Η Ελλάδα στηρίχτηκε διαχρονικά στον τουρισμό, ως “βαριά βιομηχανία” και κινητήριο μοχλό για την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, σε συνδυασμό με την περαιτέρω ανάδειξη μιας πολιτιστικής κληρονομιάς που συνεχίζει να συγκινεί την ανθρωπότητα.
Στη σκιά της πανδημίας του κορονοϊού, που ανέτρεψε απρόσμενα την καθημερινότητα και την κανονικότητά μας, η χώρα μας συνεχίζει να ποντάρει στην υπεραξία του τουριστικού προϊόντος, για να μετριάσει τις απώλειες και να διαμορφώσει τις προϋποθέσεις μιας όσο το δυνατόν περισσότερο ρεαλιστικής ανάκαμψης, την επόμενη χρονιά.
Η Περιφέρεια της Αττικής προσφέρει τις μεγαλύτερες ευκαιρίες και προκλήσεις για να κερδίσουμε το στοίχημα, όπως το έχει προσδιορίσει και ο Περιφερειάρχης Γιώργος Πατούλης. Έχει προστιθέμενη αξία λοιπόν, η κατάθεση των απόψεων του Νότη Μαρτάκη, εντεταλμένου συμβούλου τουρισμού, με συνέντευξή του στα “Υστερόγραφα”, για τις προοπτικές οι οποίες διανοίγονται, το καινούριο μωσαϊκό που διαμορφώνεται και τις επιμέρους πτυχές της στρατηγικής για να αναδειχθεί η Αττική “πρωτεύουσα δύναμη”.
Η πανδημία δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στην ταξιδιωτική βιομηχανία. Πιστεύετε ότι η Ελλάδα μπορεί να ξεπεράσει το πρόβλημα;
Η μέχρι σήμερα αντιμετώπιση του φαινομένου σε επίπεδο πρόληψης αλλά και τα στατιστικά καταδεικνύουν ότι παραμένουμε ένας , συγκριτικά πάντα, ασφαλέστερος προορισμός. Αυτό επιβεβαιώνει την ανάγκη ανάδειξης του δίπτυχου «Ποιότητα και Ασφάλεια» που για άλλους λόγους είχα προτείνει πριν από μήνες, δεδομένου ότι το «Ήλιος και Θάλασσα» δεν αποτελεί προνομιακό πεδίο της Ελλάδας μετά τη δυναμική επανάκαμψη ανταγωνιστριών χωρών της Μεσογείου. Παράδειγμα η Αττική όπου η πολιτική της Περιφέρειας εδράζεται, σύμφωνα με τον Περιφερειάρχη Γιώργο Πατούλη, στην ανάδειξη του Τουρισμού Υγείας και Ευεξίας ως κυρίαρχης ταυτότητας χάρη στο άρτιο ιατρικό στελεχιακό δυναμικό που διαθέτει , πράγμα που αποδείχθηκε από τα αντανακλαστικά στην αντιμετώπιση της πανδημίας.
Ποιοι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν θετικά ώστε η χώρα μας να βρεθεί σε λιγότερο δυσχερή θέση ως προς τις επιπτώσεις;
Πρώτον, η μετάβαση από τον μαζικό στον επιλεκτικό τουρισμό που ήδη έχει σηματοδοτηθεί πριν την εμφάνιση του φαινομένου του κορωνοϊού «απελευθερώνει» ένα σημαντικό μέρος του διακινούμενου πληθυσμού με αποτέλεσμα της αποτροπή τυχόν «χειραγώγησής» του προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις.
Δεύτερον, βασικές ανταγωνίστριες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία αναμένεται να ανακάμψουν αργότερα, δεδομένης της οξύτητας του προβλήματος στις χώρες αυτές. Παράλληλα, η διάχυτη πλέον εντύπωση για απόκρυψη εκ μέρους της Τουρκίας των πραγματικών διαστάσεων του φαινομένου προκαλεί εύλογη διστακτικότητα στις αγορές που και αυτή θα αργήσει να αποκατασταθεί. Ωστόσο η οξύτητα του προβλήματος στις χώρες αποστολής τουριστών και, κυρίως, στις βασικές αγορές της Ιταλίας, της Γερμανίας , της Βρετανίας ακόμα και των ΗΠΑ ενδέχεται να προκαλέσουν ανάσχεση του τουριστικού ρεύματος, αφού, όπως είχε συμβεί στην έναρξη της περιόδου οικονομικής ύφεσης το 2008, οι χώρες αυτές ενθαρρύνουν τον εσωτερικό τουρισμό προκειμένου να συγκρατήσουν την απώλεια εσόδων. Από την άλλη, η εκ των πραγμάτων νέα οικονομική ύφεση θα πλήξει το εισόδημα του ευρωπαϊκού , κυρίως, πληθυσμού με αρνητικό αντίκτυπο στη Μέση κατά Κεφαλή Δαπάνη, ενώ δεν αποκλείεται, με την πάροδο του φαινομένου να υπάρξουν πιέσεις επαναδιαπραγμάτευσης των συμβολαίων με τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις με συνέπεια την επιβάρυνση των λειτουργικών τους δαπανών.
