Γράφει ο Γιάννης Παπαδογιάννης
Τους μεγάλους περιορισμούς της δημόσιας διοίκησης και της ελληνικής πολιτείας στην άσκηση πολιτικής, την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων και την αποτελεσματική εποπτεία ανέδειξε το δεύτερο κύμα της πανδημίας θρυμματίζοντας τις αυταπάτες της κυβέρνησης περί αποτελεσματικότητας.
Αναμφίβολα η αντίδραση της κυβέρνησης, και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στο πρώτο κύμα της πανδημίας ήταν εντυπωσιακή. Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες κυβερνήσεις στην Ευρώπη που έλαβε την πρωτόγνωρη, τότε, απόφαση να προχωρήσει σε ένα γενικευμένο αυστηρό lockdown για την ανάσχεση πανδημίας. Ο πρωθυπουργός στάθμισε τα επιστημονικά δεδομένα για την εξέλιξη της πανδημίας, τις δυνατότητες του εθνικού συστήματος υγείας, τις επιπτώσεις στην οικονομία και προχώρησε σε μια γενναία απόφαση. Μια απόφαση που έδειξε αντανακλαστικά που είχαμε πολλά χρόνια να δούμε στην Ελλάδα και η οποία αναβάθμισε πολλαπλά την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό.
Αυτά όμως είναι περασμένα.
Η εικόνα που σχηματίζεται από την διαχείριση του δεύτερου κύματος της πανδημίας απέχει παρασάγκας από αυτήν της περασμένης άνοιξης. Παρά το πλήθος των περιοριστικών μέτρων που τέθηκαν το τελευταίο δίμηνο, σε πολλές περιοχές της χώρας και σε πολλές επιμέρους δραστηριότητες, τίποτα δεν δούλεψε. «Μας εκπλήσσει η ταχύτητα εςάπλωσης του ιού», σημείωσε προχθές ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόρδας.
Μια ταχύτητα που ίσως εξηγεί την σύγχυση της κυβέρνησης όπως αποτυπώθηκε την περασμένη Τετάρτη με τον κυβερνητικό να δηλώνει το πρωί ότι «δεν είναι κοντά ένα lockdown στην Αττική» και λίγες ώρες μετά, το απόγευμα, ο υπουργός Υγείας να προαναγγέλλει γενικό lockdown σε όλη τη χώρα. Τι πήγε στραβά τη δεύτερη φορά; Γιατί η Ελλάδα που δεν αιφνιδιάστηκε στο πρώτο κύμα, έχασε τον έλεγχο στο δεύτερο κύμα της πανδημίας; Και γιατί χώρες που αιφνιδιάστηκαν στο πρώτο κύμα της πανδημίας τώρα το αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα; Γιατί δεν δούλεψαν τα μέτρα;
Τα μέτρα δεν δούλεψαν γιατί απλούστατα η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα δεν μπορεί. Δεν είναι λειτουργική. Δεν μπορεί να διακρίνει, δεν μπορεί να επιλέξει, δεν μπορεί να αποφασίσει, δεν μπορεί να επιβάλει, δεν μπορεί να στοχεύσει, δεν μπορεί να δράσει αποτελεσματικά. Δεν μπορεί.
Δεν μπορεί να διακρίνει αυτόν που εφαρμόζει τα μέτρα από αυτόν που δεν τα εφαρμόζει (ακριβώς όπως με τη φοροδιαφυγή). Δεν μπορεί να περιορίσει τον παραβάτη. Δεν μπορεί να περιορίσει τον ανόητο που, ενώ για παράδειγμα κλείνουν τα μπαρ στην Αθήνα, πηγαίνει το βράδυ την Χαλκίδα, για να διασκεδάσει σαν να μην τρέχει τίποτα.
Η διαχείριση του δεύτερου κύματος της πανδημίας απαιτούσε ένα οργανωμένο σχέδιο και μια οργανωμένη, αποτελεσματική, δημόσια διοίκηση να μπορεί να το εφαρμόσει. Αυτά όμως δεν υπάρχουν στη χώρα. Εδώ βασιλεύει το χάος: στις εφορίες, τον ΕΦΚΑ, την πολεοδομία, τη δικαιοσύνη, τις αδειοδοτήσεις… Τα πάντα. Η δημόσια διοίκηση είναι εντελώς ανύμπορη να αντιμετωπίσει απαιτητικές καταστάσεις.
Έτσι τα σχέδια της κυβέρνησης για την στοχευμένη αντιμετώπιση του 2ου κύματος κατέρρευσαν και μαζί οι αυταπάτες περί αποτελεσματικής διαχείρισης.
Ο πυρήνας του προβλήματος της χώρας, ο βασικός λόγος της ταπεινωτικής χρεοκοπίας και της αδυναμίας να αντιμετωπίσουμε την κρίση ήταν η ανεπάρκεια της δημόσιας διοίκησης, κάτι που δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα ούτε την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Καμία προοπτική δεν μπορεί να υπάρξει για τη χώρα αν αυτή δεν αποκτήσει μια διοικητική μηχανή που να δουλεύει κάπως αποτελεσματικά.
