Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν είναι ακόμη σαφές ποιος θα κερδίσει τις αμερικανικές εκλογές. Η τραυματική εμπειρία του 2016 μας δίδαξε ότι πρέπει να περιμένουμε το… ξημέρωμα, τουλάχιστον, πριν βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα.
Οποιος και να κερδίσει, όμως, ο υπόλοιπος πλανήτης, όλοι μας, θα συνεχίσουμε να αναρωτιόμαστε γιατί η Αμερική έφτασε σε ένα τέτοιο ναδίρ. Κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι κτίρια και μαγαζιά σε κεντρικούς δρόμους μεγάλων πόλεων θα έμοιαζαν το βράδυ των εκλογών με τα αντίστοιχα δικά μας πριν από κάποια «προγραμματισμένα» επεισόδια. Οι εκλογές ήταν συχνά απρόβλεπτες. Ποτέ όμως δεν είχαν την ένταση και την πόλωση των τελευταίων εβδομάδων. Οπως κάποιος φίλος μου έγραψε, θύμιζαν άγριες ελληνικές εκλογές της δεκαετίας του 1980.
Και όλα αυτά με έναν πρόεδρο που δεν έχει κανέναν φραγμό, κανένα όριο στη συμπεριφορά του. Ποτέ ξανά κανείς στην πρόσφατη αμερικανική ιστορία δεν μπόρεσε να κατεδαφίσει τόσο γρήγορα και με μανία θεσμούς και αξίες. Η ζημιά είναι μεγάλη και θα πάρει χρόνο να αντιμετωπισθεί μερικώς, όποιος και αν εκλεγεί.
Ξέρω πως ο αντίλογος είναι ότι η Αμερική ξαναπέρασε δύσκολα. Οντως υπήρξαν εκρηκτικές καταστάσεις, όπως τη δεκαετία του 1960, όταν οι πόλεις συγκλονίζονταν από επεισόδια και οι δολοφονίες πολιτικών ήταν συχνές. Το αμερικανικό πολιτικό σύστημα βρήκε όμως τη δύναμη και τους ηγέτες για να ξεπεράσει τις δυσκολίες.
Είναι πολύ πιθανό πως η αμεσότητα της ενημέρωσης στις ημέρες μας, σε συνδυασμό με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μεγεθύνει και δραματοποιεί τα γεγονότα. Ισως όμως και αυτό που ζει σήμερα η Αμερική να είναι ένα κεφάλαιο από την άνοδο και την πτώση της Δύσης. Δεν υπάρχει μεγάλη δύναμη ή αυτοκρατορία που δεν πέρασε και από τις δύο φάσεις. Και ένα βασικό στοιχείο της πτώσης είναι πάντοτε οι καταστροφικοί ή αδύναμοι ηγέτες, η κατάρρευση των παραδοσιακών θεσμών και της κοινωνικής συνοχής.
Οποιος λοιπόν και να εκλεγεί τελικά, έχουμε μπει σε ένα νέο κεφάλαιο στην παγκόσμια ιστορία. Και είναι απλά αιθεροβάμονες όσοι πιστεύουν ότι μια νίκη Μπάιντεν μπορεί να ξαναφέρει τα πράγματα εκεί όπου ήταν κάποτε.
