Μ. Κοττάκης: Οι γραμμές είναι λεπτές

Μία από τις ειδήσεις που κέντρισαν δικαιολογημένα το ενδιαφέρον των αθηναϊκών μέσων ενημέρωσης λίγο πριν μας αποχαιρετήσει το 2022 ήταν η απόφαση του μουσουλμάνου δημάρχου Ιάσμου του νομού Ροδόπης να απολύσει δημοτικούς υπαλλήλους, με το επιχείρημα της συμμετοχής στην «τρομοκρατική οργάνωση» του Φετουλάχ Γκιουλέν, και να υπογράψει απόφαση για εκτός έδρας μετακίνηση προς τον εαυτό του με προορισμό την πρωτεύουσα, με την αιτιολογία «λόγοι εθνικής ασφάλειας».

Αίφνης ο πληθυσμός στην Αθήνα ξύπνησε και κατάλαβε ότι κάτι συμβαίνει στη Θράκη. Οταν μάλιστα ο συγκεκριμένος δήμαρχος κατηγόρησε τον βουλευτή Ροδόπης Ευριπίδη Στυλιανίδη ως τάχα «αρχηγό εγκληματικής οργάνωσης», τα μέσα ενημέρωσης της Αθήνας «τσίμπησαν» ακόμη περισσότερο. Και γι’ αυτό ο συγκεκριμένος δήμαρχος έκανε παρέλαση την επομένη σε τηλεοπτικούς σταθμούς που συνήθως ανακαλύπτουν τι συμβαίνει στην ακριτική μας περιοχή μόνο σε ακραίες περιπτώσεις. Μόνο αν συμβεί κάτι το οποίο δεν μπορούν να αγνοήσουν.

Δεν εξεπλάγην, ούτε αιφνιδιάστηκα από ό,τι συνέβη. Είχα αντιδικήσει με τον συγκεκριμένο δήμαρχο στις αρχές του 2020, μετά την αποκάλυψη από την εφημερίδα μας φερόμενων δηλώσεών του στην Προύσα, οι οποίες κίνησαν τότε το ενδιαφέρον της Δικαιοσύνης με το ερώτημα της παραβίασης του αντιρατσιστικού νόμου. Ο δήμαρχος υπέβαλε μήνυση προς τον υπογράφοντα και προς άλλους συναδέλφους τοπικών μέσων ενημέρωσης της Θράκης, μεταξύ των οποίων και ο Λευτέρης Γλερίδης της «Φωνής της Ροδόπης», ότι τάχα τον συκοφαντήσαμε. Στην πραγματικότητα όμως ο στόχος του ήταν η εξισορρόπηση των εντυπώσεων.

Οταν η Δικαιοσύνη -άγνωστο σε εμάς με ποια αιτιολογία- έθεσε τον φάκελό του στο αρχείο αποσύροντας τις κατηγορίες, ο δήμαρχος απέσυρε τη μήνυσή του προς τα πρόσωπά μας. Από εκείνη την εκ του μακρόθεν διένεξη συνήγαγα όμως ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα, τα οποία κρατούσα καιρό για τον εαυτό μου μέχρι το επόμενο επεισόδιο. Διότι όσα συνέβησαν τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς στην πραγματικότητα βρίσκουν την αιτία τους στον χειρισμό όλων όσα συνέβησαν προ διετίας. Και σε επίπεδο θεσμικό (θα εξηγήσω τι εννοώ) και σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας.

Ξεκινάω από το δεύτερο: Με ελάχιστες εξαιρέσεις η διένεξη που είχα τότε με τον δήμαρχο Ιάσμου σκεπάστηκε από τη σιωπή των τοπικών μέσων ενημέρωσης. Χριστιανικών και μειονοτικών. Ορισμένα εκ των οποίων σε χρόνο πρότερο από το επεισόδιο είχαν χρηματοδοτηθεί με διαφημιστικά προγράμματα από τον τοπικό δήμο με αξιοπρόσεκτα για τις συνθήκες που επικρατούν στην τοπική αγορά ποσά. Εχω στο αρχείο μου τις σχετικές αποφάσεις.

Ηταν πολύ ενδιαφέρον επίσης ότι έλαβα στο κινητό μου εκείνη την εποχή (2020) link με παραλλαγμένους συνδέσμους τοπικών εφημερίδων της Αλεξανδρούπολης, αντίστοιχα με τα links που έλαβαν οι κύριοι Ανδρουλάκης, Σπίρτζης και Κουκάκης. Οπως το link «ελεύθερη Θράκη blogspot.com», το οποίο ήταν μια παραλλαγή του επίσημου ιστοτόπου της εφημερίδας «Ελεύθερη Θράκη» των αγαπημένων μου Σταύρου, Γιώτας, Μαρίνας και Γιώργου Κονδύλη στην Αλεξανδρούπολη. Links τα οποία με το περιεχόμενό τους εμμέσως μου υποδεικνύουν να ρίξω τους τόνους.

