Της Δήμητρας Τζια
Διεθνολόγος
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναγνωρίσουν τα Όρη του Γκολάν ως μέρος του Ισραήλ – μια τεράστια αλλαγή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική που πιθανόν θα ωφελήσει τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Η αναπάντεχη ανακοίνωση του Προέδρου Ντόναλντ Τράμπ σχετικά με την αμφισβητούμενη περιοχή είναι σύμφωνη με την πλήρη υποστήριξη του Netanyahu και την αγκαλιά των σωστών ισραηλινών θέσεων. Τα ερωτήματα τώρα είναι εάν η απόφαση θα περιπλέξει τις προσπάθειες της κυβέρνησης να φέρει ειρήνη στην περιοχή και αν η κίνηση θα βοηθήσει τις πιθανότητες επανεκλογής του Νετανιάχου τον επόμενο μήνα.
Οι απαντήσεις και στις δύο, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι “ναι”.
Τα Υψίπεδα του Γκολάν, είναι μια “στρατηγική περιοχή ανυψωμένης γης που βρίσκεται στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ με τη Συρία. Για δεκαετίες ήταν μέρος της Συρίας αλλά το Ισραήλ κατέκτησε την περιοχή κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1967 και αργότερα το συνέδεσε σε μια κίνηση που δεν αναγνωρίστηκε από τη διεθνή κοινότητα “.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η απόφαση του Trump είναι τόσο αμφιλεγόμενη: Οι περισσότερες χώρες βλέπουν το Ισραήλ να κατέχει παράνομα το οροπέδιο. Την Πέμπτη, όμως, ο Trump ανάρτησε ένα tweet στο οποίο αναφέρει, “Μετά από 52 χρόνια είναι καιρός οι Ηνωμένες Πολιτείες να αναγνωρίσουν πλήρως την Κυριαρχία του Ισραήλ πάνω από τα Όρη του Γκολάν”.
Η κίνηση δεν ήταν εντελώς απροσδόκητη. Τον περασμένο Μάιο, ο Τράμπ αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, δείχνοντας ότι δεν είχε κανένα ενδοιασμό να σπάσει την πολιτική της Αμερικής, την οποία ακολουθεί εδώ και δεκαετίες στην περιοχή. Σε μια ετήσια έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την οποία δημοσίευσε το υπουργείο Εξωτερικών την περασμένη εβδομάδα, αναφερόταν στα Υψίπεδα του Γκολάν ως «ελεγχόμενα από το Ισραήλ» – και όχι «κατεχόμενα από το Ισραήλ», όπως συνηθίζεται.
Αυτό όπως είναι σαφές, έκανε τον Νετανιάχου «χαρούμενο». Δεν πήρε χρόνο για να επαινέσει την ανακοίνωση του Τράμπ, προσθέτοντας τις ευχαριστίες του μόνο 16 λεπτά μετά την ανακοίνωση του Trump και λέγοντας στον πρόεδρο σε τηλεφωνική κλήση αργότερα εκείνη την ημέρα ότι “έχετε κάνει ιστορία”.
Και υπάρχει ένας πολύ καλός λόγος για τη χαρά του Νετανιάχου: ίσως τον βοηθήσει να παραμείνει στην εξουσία.
Ακολουθεί μια σύντομη εξήγηση για το γιατί η απόφαση του Trump είναι τόσο βαρυσήμαντη και πώς θα μπορούσε να βοηθήσει τον αμερικανικό σύμμαχο του αμερικανικού προέδρου στη Μέση Ανατολή.
Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν αναγνωρίσει τα Γκολάν μέχρι τώρα;
Υπάρχουν δύο κύριοι – αλλά συνδεδεμένοι – λόγοι για τους οποίους κανένας άλλος Αμερικανός ηγέτης δεν πήρε την απόφαση που πήρε ο Τράμπ.
Πρώτον, αναγνωρίζοντας επισήμως τον ισραηλινό έλεγχο της περιοχής των υψιπέδων του Γκολάν, ο Τράμπ ενέκρινε ουσιαστικά τη βίαιη ανάληψη γης από άλλες χώρες.
Αυτό θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους ηγέτες του κόσμου όπως ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν να αναφερθεί σε αυτή τη στιγμή όταν υπερασπίζεται την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ουκρανία το 2014, λέει ο Martin Indyk, ο οποίος διετέλεσε ειδικός απεσταλμένος για τις ισραηλινο-παλαιστινιακές διαπραγματεύσεις από το 2013 έως το 2014.
