Ο ιστορικός του μέλλοντος θα μπει μετά βεβαιότητας στον μεγάλο πειρασμό να αποδώσει στο έθνος μας τον ταυτοτικό προσδιορισμό του περισσότερο παραδομένου… στα πάθη. Εκείνου δηλαδή του λαού, που περισσότερο σχεδόν από κάθε άλλον στον πλανήτη, επιτρέπει τόσο πολύ στο συναίσθημα να υπερτερεί και να καθοδηγεί τη λογική.
Πιθανότατα… με αφορμή εμάς να διατυπώθηκε η ιστορική ρήση ότι, μπορεί να ξεχάσεις τι είπε κάποιος, αλλά δεν θα ξεχάσεις τι σε έκανε να αισθανθείς.
Και το ζούμε και πάλι, με αφορμή την επέτειο ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ. 3η του Σεπτέμβρη να περνάς, δηλαδή… Για να θυμάσαι τον Ανδρέα.
Πέντε δεκαετίες μετά την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας και μια δεκαετία μετά την εθνική τραγωδία της χρεοκοπίας και των Μνημονίων, ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ παραμένει πρόσωπο-φετίχ για την ελληνική κοινωνία.
Λες και ο μύθος του ονόματός του ταξιδεύει από γενιά σε γενιά, χωρίς να… κοντοστέκεται. Και την ίδια στιγμή, να προσπερνάει τις προβληματικές πτυχές της παρουσίας του Ανδρέα Παπανδρέου στον δημόσιο βίο, και να φωτίζει εκείνες που του δίνουν διαστάσεις «αναντικατάστατου». Σε πείσμα της επίσης ιστορικής διαπίστωσης ότι, τα… κοιμητήρια είναι γεμάτα από αναντικατάστατες προσωπικότητες.
Η… υποψία λατρείας των Ελλήνων για τον Ανδρέα, προσλαμβάνει διαστάσεις εθνικού απωθημένου. Σαν έναν… πρώην που δεν μπορεί να ξεπεράσει η ελληνική κοινωνία, και τον επαναφέρει διαρκώς στη μνήμη της. Γιατί από την καρδιά της, δεν τον έβγαλε ποτέ.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ο Εθνάρχης που ανάγκασε τους Έλληνες να… ξανασκεφτούν τις παθογένειές τους, και να δοκιμάσουν να τις διορθώσουν. Ήταν ο ηγέτης που προσέφερε το αίσθημα της ασφάλειας. Τη σιγουριά του «μεγάλου» που θα διόρθωνε κάθε λάθος.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου αντίθετα, διάβασε σωστά τον ψυχισμό των Ελλήνων. Και… απελευθέρωσε τα πάθη τους, ώστε στη συνέχεια να τα αξιοποιήσει για προσωπικό πολιτικό κέρδος.
Άλλες εποχές, άλλες συγκυρίες, άλλα μεγέθη. Και σε αυτό, μικρύναμε σαν έθνος. Στο ηγετικό αποτύπωμα όσων διεκδικούν δικαίωμα υπογραφής για τη ζωή μας.
Του Μάνου Οικονομίδη
