Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Πηγή: kathimerini.gr
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει μια μοναδική ικανότητα να απορρυθμίζεται και να κατρακυλάει πολύ χαμηλά. Οταν το παθαίνει αυτό, συμπαρασύρει και τη χώρα σε περιπέτειες. Ολα γίνονται βαθύτατα προσωπικά και κυριαρχεί το «ο θάνατός σου η ζωή μου». Τα όρια στην αντιπαράθεση καταργούνται, δεν υπάρχει ούτε φραγμός ούτε πάτος. Οι θεσμοί γίνονται εργαλεία. Ο διχασμός το ίδιο.
Η ελληνική κοινωνία παθιάζεται και αυτή μαζί με τους μοιραίους πρωταγωνιστές, γιατί είμαστε λαός μεσογειακός, εύκολα «ανάβουμε» και ενθουσιαζόμαστε ή απογοητευόμαστε. Πριν από το 1974 η απορρύθμιση του πολιτικού συστήματος οδηγούσε πάντοτε σε στρατιωτικά κινήματα, εθνικές περιπέτειες ή εμφύλιους διχασμούς. Ο στρατός ήταν ένας ισχυρός παράγων που επενέβαινε κάθε φορά που οι πολιτικοί έφταναν σε αδιέξοδα. Μαζί στο παρασκήνιο και οι Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες παρενέβαιναν για να ελέγξουν το παιχνίδι.
Ευτυχώς όλα αυτά τελείωσαν το 1974. Ο στρατός έχει περιορισθεί αυστηρά στον θεσμικό του ρόλο και υποφέρει ο ίδιος από τις πολιτικές παρεμβάσεις, όχι η πολιτική από τις δικές του. Το γεγονός ότι μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ενωση μας έδωσε θεσμική σταθερότητα, μας έβαλε πάνω σε ράγες από τις οποίες δύσκολα μπορούμε να εκτροχιασθούμε εντελώς. Ο ρόλος των Μεγάλων Δυνάμεων γίνεται ενίοτε σημαντικός, αλλά, παρά τη σχετική νεοελληνική μυθοπλασία, σπανιότατα μπορεί να επηρεάσει τις εσωτερικές εξελίξεις.
Κάποιοι παλαιότεροι ισχυρίζονται ότι αν η Ελλάδα περνούσε την οικονομική και πολιτική κρίση διαρκείας που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια τη δεκαετία του 1960, το πιθανότερο είναι ότι θα είχε πάλι καταλήξει σε δικτατορία. Δύσκολο να ξέρει κανείς αν αυτό ευσταθεί ως ιστορική υπόθεση. Γεγονός είναι ότι θεσμοί, κοινωνία, η ίδια η δημοκρατία έχουν υποβληθεί σε ένα γερό κρας τεστ διαρκείας. Και στο τέλος της ημέρας μείναμε πάνω στις ράγες, εμφύλιος δεν έγινε και η χώρα στέκεται όρθια.
Οι κυβερνώντες πίεσαν όμως πολύ τα πράγματα προς τα κάτω, όσο κανείς άλλος στη μεταπολίτευση. Τώρα γεύονται τους καρπούς της ανεύθυνης συμπεριφοράς τους. Οδήγησαν ακόμη και τους πιο εχέφρονες πολιτικούς τους αντιπάλους στην υιοθέτηση ακραίων μεθόδων. Η χώρα είναι βαθιά διχασμένη. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στη γειτονιά μας μεγαλώνουν μέρα με τη μέρα, ενόσω είμαστε απορροφημένοι με το εσωτερικό πολιτικό μας παιχνίδι. Ενας αόρατος, πολύ δυνατός μαγνήτης μάς τραβάει, όλους, προς τα κάτω. Ας αντισταθούμε όλοι στη «γοητεία» του και ας μη δοκιμάζουμε πάλι την τύχη μας.