Επιπλέον, η ισραηλινή δεξιά πτέρυγα υπό την ηγεσία του Νετανιάχου ήθελε το Ισραήλ να καταλάβει περισσότερο τη Δυτική Όχθη – ένα κομμάτι γης ανατολικά του Ισραήλ που κατοικείται κυρίως από εκατομμύρια Παλαιστίνιους, που μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα οποιουδήποτε μελλοντικού Παλαιστινιακού κράτους – εδώ και χρόνια, και μπορεί να νιώσουν ότι το Trump τους έδωσε απλώς το πράσινο φως για να το πράξουν.
Δεύτερον, η κίνηση του Trump υπονομεύει τους διεθνείς νόμους. Υπάρχουν ειδικότερα δύο νόμοι που είναι συναφείς.
Το ψήφισμα 242 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο είναι γνωστό πιο συχνά ως το ψήφισμα «για την ειρήνη», έχει τεθεί σε ισχύ από το τέλος του πολέμου των έξι ημερών. Έχει σχηματίσει το σκελετό της δεκαετούς ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ Ισραήλ και αραβικών κρατών, σύμφωνα με τον Khaled Elgindy του Ινστιτούτου Brookings, κυρίως επειδή επιβεβαιώνει ότι οι περιφερειακές χώρες δεν μπορούν να πάρουν εδάφη άλλων.
“Χωρίς το 242, δεν υπάρχει ειρηνευτική διαδικασία ως τέτοια, παρά μόνο μια αυθαίρετη πραγματικότητα που καθορίζεται από την ισραηλινή εξουσία και υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ”, δήλωσε.
Στη συνέχεια, υπάρχει το ψήφισμα 497 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 1981, το οποίο επισημαίνει ότι «η απόκτηση του εδάφους με βία είναι απαράδεκτη» και, περισσότερο εν προκειμένω, «η απόφαση του Ισραήλ να επιβάλει τους νόμους, τη δικαιοδοσία και τη διοίκηση του στα κατεχόμενα του Γκολάν είναι χωρίς ισχύ. “
Αλλά τώρα που ο Τράμπ έχει λάβει μια απόφαση που αψηφά τις δύο αποφάσεις, μερικοί ειδικοί αναρωτιούνται εάν θα διατηρηθεί η «χλιαρή» ειρήνη της περιοχής. Υπάρχει λοιπόν μια πραγματική ερώτηση για την Αίγυπτο, την Ιορδανία και άλλους Άραβες τώρα: πόσο σίγουροι είναι στη δέσμευση των ΗΠΑ για τις συνθήκες που υπέγραψαν με το Ισραήλ, δεδομένης της δράσης του Τράμπ;
Με άλλα λόγια, ο Τράμπ απλά περιπλέκει την πολιτική της Αμερικής προς τη Μέση Ανατολή αλλά πιθανότατα δεν ενδιαφέρεται πάρα πολύ, αφού απλά ευχαρίστησε έναν από τους πλησιέστερους συμμάχους του στην περιοχή, τον Νετανιάχου.
Η απόφαση του Τράμπ βοηθά σε μεγάλο βαθμό τον Νετανιάχου
Η διοίκηση του Τράμπ είναι πολύ κοντά στον πρωθυπουργό του Ισραήλ. Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο επισκέφθηκε στο Ισραήλ και ο Νετανιάχου θα επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο την ερχόμενη εβδομάδα.
Ο λόγος για τις εν λόγω επισκέψεις – και η ανακοίνωση του Τράμπ- φαίνεται αρκετά σαφής: ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει σκληρές εκλογές τον Απρίλιο. Έχει ανάγκη από υποστήριξη επειδή θα μπορούσε σύντομα θα κατηγορηθεί για διαφθορά από τον γενικό εισαγγελέα του Ισραήλ ενώ παράλληλα τρέχει εναντίον ενός δημοφιλούς πρώην αρχηγού του Στρατού.
Έτσι, έρχεται το Τράμπ για τη «διάσωση», δίνοντας στον Νετανιάχου μια σημαντική νίκη που θα μπορούσε να ενισχύσει τις πιθανότητες νίκης του.