Ποια, κατά τη γνώμη σας, πρέπει να είναι η στρατηγική;
Σε ότι αφορά τις αγορές, πρέπει να μην αποστούμε από τους βασικούς μας προορισμούς αποστολής τουριστών, ανεξάρτητα πότε εκείνοι από την πλευρά τους θα έχουν τη δυνατότητα και την ασφάλεια να ταξιδέψουν. Γιατί, όπως είπα πριν, ο τουρισμός δεν είναι μόνο αφίξεις αλλά και διανυκτερεύσεις και Μέση Κατά Κεφαλή Δαπάνη. Αυτό το στοίχημα πάμε να κερδίσουμε, όχι απλά να είμαστε ικανοποιημένοι από αριθμητικά δεδομένα που παραπλανητικά θα μας δώσουν την ικανοποίηση ότι τελικά είχαμε τουρίστες. Πολύ περισσότερο που εξαιτίας της ύφεσης που από ότι φαίνεται θα είναι βαθειά, θα υπάρξει συγκράτηση δαπανών από τους επισκέπτες λόγω επιφύλαξης για το μέλλον. Γιαυτό και η άσκηση της τουριστικής πολιτικής σε επίπεδο χώρας ή και περιοχής οφείλει να είναι απόλυτα ταυτισμένη με τους κανόνες της αγοράς. Να λαμβάνει , δηλαδή, υπόψη τους νόμους της προσφοράς και ζήτησης και τις σύγχρονες μεθόδους του marketing. Για το λόγο αυτό δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε το ένα από το άλλο-το αντίθετο θα ήταν ένα ξεκίνημα από λάθος «αφετηρία». Όταν, λοιπόν, στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε για «προσφορά» δεν εννοούμε τίποτα περισσότερο από αυτό που ονομάζουμε «τουριστικό προϊόν»: τι είναι αυτό που η χώρα ή η περιοχή προσφέρει στον επισκέπτη της.
Πιστεύετε ότι η Αττική έχει να προσφέρει στον επισκέπτη σύμφωνα με τις σύγχρονες τάσεις της ζήτησης;
Η Αττική συμπυκνώνει το σύνολο σχεδόν του τουριστικού προϊόντος ολόκληρης της χώρας. Ασφαλώς λοιπόν και μπορεί να ανταποκριθεί στη σύγχρονη ζήτηση. Διαθέτει ένα αξιόλογο τουριστικό προϊόν που προσφέρεται ως «πρώτη ύλη» για αξιοποίηση. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι ο τουρισμός αποτελεί τη μόνη εξαγωγική (αφού εισάγει πόρους) δραστηριότητα που φέρνει τον καταναλωτή στον τόπο παραγωγής (προσφοράς) του προϊόντος (υπηρεσίας) καθιστώντας, με τον τρόπο αυτό, εξαγωγικές και άλλες δραστηριότητες που από τη φύση τους δεν είναι εξαγώγιμες (κέντρα εστίασης και αναψυχής, εμπορικά καταστήματα κ.λπ.). Και για να μην περιοριστούμε στο οικονομικό μόνο όφελος από την ανάπτυξη αυτής της δραστηριότητας, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι μέσα από τον τουρισμό αναπτύσσονται η γνωριμία και η αρμονική συνύπαρξη λαών και πολιτισμών, πάνω στην οποία εδραιώνεται η παγκόσμια ειρήνη, αφού είναι παλιά αλλά πάντα επίκαιρη η ρήση ότι «λαοί που γνωρίζονται, δύσκολα πολεμάνε».
Αναφερθήκατε στον Τουρισμό Υγείας για την Αττική. Πιστεύετε ότι σε αυτή τη συγκυρία μπορεί να ενισχυθεί?
Σήμερα , περισσότερο παρά ποτέ, οφείλουμε να βρούμε λύσεις ώστε η τουριστική ανάπτυξη , όχι μόνο να διασφαλιστεί, αλλά και να απλωθεί στο χώρο και στο χρόνο. Και αναζητούμε εναλλακτικές μορφές που είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν αυτό το στόχο. Η προσήλωση συνεπώς στην ανάπτυξη του Τουρισμού Υγείας, δεν είναι ούτε αποσπασματική ούτε τυχαία. Πρόκειται για μια μορφή Τουρισμού που αμβλύνει την εποχικότητα, εξυπηρετεί την ανάγκη ποιοτικής αναβάθμισης του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος και, το κυριότερο, έχει όλα τα εχέγγυα συγκροτημένης ανάπτυξης. Γιατί, πέρα από όσα αδιαμφισβήτητα διαθέτει η Αττική σε επίπεδο φύσης, πολιτισμού και κλίματος, στελεχώνεται από ένα άρτια καταρτισμένο επιστημονικό δυναμικό και είναι εξοπλισμένη με μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας υψηλών προδιαγραφών. Ο Τουρισμός «φαντάζει» ως μια σανίδα σωτηρίας στο όποιο «τσουνάμι» μπορεί και πάλι να μας κατακλύσει. Ας κάνουμε λοιπόν μια συνεπή, συνετή και οργανωμένη χρήση κάθε πηγής που μπορεί να μας κρατήσει όρθιους ως χώρα και ως λαό. Και η ραγδαία εξέλιξη του Τουρισμού Υγείας και τα οικονομικά οφέλη από την ανάπτυξη αυτού του θεματικού τομέα είναι ορατά πλέον σε όλους. Προέκυψαν από τη διαμόρφωση μιας εξειδικευμένης ζήτησης στην οποία εναρμονίστηκε η προσφορά. Χώρες αποστολής και χώρες υποδοχής τουριστών υγείας βρήκαν ένα κοινό σημείο συνεργασίας που προέκυψε από την αναγνώριση της αξίας και την υιοθέτηση κοινού βηματισμού με στόχο την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών που η ίδια η ζωή ή και ο βιολογικός χαρακτήρας του ανθρώπου επέβαλαν.
