Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει η ελληνική κυβέρνηση είναι η αδυναμία να διαβάσει τις προθέσεις της Τουρκίας ή μάλλον τις προθέσεις του προέδρου Ερντογάν. Δεν είναι μόνο η Ελλάδα βέβαια που έχει αυτό το πρόβλημα. Αμερικανοί, Γερμανοί κ.ά. αντιμετωπίζουν την ίδια δυσκολία. Τους τελευταίους μήνες η κατάσταση έχει γίνει πιο περίπλοκη. Ανθρωποι που θεωρούνταν αξιόπιστα κανάλια επικοινωνίας με τον ίδιο τον… σουλτάνο έχουν πέσει σε δυσμένεια ή δεν έχουν το ίδιο επίπεδο πρόσβασης. Οι μάχες εξουσίας είναι σκληρές και αμφίρροπες, τόσο στο παλάτι όσο και στο ευρύτερο βαθύ κράτος. Ενίοτε αφορούν και τη στάση που θα κρατήσει η Αγκυρα έναντι της Ελλάδος, αν δηλαδή θα επεκτείνει ηθελημένα την ένταση πέραν της Κύπρου και στο Καστελλόριζο. Στην Κύπρο είναι σαφές πως η πίεση θα παραμείνει αμείωτη έως ότου φτάσει η «στιγμή της αλήθειας».
Τα μηνύματα που έρχονται από διάφορα κανάλια είναι ότι η Αγκυρα δεν θέλει ή, ενδεχομένως, δεν αντέχει να επεκτείνει την περιοχή της έντασης. Δεν πρόκειται για διαβεβαιώσεις ασφαλώς, αλλά για ένα καθησυχαστικό κλίμα που επιθυμεί να καλλιεργήσει το περιβάλλον Ερντογάν.
Κατά καιρούς κυκλοφορούν στην Αθήνα πληροφορίες τρίτων χωρών, οι οποίες κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση. Καθώς και εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση ή για συνεννόηση με συμμαχικές κυβερνήσεις πριν τα πράγματα φτάσουν στο «κόκκινο» από κάποια παρεξήγηση.
Καλώς ή κακώς, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα κινηθεί σε θολό τοπίο, τουλάχιστον έως τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον κ. Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Το σημαντικό είναι να μένουν αξιόπιστα κανάλια επικοινωνίας ανοικτά. Οπως έλεγε ένας βετεράνος διπλωμάτης, «με τους Τούρκους δεν πρέπει ποτέ να κόβεις τις γέφυρες».
Ταυτόχρονα, είναι κρίσιμο να συνεχισθεί το δόγμα που ακολούθησε η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και τα προηγούμενα χρόνια. Να υπάρχουν πολύ καθαρές κόκκινες γραμμές που δεν μπορούν να παραβιαστούν χωρίς συνέπειες, αλλά να προλαμβάνεται με κάθε τρόπο μια παρεξήγηση ή ένα ατύχημα που μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη και σίγουρα όχι προσχεδιασμένη κλιμάκωση. Αυτό ήταν άλλωστε το μεγάλο μάθημα των Ιμίων, το οποίο, σε ένα βαθμό, έχει περάσει στο DNA των στρατιωτικών και διπλωματικών μας μηχανισμών. Χρειάζεται όμως συνεχής επαγρύπνηση, και για να μην προκαλέσουμε μόνοι μας κάποια αχρείαστη ένταση και για να μη διαβάσουμε λανθασμένα τα μηνύματα από τους απέναντι.