Δεν τα αξιολόγησα τότε ως προς την ενδεχόμενη πραγματική σημασία τους για την ασφάλεια των επικοινωνιών και τα διέγραψα, γιατί δεν… γνώριζα. Γιατί σε ό,τι αφορά τους αποστολείς τους, έχω μια ιδέα από ποια… παράκεντρα έρχονταν. Κανείς δεν ήθελε να τραβήξω το σκοινί και να δικαστώ στη Θράκη με μηνυτή μουσουλμάνο δήμαρχο. Ολοι σκέφτονταν πόσος κόσμος ενδεχομένως από τους φίλους που διατηρώ στην περιοχή θα ήταν έξω από το δικαστήριο εκείνη τη μέρα. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, λοιπόν, σιωπή. Οπως η σιωπή σκέπασε το εθνικό ακροατήριο, όταν ο πρόεδρος Ερντογάν υπέβαλε μήνυση σε εμένα, στον Δημήτρη Ριζούλη και σε άλλους γιατί… εμποδίζουμε την πολιτική του στο Αιγαίο. Η είδηση εξαφανίστηκε.

Σε εκείνη την κόντρα του 2020 βρέθηκε δίπλα μου το πατριωτικό ΠΑΣΟΚ. Με τον πατέρα του Γλερίδη, ο οποίος ήταν κορυφαίο στέλεχός του και πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Κομοτηνής, στο παρελθόν είχαμε πολλές φορές κόντρες, όταν σπούδαζα Νομικά στην περιοχή. Η μοίρα όμως το θέλησε ένας δεξιός συντηρητικός, όπως εγώ, και ένας από το πατριωτικό ΠΑΣΟΚ, όπως ο Λευτέρης Γλερίδης, να βρισκόμαστε πλέον στην ίδια πλευρά της όχθης. Στο όνομα της αγάπης μας για τη Θράκη και για την πατρίδα μας. Οι μόνοι επίσης που μου τηλεφωνούσαν σταθερά για να με ενημερώνουν για το τι συμβαίνει στον Ιασμο ήταν κάτοικοι της περιοχής, φίλοι από τα φοιτητικά μου χρόνια, όταν υπήρξα πρόεδρος εφορευτικής επιτροπής Ιάσμου για τις εσωκομματικές εκλογές ανάδειξης νομαρχιακής επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας το 1992.

Λίγες μέρες πριν από την απόλυση μουσουλμάνου δημοτικού υπαλλήλου ο δήμαρχος είχε απολύσει -αγνοώ με ποια αιτιολογία- και χριστιανό δημοτικό υπάλληλο. Μα κανείς δεν συγκινήθηκε. Η Θράκη που γνώρισα εγώ στη δεκαετία του ’90 ήταν διαφορετική. Δεν σιωπούσε η τοπική κοινωνία και οι εκφραστές της, και όταν συνέβαιναν τέτοια φαινόμενα αντιδρούσε. Οι εκδότες Αλέξανδρος Φανφάνης του «Χρόνου» και Κώστας Τσέτλακας της «Πατρίδας» χαλούσαν τον κόσμο. Η κοινωνία αντιδρούσε και απομόνωνε τους ακραίους και από τις δύο πλευρές. Γιατί έναν αιώνα τώρα το μοντέλο της ειρηνικής συνύπαρξης στη Θράκη είναι προστιθέμενη αξία για την ελληνική Δημοκρατία.

Φοβάμαι ότι εκτός από το αθηναϊκό κράτος έχουν χαθεί και τα ανακλαστικά των τοπικών ηγεσιών, πλην φωτεινών εξαιρέσεων, σε όλη τη Θράκη. Διαπιστώνω καμιά φορά μάλιστα ότι περισσότερο αναδεικνύουν τα θέματα που προκύπτουν στους νόμους Ροδόπης και Ξάνθης τα μέσα ενημέρωσης του νομού Εβρου και του νομού Καβάλας. Και όταν στοχοποιούνται από το τουρκικό προξενείο δημοσιογράφοι ιστοτόπων της Κομοτηνής, όπως ο Αρβανίτης του komotinipress, πάλι επικρατεί σιωπή.

Δεν φτάσαμε, λοιπόν, ξαφνικά στο επεισόδιο της Πρωτοχρονιάς. Η ανοχή και η απάθεια το εξέθρεψαν. Τα πολιτικά κόμματα με τον νου τους στη μειονοτική ψήφο απέφευγαν να θίξουν τα κακώς κείμενα. Κάποιοι στην Αθήνα βλέπουν διαρκώς τη Θράκη μέσα από στενά εσωκομματικά γυαλιά. Κάθε φορά που τους δείχναμε στο παρελθόν, για παράδειγμα γιατί ο Ευριπίδης Στυλιανίδης είναι στόχος του τουρκικού προξενείου το οποίο προσπαθεί διακαώς εδώ και χρόνια να τον βγάλει από τη μέση, γιατί είναι ο εγγυητής της ειρηνικής συνύπαρξης (μαζί με τον επίσης στόχο του προξενείου βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Αχμέτ Ιλχάν ), κάποιοι νόμιζαν ότι έχουμε στο μυαλό μας την πολιτική επιβίωσή του. Ενώ το μείζον είναι η επιβίωση της περιοχής από τους πάσης φύσεως εξτρεμιστές. Κάθε φορά, επίσης, που κριτικάρουμε τον περιφερειάρχη γιατί στέλνει… γλαδιόλες ψηφοθηρίας στον ψευτομουφτή, κάποιοι νομίζουν ότι κάνουμε εσωκομματική αντιπολίτευση στον εκλεκτό του κύριου Μητσοτάκη.

