Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Συνήθως η στήλη μας τα «ψέλνει» στους πολιτικούς. Σήμερα όμως, με το δικαίωμα που μου δίνει η τριακονταετής προϋπηρεσία μου στον αθηναϊκό Τύπο (συν έξι στα ΜΜΕ της Θράκης), θα μου επιτρέψετε να τα ψάλω στους εαυτούς μας.
Διότι εντυπωσιάζομαι από την προχειρότητα με την οποία προσεγγίζουμε λίαν σοβαρά θέματα, από έλλειψη επαγγελματισμού. Η γενιά των δημοσιογράφων που με «μεγάλωσε», όπως ο Τίτος Αθανασιάδης, ο Ανδρέας Ζούλας, ο Αλέκος Πρίφτης, μου έμαθε ότι η μελέτη των επίσημων κειμένων είναι το άλφα και το ωμέγα στην εργασία μας. Η προσήλωση σε αυτά δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα του ρεπορτάζ. Και, αν δεν δίνει, σε καθοδηγεί στο πώς θα τις βρεις.
Το τελευταίο εικοσιτετράωρο γίνεται θόρυβος στο διαδίκτυο για δύο θέματα: Το πρώτο είναι η αποκάλυψη που έκανα ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να παρέμβει στην Google και στο facebook για το φιλτράρισμα ειδήσεων που θα διακινηθούν στην προεκλογική περίοδο. Οι συνάδελφοι που αναδεικνύουν την πληροφορία ομιλούν για «αποκάλυψη-βόμβα».
Το δεύτερο είναι η ερμηνεία της χθεσινής ανακοίνωσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Το τι πανηγυρισμούς διάβασα δεν λέγεται. «Χαστούκι ΗΠΑ στην Τουρκία», «Αποδοκιμάζουν οι ΗΠΑ την Τουρκία», «Οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν τις συμφωνίες», «ΗΠΑ: Η προσωρινή κυβέρνηση δεν δικαιούται να υπογράφει συμφωνίες» είναι μερικά. Και στην πρώτη και στη δεύτερη περίπτωση, όμως, τα πράγματα είναι ελαφρώς διαφορετικά. Αφού ευχαριστήσω τους συναδέλφους για τα σχόλια που έγραψαν, θα ήθελα να πω ότι προσωπικώς δεν έριξα καμία βόμβα. Τη βόμβα την έριξε ο ίδιος ο πρωθυπουργός!
Οπως γράψαμε σχετικώς, ο κύριος Μητσοτάκης, σε ομιλία του στο Council of Foreign Relations στη Νέα Υόρκη, απαντώντας σε ερώτηση του Ρόμπερτ Ρούμπιν για τη ρωσική διείσδυση, τόνισε ότι «θέλουμε όλοι να βεβαιωθούμε πως θα δημιουργήσουμε μια θεσμική άμυνα στη λογική της ταυτοποίησης των ψευδών ειδήσεων και της προστασίας των δημοκρατικών διαδικασιών. Να διασφαλίσουμε πως προστατεύουμε την ακεραιότητα των εκλογικών διαδικασιών μας».
Από τη στιγμή που εντοπίσαμε τη συγκεκριμένη φράση απλώς κάναμε δύο ερωτήσεις σε καθ’ ύλην αρμόδιες πηγές για το τι σημαίνει «θεσμική άμυνα» και προέκυψαν οι πληροφορίες. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, ιδιαίτερος… ηρωισμός για να βρεις την πληροφορία στις μέρες μας. Η συμβουλή των παλιών είναι αλάνθαστη: Ακολούθησε τα επίσημα κείμενα. Πάντα σε οδηγούν κάπου. Δυστυχώς, στις μέρες μας δεν έχουμε καταργήσει μόνο το ρεπορτάζ. Εχουμε καταργήσει και τη μελέτη των κειμένων.
