Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Για πόσο καιρό «ξεμπλέξαμε» με την Τουρκία; Καλό το ερώτημα, δύσκολη η απάντηση. Το «Ορούτς Ρέις» μπορεί να μη βγει ποτέ στην περιοχή γύρω από το Καστελλόριζο, μπορεί όμως και να φτάσει εκεί πριν από το τέλος του έτους.
Η Αγκυρα ακολουθεί ένα πολύ καλοσχεδιασμένο πλάνο. Εφτασε τα πράγματα «στο πάρα πέντε» προκαλώντας συναγερμό στην Ουάσιγκτον, στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες. Στρατιωτικοποίησε την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά πήρε το μήνυμα, τόσο από τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις όσο και από παγκόσμια ισχυρά κέντρα, ότι έπρεπε να σταματήσει το μπούλινγκ. Το έκανε και προσπάθησε να πείσει ότι είναι εκείνη που θέλει τον διάλογο με την Ελλάδα.
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Η Τουρκία επιμένει δημοσίως και με κάθε ευκαιρία πως η διαπραγμάτευση πρέπει να συμπεριλαμβάνει το ξεκαθάρισμα της κυριαρχίας επί ορισμένων νησιών και βραχονησίδων που ισχυρίζεται ότι αποτελούν γκρίζες ζώνες. Καθώς και την αποστρατιωτικοποίηση μιας μεγάλης ομάδας νησιών. Αυτά τα δύο ζητήματα είναι από καιρό στην τουρκική ατζέντα, αλλά αποτελούν κόκκινες γραμμές για την Αθήνα. Η Τουρκία επίσης δεν διαπραγματεύεται όπως παλιά… Τώρα κάνει συστηματικές διαρροές και συχνά μοιάζει να θέλει να εκθέσει τους Ελληνες συνομιλητές της. Θα είναι συνεπώς πολύ δύσκολο να τεθούν… χωρίς να τεθούν τα θέματα αυτά στο τραπέζι. Η ιδέα της απώλειας μιας νησίδας ή ενός μικρού κατοικημένου νησιού δεν αντέχεται. Οπως και η εικόνα του ελληνικού στρατού να αποχωρεί από το Καστελλόριζο ή τη Χίο.
Αυτά όμως τα ξέρουμε και τα καταλαβαίνουμε μεταξύ μας εμείς. Οι ξένοι, ακόμη και αυτοί που ασχολούνται με τα ελληνοτουρκικά, δεν καταλαβαίνουν ή κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν: «Γιατί δεν μιλάτε για όλα αφού κάθεστε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;». Θέλει πείσμα, τεχνοκρατική κατάρτιση και μεγάλη προσπάθεια για να τους πείσεις ότι με τον απαιτητικό και επεκτατικό σου γείτονα μπορείς να διαπραγματευθείς για το πού είναι ο φράκτης, όχι για το σε ποιον ανήκει κομμάτι του σπιτιού σου.
Ο κίνδυνος λοιπόν είναι, μόλις οι διερευνητικές φτάσουν στο «ψητό», να επιμείνουν οι Τούρκοι σε αυτά τα δύο αγκάθια και εμείς να πούμε ότι δεν συνεχίζουμε τη συζήτηση. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα πρέπει να σοβαρευτεί επιτέλους στο πεδίο της δημόσιας διπλωματίας γιατί η μάχη εντυπώσεων θα είναι σκληρή. Ταυτόχρονα όμως είναι πολύ πιθανό να αρχίσει πάλι η στρατιωτικοποίηση της κρίσης. Με τη μόνη διαφορά ότι αυτή τη φορά το τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν θα αποτελεί εναλλακτική λύση. Θα έχει φτάσει η ώρα των πολύ δύσκολων αποφάσεων για τον Ελληνα πρωθυπουργό.
