Κάποιοι (πολύ περισσότερο καλλιεργημένοι από εμάς) θεωρούν, πιθανότατα όχι άδικα, την Ιστορία των εθνών ως ένα άθροισμα συμπτώσεων. Ως μια αλληλουχία γεγονότων, κάποια εκ των οποίων υπήρξαν “τυχαία”, χωρίς την ομαλή συνέχεια των οποίων, η Ιστορία όπως τη βίωσε κανείς, ή όπως τη διάβασαν οι επόμενοι, θα ήταν σκανδαλιστικά διαφορετική. Θα είχε αλλάξει το μέλλον.
Κάτι τέτοιες στιγμές, σαν και τη σημερινή, με ζωηρή την ανάμνηση της άνανδρης δολοφονίας του Παύλου Μπακογιάννη από τους συνειδησιακά δειλούς “τρομοκράτες” της “17 Νοέμβρη”, είναι δύσκολο να μην κοντοσταθείς για να αναρωτηθείς πόσο διαφορετική θα ήταν η εξέλιξη της ιστορικής διαδρομής του τόπου μας, αν εκείνη την ημέρα, Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 1989, οι σφαίρες δεν άλλαζαν το μέλλον.
Το “τυχαίο”, που λέγαμε. Μόνο που φυσικά, η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη δεν ήταν τυχαία. Ήταν προσχεδιασμένη. Και δεν ήταν δολοφονία ιδεολογικού χαρακτήρα. Ήταν δολοφονία βαθιά πολιτική. Στην καρδιά της Δημοκρατίας. Στην καρδιά της Νέας Δημοκρατίας. Στην καρδιά μιας Ελλάδας που επιχειρούσε να γυρίσει σελίδα, και να αφήσει πίσω της τη σήψη και τη διαφθορά της πρώτης περιόδου του αμαρτωλού ΠΑΣΟΚ.
Ο ίδιος ο Παύλος Μπακογιάννης, για τις γενιές που ακολουθήσαμε και στοιχειωδώς καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει γύρω μας, δεν ήταν ένα τυχαίο πρόσωπο. Δεν ήταν απλώς ο βουλευτής Ευρυτανίας. Ο άνδρας της Ντόρας. Ο πατέρας της Αλεξίας και του Κώστα. Ο γαμπρός του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
Ο Παύλος Μπακογιάννης υπήρξε κεντρικός πρωταγωνιστής στην εθνική συμφιλίωση, κατανοώντας την εθνική αναγκαιότητα να δώσουν τα χέρια οι επίγονοι των δυο αντιμαχόμενων πλευρών του Εμφυλίου Πολέμου. Να κλείσει μια εθνική πληγή, την οποία το πρώιμο ακόμη τότε σύστημα ΠΑΣΟΚ, διευκολυνόταν να διατηρεί ανοικτή, ώστε να την αξιοποιεί κατά το δοκούν.
Ο Παύλος Μπακογιάννης μπόλιασε την πολιτική σκέψη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με επαρκείς δόσεις κοινωνικής αλληλεγγύης και κατανόησης, που θα επέτρεπαν στην τότε Κεντροδεξιά να κερδίσει τη μάχη των ιδεών από την Αριστερά και το θνησιγενές Κέντρο. Να κάνει ένα άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά. Να μετατρέψει σε συνεπή συνήθεια καθημερινότητας την πολιτική ηθική. Να περάσει τη σκυτάλη σε ένα καλύτερο, και περισσότερο συναρπαστικό μέλλον.
Όλα αυτά, διακόπηκαν βιαίως με τη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη. Η διακυβέρνηση Μητσοτάκη έχασε την καρδιά της αλλά και τον προσανατολισμό της, με αποτέλεσμα τη δραματική επιστροφή του διεφθαρμένου ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Το οποίο η Ελλάδα φορτώθηκε έκτοτε για άλλα 11 χρόνια. 11 χρόνια χαμένα από το εθνικό μέλλον. Από το μέλλον των γενιών που έρχονταν, για να ανοίξει τελικά, επί ημερών Σημίτη, ο δρόμος για την εθνική χρεοκοπία, που πιστοποιήθηκε το 2010, με την υπογραφή του τελευταίου των Παπανδρέου.
Η άνανδρη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη ήταν η “11η Σεπτεμβρίου” της Πρώτης (μετά τη δικτατορία) Ελληνικής Δημοκρατίας. Εκείνο το αναθεματισμένο πρωινό, όταν όσοι πηγαίναμε ακόμη σχολείο, χάσαμε άγαρμπα ένα μεγάλο κομμάτι της αθωότητας μας, βλέποντας τις τραγικές εικόνες των συνομήλικων Αλεξίας και Κώστα, που στερήθηκαν το χαμόγελο από την καρδιά τους.
Εκείνο το πρωινό, αποδείχτηκε ότι η Δημοκρατία δεν είναι ασφαλής.
Δεν είναι αλεξίσφαιρη.
Έχει αδιέξοδα, σε αντίθεση με τη δική του, χιλιοτραγουδισμένη ρήση.
Ειδικά όταν, αντί να εφαρμόζουμε στην πράξη τις ιδέες του Παύλου Μπακογιάννη, τον θυμόμαστε μονάχα στην επέτειο της δολοφονίας του.
Του Μάνου Οικονομίδη
