Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Πολύς θόρυβος γίνεται γύρω από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Σε ένα βαθμό είναι δικαιολογημένος. Είναι όμως και –σε κάποιο βαθμό– προϊόν κιτρινισμού και άγνοιας για την ουσία των προβλημάτων. Δυστυχώς, και τα δύο περισσεύουν και καθιστούν τον χειρισμό του συγκεκριμένου φακέλου εξαιρετικά δύσκολο, για οιαδήποτε κυβέρνηση.
Υπάρχει, όμως, ένας παράγων που χρειάζεται τεράστια προσοχή. Εχει να κάνει με την ικανότητα να προβλέψει κάποιος με ακρίβεια, ή μάλλον να μαντέψει, τι θα κάνει η Ουάσιγκτον από εδώ και πέρα. Και όταν λέμε η Ουάσιγκτον, εννοούμε τον ίδιο τον πρόεδρο Τραμπ. Γιατί μπορεί να διαβάζουμε για ηχηρά μηνύματα του Χ ή Ψ αξιωματούχου, αλλά στο τέλος της ημέρας ένας λαμβάνει τις αποφάσεις που μετρούν στην αμερικανική πρωτεύουσα.
Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις έχουν μπει σε περίοδο έντασης. Η εμμονή του Ερντογάν με τους S-400 συγκρούεται με τη διακομματική αποφασιστικότητα του Κογκρέσου, που αρνείται να δώσει το πράσινο φως για τα F-35 εάν προχωρήσει η παράδοση των πυραύλων. Οταν, για μία μοναδική φορά, οι ΗΠΑ έδωσαν αυστηρό μήνυμα στην Αγκυρα ζητώντας να μην παρενοχλήσει τις έρευνες της Exxon, o Ερντογάν το διάβασε σωστά.
Το ερώτημα είναι αν ο Λευκός Οίκος θα συνεχίσει να εκπέμπει το ίδιο μήνυμα τώρα που το θερμόμετρο ανεβαίνει. Θα συνεχίσουν οι ΗΠΑ να καλύπτουν την Κύπρο; Θα προειδοποιήσουν τον Ερντογάν να μην προχωρήσει σε έρευνες μεταξύ Καστελλόριζου και Κύπρου;
Στην Ουάσιγκτον έχουν καθαρή εικόνα για το διακύβευμα. Ο υπουργός Αμυνας εξήγησε με πολύ σαφή τρόπο τι θα έπραττε κάθε ελληνική κυβέρνηση αν ο Ερντογάν προχωρούσε σε τέτοια κίνηση.
Οι ΗΠΑ είναι η μοναδική χώρα που θα μπορούσε να αντιδράσει αποτελεσματικά. Ο Τραμπ έχει τη δυνατότητα να πιέσει οικονομικά τον Ερντογάν, σε σημείο που θα προκληθεί οικονομική και πολιτική ασφυξία στην Τουρκία. Η πυκνή παρουσία αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή επίσης θα μπορούσε να λειτουργήσει καταλυτικά. Κανείς, όμως, δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει ο ίδιος ο Τραμπ και ποια… οικογενειακά κανάλια θα λειτουργήσουν παρασκηνιακά. Οπως άλλωστε έδειξε η αιφνιδιαστική αποχώρηση του υπουργού Αμυνας Πάτρικ Σάναχαν, καθώς και άλλων αξιωματούχων πιο πριν, δεν υπάρχουν απόλυτα σταθεροί παίκτες επί Τραμπ. Γι’ αυτό, λοιπόν, είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα. Γιατί, πέρα από έναν απρόβλεπτο γείτονα, έχουμε στην εξίσωση και έναν επίσης απρόβλεπτο ηγέτη πέραν του Ατλαντικού.
