Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Είμαστε μια πολύ περίεργη χώρα. Γινόμαστε μόνοι μας άνω-κάτω για μερικές εβδομάδες ή μήνες με αφορμή διάφορα σκάνδαλα, με ή χωρίς εισαγωγικά. Το πολιτικό σύστημα, τα μέσα ενημέρωσης, το «καφενείο» ασχολούνται αποκλειστικά με τη Siemens, μετά με τη Novartis, κατόπιν με τη μαφία που αποτυπώθηκε από τον κοριό της ΕΥΠ. Η βαβούρα περνάει, όμως, και η κοινή γνώμη μένει με την απορία για το τι ακριβώς συνέβη. Απαντήσεις δεν δίνονται ποτέ ή δίνονται με τέτοια καθυστέρηση, που κανείς δεν θυμάται για ποιο πράγμα μιλάμε.
Βασική ευθύνη έχει προφανώς η Δικαιοσύνη. Δεν υπάρχει άλλη χώρα στον, δυτικό τουλάχιστον, κόσμο όπου η διερεύνηση και εκδίκαση μιας πολύκροτης υπόθεσης μπορεί να διαρκέσει 10-15 χρόνια. Είναι απλά ντροπή! Οι πραγματικά αθώοι την πληρώνουν ούτως ή άλλως. Ντρέπονται να βγουν στον δρόμο, δεν βρίσκουν δουλειά, ταλαιπωρούνται ψυχικά και πρακτικά. Περνούν μέρες και μέρες περιμένοντας αν θα τους τύχει μία ακόμη αναβολή. Οταν αθωωθούν, είναι τυχεροί εάν δουν το όνομά τους σε ένα μονόστηλο σε μια εσωτερική σελίδα. Οι άλλοι, πιο «μάγκες», περιμένουν την ευκαιρία τους να καθαρίσουν τα θέματά τους όταν κάποια κυβέρνηση εκσυγχρονίσει τον ποινικό κώδικα… Οι αθώοι κρέμονται στα μανταλάκια, οι ένοχοι, που ξέρουν να κινούνται στο σκοτάδι, βρίσκουν την άκρη.
Φταίμε και εμείς, τα μέσα ενημέρωσης. Σπανίως κάνουμε follow up στις μεγάλες υποθέσεις. Βρίσκουμε σαν δικαιολογία ότι «κανείς δεν ενδιαφέρεται πια» και σερνόμαστε πίσω από την τρέχουσα ειδησεογραφία.
Ευθύνη έχει, βέβαια, και το πολιτικό σύστημα. Εχει μπερδέψει ασύλληπτα τα πράγματα με τους νόμους περί ευθύνης υπουργών, με ολέθρια αποτελέσματα. Οταν δεν υπάρχει κανένα θεσμικό φίλτρο ανάμεσα στην ανώνυμη καταγγελία και στην προώθηση μιας υπόθεσης στη Βουλή, το «αμελλητί» δίνει την ευκαιρία σε κάθε πολιτικό να λασπώσει ανέξοδα τον αντίπαλό του με το άθλιο επιχείρημα «αφού κάποιος, κάπου, κάποτε ανέφερε ότι άκουσε ότι ενεπλάκη ο Χ στην υπόθεση».
Το χειρότερο, όμως, απ’ όλα είναι ότι τελικά δεν προστατεύεται το δημόσιο συμφέρον, αυτό που υποτίθεται ότι νοιάζει τη Δικαιοσύνη και το πολιτικό σύστημα. Κλασικά παραδείγματα: Siemens και Novartis. Και στις δύο περιπτώσεις στήθηκαν πανηγύρια, λασπομαχίες, απ’ όλα. Αποδείχθηκε ότι κάποιοι «λαδώθηκαν». Στην περίπτωση της Siemens, στελέχη του ΟΤΕ και λίγα πολιτικά στελέχη καταδικάστηκαν. Στην ακροαματική διαδικασία διαπιστώθηκε ότι όλα τα πολιτικά κόμματα εξουσίας έπαιρναν ένα συγκεκριμένο ποσοστό από κάθε προμήθεια, αλλά και αυτό ξεχάστηκε. Δεν είναι, όμως, αυτό το χειρότερο. Μέσα στη μανία της σπίλωσης αντιπάλων, οι πολιτικοί μας ξέχασαν να κάνουν το αυτονόητο: συμβιβασμούς με τις εταιρείες και τους ενόχους γιατρούς κ.ά., για να μπουν χρήματα στο δημόσιο ταμείο. Οταν προτάθηκαν, οι περισσότεροι δείλιασαν να υλοποιήσουν τις συμφωνίες για να μην τους πουν ότι «τα έπιασαν». Η Νιγηρία, οι ΗΠΑ, όλοι το έκαναν. Οσο δεν φτιάχνει η Δικαιοσύνη, αυτή η χώρα θα είναι θεσμικά ημιτελής, οι αθώοι θα ταλαιπωρούνται και η κοινωνία δικαιολογημένα θα οργίζεται.