Αν αυτό ισχύει μία φορά για την παρέμβαση που έκανε ο κύριος Μητσοτάκης στην Google για το φιλτράρισμα πληροφοριών στο διαδίκτυο κατά την προεκλογική περίοδο, κατά μείζονα λόγο ισχύει για την ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ περί του νέου μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης. Η βιαστική ανάγνωσή της οδηγεί στη δημιουργία της εντύπωσης ότι οι ΗΠΑ λαμβάνουν αποστάσεις από την τουρκική πρωτοβουλία. Λαμβάνουν, όμως; Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να διακρίνουμε τι χαρακτήρα έχει το κείμενο ενός υπουργείου Εξωτερικών που σχολιάζει διεθνή συμφωνία. Είναι νομικός ή πολιτικός;
Στην προκειμένη περίπτωση, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να έχει χαρακτήρα νομικό. Να αμφισβητεί τη νομιμότητα του μνημονίου, κάτι που αποτελεί την ουσία της ελληνικής θέσης. Το κάνει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ;
Για να δούμε. Ο εκπρόσωπός του δήλωσε επί λέξει: «Παρόλο που είναι σε γνώση μας οι αναφορές για την υπογραφή ενός μνημονίου κατανόησης μεταξύ της κυβέρνησης της Τουρκίας και της προσωρινής κυβέρνησης της Λιβύης, δεν έχουμε ακόμη δει το κείμενο. Σημειώνουμε ότι η προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης υποχρεούται, σύμφωνα με τις διατάξεις του οδικού χάρτη του Φόρουμ για τον Πολιτικό Διάλογο στη Λιβύη, να μην εξετάζει νέες συμφωνίες που βλάπτουν τη σταθερότητα των εξωτερικών σχέσεων του λιβυκού κράτους ή του επιβάλλουν μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Θα σας παραπέμψουμε στις κυβερνήσεις της Τουρκίας και της Λιβύης για το αποτέλεσμα των πρόσφατων συζητήσεων. Καλούμε όλα τα μέρη να απέχουν από ενέργειες που κινδυνεύουν να αυξήσουν τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο».
Τι συμπεραίνει κανείς από την ανάγνωση αυτού του κατ’ αρχάς θετικού κειμένου για τα συμφέροντά μας; Μα, ότι δεν αμφισβητείται από απόψεως Διεθνούς Δικαίου η εγκυρότητα της συμφωνίας! Πουθενά δεν γίνεται μνεία σε νομικό ελάττωμά της. Αντιθέτως, αναγνωρίζεται η νομική προσωπικότητα της προσωρινής κυβέρνησης να συνάπτει συμφωνίες, αρκεί να μην είναι «νέες». Ενα μνημόνιο για την ΑΟΖ, που συνάπτεται όμως επί τη βάσει της συμφωνίας του 2019, είναι παλαιό ή νέο;
Για εμάς είναι νέο, για τους Τούρκους όμως, στους οποίους παραπέμπουν οι Αμερικανοί, είναι παλαιό. Ο δε «οδικός χάρτης» δημιουργεί πολιτική δέσμευση, όχι νομική. Προσεκτική ανάγνωση της ανακοίνωσης μας δείχνει επίσης ότι οι ΗΠΑ επιφυλάσσονται, «αφού δεν έχουμε δει ακόμη το κείμενο», ότι η προσωρινή κυβέρνηση «δεν έχει δικαίωμα να υπογράφει νέες συμφωνίες» (και όχι σκέτο «συμφωνίες», όπως μετέδωσαν τα ελληνικά ΜΜΕ παραλείποντας το «νέες») και πως, τέλος, οι ΗΠΑ, εκτός από τους Τούρκους, καλούν και εμάς (!) να απέχουμε από ενέργειες «που θα αυξήσουν τις εντάσεις στη Μεσόγειο».
Τα γράψαμε όλα αυτά; Οχι. Αντιθέτως, στέλνουμε κάθε βράδυ τους Ελληνες ήσυχους για ύπνο ότι οι ΗΠΑ αποδοκιμάζουν την Τουρκία. Και, όταν αποκαλυφθούν οι διαθέσεις τους, θα προσγειωθούν ανώμαλα. Θα μας ρωτάνε «γιατί δεν μας τα είπατε;».
Και επειδή σήμερα αναφέρομαι στα λάθη των άλλων, ας αναφέρω και ένα δικό μας. Μιλώ για το θέμα που προέκυψε με το tweet του υπουργείου Εξωτερικών για το Αζερμπαϊτζάν. Στην πολιτική υπάρχουν πράγματα που γίνονται, αλλά δεν λέγονται. Και, όταν γίνονται, ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών συνεννοούνται για να τηρούνται οι ισορροπίες. Στην υπόθεση της Αρμενίας, όπου συντονιστήκαμε με τους Αμερικανούς και τους Γάλλους για να μας στηρίξουν σε άλλα μέτωπα, άνθρωποι που εμπιστεύομαι με διαβεβαιώνουν ότι, γι’ αυτό τουλάχιστον, δεν υπήρξε διαφωνία Μητσοτάκη – Δένδια.
