Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο Τραμπ στις 7 Ιανουαρίου θα είναι κρίσιμη. Εχει προγραμματιστεί σε μια στιγμή κατά την οποία οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν μπει σε περίοδο μεγάλης έντασης και η κρίση με το Ιράν μόλις ξεκινάει.
Κανείς δεν μπορεί να πει στον κ. Μητσοτάκη αν η συνάντηση θα πάει καλά ή όχι. Ο Aμερικανός ηγέτης θα ζητήσει την ευθυγράμμιση της Αθήνας με την Ουάσιγκτον έναντι του Ιράν. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει προφανή λόγο να το κάνει, ενώ και οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες αποστασιοποιούνται. Το ζήτημα του Ιράν θα δοκιμάσει τη δυτική συμμαχία και η Ελλάδα θα βρεθεί μπροστά σε διλήμματα, ακόμη και γύρω από τη χρήση των αμερικανικών εγκαταστάσεων στο έδαφός της. Οσο για τον Τραμπ, έχει τον δικό του… τρόπο να απαιτεί στήριξη από τους συμμάχους.
Ο Τραμπ λειτούργησε αυθόρμητα την πρώτη φορά που επικοινώνησε με τον πρωθυπουργό, λίγο μετά την εκλογή του. Είχε προηγηθεί ένα τηλεφώνημα του αντιπροέδρου Πενς, ο οποίος εν συνεχεία συναντήθηκε με τον πρόεδρο στο Οβάλ Γραφείο. Του είπε ότι του άρεσαν αυτά που άκουσε για τις περικοπές φόρων και τις αλλαγές στο κράτος και ο Τραμπ ζήτησε από το γραφείο του –χωρίς καμία προετοιμασία– να τηλεφωνήσουν στον κ. Μητσοτάκη.
Ο Ερντογάν έχει νιώσει πόσο δύσκολο είναι να μαντέψει τι θα ακούσει ή θα διαβάσει από τον Τραμπ. Αλλοτε τον δικαιολογεί για τα πάντα και του δίνει το πράσινο φως να μπει στη Συρία, αγνοώντας όλο το αμερικανικό βαθύ κράτος. Και άλλοτε πάλι του γράφει ότι θα τον διαλύσει οικονομικά. Η δημόσια αντίθεση της Αγκυρας στην εξουδετέρωση του αρχηγού των «Φρουρών της Επανάστασης» σίγουρα δεν έχει κερδίσει πόντους για τον Ερντογάν – κάθε άλλο.
Στην εποχή Τραμπ ο μηχανισμός παροχής συμβουλών και λήψης αποφάσεων δεν λειτουργεί. Ολα εξαρτώνται από τις προσωπικές του διαθέσεις και σχέσεις. Οι άνθρωποι που τον επηρεάζουν είναι ελάχιστοι και –κυρίως– συγγενείς και προσωπικοί φίλοι. Ανάμεσά τους δεν φαίνεται να συγκαταλέγονται εκείνοι που καταλαβαίνουν τις ελληνικές θέσεις. Ο Νετανιάχου και το Ισραήλ μπορεί να βοηθήσουν μέχρις ενός σημείου. Το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 και η ασαφής υπόσχεση για τα F-35 σίγουρα συμβάλλουν.
Ολα, όμως, είναι ανοικτά γύρω από την Τουρκία. Οι Αμερικανοί ανησυχούν βαθύτατα και θεωρούν ότι μια ελληνοτουρκική κρίση είναι πολύ πιθανή στις αρχές του 2020. Ο Ελληνας πρωθυπουργός ενδέχεται να ακούσει οτιδήποτε στον Λευκό Οίκο, από το «θα καταστρέψω εγώ τον Ερντογάν» έως το «είναι καλός για μπίζνες και τον εμπιστεύομαι. Βρείτε τα μαζί του». Μία επίσκεψη στον Λευκό Οίκο μοιάζει με επίσκεψη σε καζίνο αυτή την εποχή…
