Λίγους μήνες μετά την έκδοση των πρώτων τόμων του Φακέλου της Κύπρου με τις καταθέσεις των εμπλεκομένων Ελλήνων αξιωματικών στο πραξικόπημα της χούντας του Ιωαννίδη κατά του Μακαρίου και στη διπλή τουρκική εισβολή που ακολούθησε, η ΕΡΤ και οι Ιστορικοί Περίπατοι παρουσιάζουν σε δύο μέρη ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ- οδοιπορικό στη μαρτυρική Μεγαλόνησο. Με «ξεναγούς» τον καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρο Παπαπολυβίου και τον διευθυντή των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη Τάσο Σακελλαρόπουλο, αμφότερους μέλη των Επιστημονικών Επιτροπών που συστάθηκαν σε Κύπρο και Ελλάδα για τη μελέτη του υλικού που περιέχεται στο Φάκελο της Κύπρου, ο Πιέρρος Τζανετάκος και η ομάδα των Ιστορικών Περιπάτων ξεκινούν την διαδρομή τους από την Πράσινη Γραμμή της Λευκωσίας για να καταλήξουν στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ στη Μαλούντα και στη Δερύνεια, λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από την πόλη- φάντασμα της Αμμοχώστου. Ενδιάμεσοι σταθμοί, το χωριό Κοφίνου, όπου το Νοέμβριο του 1967 γράφτηκε μια από τις πιο σημαντικές σελίδες στην ιστορία του Κυπριακού Ζητήματος, το Προεδρικό Μέγαρο της Κύπρου, όπου στις 15 Ιουλίου του 1974 τα άρματα της χούντας έφθασαν ένα βήμα από το να δολοφονήσουν τον Μακάριο και φυσικά ο τύμβος της Μακεδονίτισσας, ένας τόπος σκληρής μνήμης και αλήθειας, όπου κατέπεσε από φίλια πυρά το Νοράτλας με τους 29 Έλληνες ήρωες καταδρομείς.
Στο πρώτο μέρος των Ιστορικών Περιπάτων, το οποίο θα μεταδοθεί το Σάββατο 29 Ιουνίου 2019 στις 16:00 από τη συχνότητα της ΕΡΤ-1, αναδεικνύεται η πολιτική κληρονομιά της δεκαετίας του 1960 στο Κυπριακό Ζήτημα, με βασικούς ιστορικούς σταθμούς τις εγγενείς αδυναμίες των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου και την αμφίσημη κίνηση του Μακαρίου για μονομερή αναθεώρηση του Κυπριακού Συντάγματος και τα αιματηρά διακοινοτικά επεισόδια που ξέσπασαν τα Χριστούγεννα του 1963 και τους στόχους Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Αναλύονται οι σχέσεις της χούντας των συνταγματαρχών με τον Μακάριο και τα γεγονότα που οδήγησαν στην ολέθρια απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο, καθώς και η διαδρομή μέσω της οποίας φθάσαμε στον ακήρυχτο ελληνοκυπριακό εμφύλιο μεταξύ της ΕΟΚΑ Β’ και των υποστηρικτών του Μακαρίου. Στο επίκεντρο του πρώτου μέρους βρίσκονται φυσικά όλα όσα προηγήθηκαν του πραξικοπήματος σε Αθήνα και Λευκωσία από τις αρχές Ιουλίου, αλλά και όσα έγιναν το κρίσιμο πενθήμερο από το ξέσπασμα της άφρονος κίνησης του Ιωαννίδη στις 15 Ιουλίου έως και τον πρώτο Αττίλα στις 20 Ιουλίου. Η εκπομπή βασίζεται κατά κύριο λόγο στα στοιχεία που προέκυψαν από τη μελέτη του Φακέλου της Κύπρου, ενώ για πρώτη φορά θα δουν το φως της δημοσιότητας ντοκουμέντα όπως το ηχητικό απόσπασμα της κατάθεσης του συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Κομπόκη, ο οποίος είχε τεθεί επιχειρησιακός επικεφαλής του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου. Στο επεισόδιο παρουσιάζονται αρχειακά πλάνα του Ραδιοφωνικό Ιδρύματος Κύπρου, στα οποία κυριαρχούν οι δραματικές αφηγήσεις των πρωταγωνιστών, αλλά και το πως έζησαν τις εξελίξεις ορισμένοι αυτόπτες μάρτυρες και απλοί πολίτες.
«Φάκελος της Κύπρου, μέρος πρώτο: Η κληρονομιά της δεκαετίας του 1960 και το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου». Στους Ιστορικούς Περιπάτους, το Σάββατο 29 Ιουνίου στις 16:00 στην ΕΡΤ-1.
Παρουσίαση- Αρχισυνταξία: Πιέρρος Τζανετάκος
Σκηνοθεσία: Έλενα Λαλοπούλου
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Πουλίδης
Διεύθυνση Παραγωγής: Ελένη Ντάφλου
