Ένα μέρος της κιβωτού προίκας που ο καθένας από εμάς κληρονομεί, από την πρώτη στιγμή που χαμογελάει στη ζωή, ώστε να τον συνοδεύει στο υπόλοιπο της διαδρομής, προκειμένου να διακόπτει τη μοναξιά, έχει χαρακτήρα μη αναστρέψιμο.
Οι ρίζες μας. Από ποιούς και από πού καταγόμαστε. Όσοι έχουμε την τύχη να είμαστε περήφανοι για τους γονείς και την καταγωγή μας, κατανοούμε ευκολότερα το ενδογενές διαβατήριο της προόδου. Να γίνουμε καλύτεροι, ώστε με τη σειρά τους να γίνουν καλύτεροι εκείνοι στους οποίους θα παραδώσουμε εμείς τη σκυτάλη.
Σε επίπεδο εθνών, η ήπειρός μας είναι ευλογημένη με ένα συναρπαστικό, έως θυελλώδες μωσαϊκό διαφορετικότητας. Η Ευρώπη, προτού γίνει… Ενωμένη, ήταν ένα άθροισμα διαφορετικών πολιτισμών, νοοτροπίας, κουλτούρας.
Και μετά την ένωσή της βέβαια, δεν επετεύχθη η ομογενοποίηση. Δεν ήταν άλλωστε αυτό το ζητούμενο. Το πραγματικό διακύβευμα ενσάρκωσης του οράματος των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, διατηρεί αναλλοίωτο στον πυρήνα του, το δέος μπροστά στη σύνθεση της διαφορετικότητας. Την προωθητική σύνθεση.
Να πάμε, όλοι μαζί, πιο μακριά. Όχι οι επόμενες, αλλά οι τρέχουσες γενεές. Και να το πετύχουμε αυτό, αθροίζοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε μέλους της ευρωπαϊκής οικογένειας, και αποτολμώντας να σιγήσουμε τους πειρασμούς της παρακμής. Της φθοράς.
Ένα εξαιρετικά φιλόδοξο και σύνθετο εγχείρημα, σε αυθόρμητη δυσαρμονία με τη φυσική τάση των ευρωπαϊκών λαών να βιώνουν ανταγωνιστικά κάθε γειτνίαση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στην Ευρώπη έγιναν τόσοι πολλοί και τόσο βάρβαροι, αδελφοκτόνοι πόλεμοι.
Ωστόσο, και σε πείσμα των πιθανότητων, η ήπειρός μας επιβίωσε. Και μαζί της, οι λαοί μας, ο καθένας χωριστά. Ώστε ανάλογα με το κάλεσμα της συγκυρίας, να ενώνουμε δυνάμεις, να παραμερίζουμε διαφορές, να διεκδικούμε ένα κοινό μέλλον.
Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο πρόσφατο παρελθόν, είναι προφανές ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίσσεται στον ατροφικό ασθενή της ιστορικής συγκυρίας.
Παραδομένη στη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, απόμακρη και αποσταστιοποιημένη από τις προτεραιότητες των ανθρώπων, σχεδόν ξένη προς τις ανάγκες των κοινωνιών.
Το κάδρο έχει στραβώσει. Με αποτέλεσμα να κυοφορούνται σε κάθε ευρωπαϊκή κοινωνία, εστίες υστερικών και επικίνδυνων άκρων. Και των ακροτήτων που τα συνοδεύουν.
Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να αφοσιωθεί στον περίπατο σε έναν… μονόδρομο. Τον μονόδρομο της επανίδρυσής της.
Μιας επανίδρυσης που πρέπει να έχει ως εφαλτήριο μια επικαιροποίηση των ηθικών αντανακλαστικών της. Εκείνα λειτούργησαν ιστορικά ως το πιο πειστικό επιχείρημα για την αντίσταση στη φθορά. Στην παρακμή. Στην πτώση.
Χρειάζονται βέβαια και… ηγέτες, αυτή ωστόσο είναι μια περισσότερο σύνθετη και πονεμένη ιστορία.
Του Μάνου Οικονομίδη
