόβλημα της φοιτητικής μετανάστευσης, ούτε να αναβαθμίσει τα δημόσια πανεπιστήμια, ούτε να φέρει την Ελλάδα στον ίδιο δρόμο με τις υπόλοιπες δυτικές χώρες. Τα υπαρκτά προβλήματα του δημόσιου πανεπιστημίου δεν λύνονται με την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Στη νεοφιλελεύθερη αντίληψη του κ. Μητσοτάκη όλα είναι εμπορεύματα και πρέπει να νοούνται ως τέτοια, ακόμα και το δημόσιο αγαθό της εκπαίδευσης. Αυτό που αντιλαμβάνονται, όμως, ακόμα και οι εκπρόσωποι του νεοφιλελευθερισμού σε άλλες χώρες, ότι δηλαδή η εκπαίδευση και η έρευνα είναι παράγοντες ανάπτυξης, είναι αδύνατο να το αντιληφθεί ο ίδιος.
Και αυτό γιατί στο δικό του μυαλό πρυτανεύει όχι το συμφέρον της χώρας, αλλά το συμφέρον συγκεκριμένων σχολαρχών που θέλουν να αυξήσουν τα δίδακτρά τους μετά τη μετατροπή τους σε «πανεπιστήμια». Τα ισχυρά, όμως, δημόσια πανεπιστήμια θα πρέπει να είναι ο στόχος και της Ελλάδας, όπως είναι της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Υ.Γ : Οι δημόσιες τοποθετήσεις του πρώην υπουργού Ε. Βενιζέλου για την αναθεώρηση του 2007 απαντούν, με πολιτική και ακαδημαϊκή επάρκεια, σε όσα και σήμερα υποστηρίζει η ΝΔ, αλλά και το ΚΙΝΑΛ. Ιδιαίτερα οι σύντροφοί του θα πρέπει να τον διαβάσουν προσεκτικά.
19/11/2018
ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