Λες και δεν γνωρίζουμε οι ίδιοι τα πρόσωπα. Η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που μπορείς να κάνεις είναι να απαρνείσαι τη συμπάθεια και την αγάπη των παλαιών φίλων σου για χάρη της πατρίδας.

Η υπόθεση του δημάρχου Ιάσμου δεν έπεσε, λοιπόν, από τον ουρανό. Με περίσκεψη γράφω αυτές τις γραμμές. Είναι η αλήθεια, όπως τη βίωσα. Αντί να δημιουργούνται συνθήκες απομόνωσης του τουρκικού προξενείου και των όποιων εκλεκτών του στην περιοχή, υπάρχει αξιοσημείωτος ανοχή. Και μια μέρα σκάει η βόμβα και κανείς δεν ξέρει πώς να τη χειριστεί.

Ερχόμαστε τώρα στο αθηναϊκό κράτος. Οσα συμβαίνουν στον Ιασμο της Ροδόπης είναι αποτέλεσμα του νόμου του Καλλικράτη που ψήφισε το ΠΑΣΟΚ επί υπουργίας Γιάννη Ραγκούση, ύστερα από εισήγηση τοπικών παραγόντων. Προκειμένου να κερδίσουν την οριστική συμπάθεια της μειονότητας άλλαξαν με τον Καλλικράτη τα διοικητικά όρια των δήμων, με συνέπεια δύο εξ αυτών από χριστιανό δήμαρχο που εξέλεγαν τα προηγούμενα χρόνια, εκλέγουν τώρα μουσουλμάνο. Ο Ιασμος είναι ένας από αυτούς. Το μοντέλο αυτό του Καλλικράτη αλλού πέτυχε, αλλού απέτυχε. Ο Ιασμος, ένας μεικτός δήμος με πλειοψηφία χριστιανική και προϊστορία 400 ετών, άλλαξε σύνθεση εκλογικού σώματος και στο τιμόνι του βρέθηκε μουσουλμάνος δήμαρχος. Ο πρώτος που εξελέγη, ο Καδή Ισμέτ, δεν προκάλεσε αξιοσημείωτα προβλήματα. Ο δεύτερος όμως, ο Οντέρ, βρίσκεται διαρκώς στο επίκεντρο της επικαιρότητας με αρνητικό τρόπο.

Ο σημερινός πρόξενός μας στη Βοστόνη κύριος Τέγος, ο οποίος υπηρέτησε για πολλά χρόνια στο γραφείο πολιτικών υποθέσεων στη Θράκη, γνωρίζει άριστα τι πρέπει να γίνει. Ας τον συμβουλευτεί η κυβέρνηση. Πρέπει να καταλάβει η Αθήνα ότι οι μηχανισμοί προστασίας που «υφαίνονται» γύρω από συγκεκριμένα πρόσωπα καμιά φορά οδηγούν σε αποθράσυνση. Λυπάμαι που δεν μπορώ να γίνω περισσότερο σαφής δημοσίως…

Σε ό,τι αφορά, τέλος, τα αθηναϊκά μέσα ενημέρωσης, καλό είναι να αναλογιζόμαστε όλοι τα εξής: Διανύουμε μια περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας η Τουρκία ενδεχομένως να θέλει να εντάξει και τη Θράκη ως πιθανό σημείο ανάφλεξης. Αλλο η ανάδειξη της ειδησεογραφίας που αφορά την ακατανόητη απόφαση απόλυσης υπαλλήλων με νομοθεσία που ισχύει σε άλλη χώρα κι άλλο η παροχή στασιδίου σε αυτόν που το έκανε, ώστε να επιτύχει τη μέγιστη δημοσιότητα και ηρωοποίησή του. Οι γραμμές είναι λεπτές.

Οσον αφορά, τέλος, τον κύριο Βορίδη, ο οποίος έχει διατάξει πειθαρχική έρευνα, θα περιμένουμε με ενδιαφέρον τα αποτελέσματά της. Γιατί αυτή η κυβέρνηση έχει ένα ταλέντο να διατάσσει, όπως είδαμε και στην περίπτωση του γενικού γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών, ένορκες διοικητικές εξετάσεις ή και πειθαρχικές έρευνες, αλλά όταν υποτίθεται ότι περαιώνονται, να μη μαθαίνουμε τίποτα γι’ αυτές. Και ούτε γάτα ούτε ζημιά.