Γράφει ο Κώστας Τσουκαλάς
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην “Εφημερίδα των Συντακτών”
Πτωχευτικός νόμος. Ευθυγράμμιση με την ευρωπαϊκή οδηγία και τις ανάγκες ή ιδεοληπτική επιμονή στο λάθος;
Η ελληνική οικονομία μετά την δεκαετή Μνημονιακή κρίση αντιμετωπίζει μια νέα ασύμμετρη απειλή λόγω των συνεπειών της πανδημίας του κορωνοιού.
Τα συνεχή lockdown στην οικονομία, η ανασφάλεια , ανεργία και οι μείωση των εισοδημάτων των εργαζομένων και των επιχειρηματιών εκτοξεύουν το ιδιωτικό χρέος .
Από 1-Ιουνίου του 2021 , αναμένεται να εφαρμοσθεί , ο νόμος 4738/2020 ή αλλιώς «Κώδικας Ρύθμισης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας». Η κυβέρνηση ανέστειλε προσωρινά την εφαρμογή του, όταν αντιλήφθηκε το πολιτικό κόστος που συνεπάγεται η εφαρμογή του μέσα στην πανδημία αλλά δεν συζητά την κατάργηση του. Όποιος έχει διαβάσει το νέο πτωχευτικό νόμο που επεκτείνει για πρώτη φορά την έννοια του «πτωχού»-«πτωχευμένου» και στα φυσικά πρόσωπα , αντιλαμβάνεται ότι η θέση του σε ισχύ συνεπάγεται άμεσα «τσουνάμι» πλειστηριασμών και απώλεια περιουσίας για τους δανειολήπτες. Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας προβλέπει πλήρη άρση της προστασίας της κύριας κατοικίας, δέσμευση εισοδήματος, ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας. Ως δεύτερη ευκαιρία εννοείται όχι κάποια υποτυπώδης προστασία μέρους της περιουσίας αλλά η δυνατότητα των δανειοληπτών απεγκλωβισμού από τα χρέη τους μόνο με την πτώχευση, δηλαδή την απώλεια του συνόλου των περιουσιακών τους στοιχείων υπέρ των πιστωτών.
Η εικόνα που παρουσιάζεται είναι πως και οι δανειστές δεν συζητούν για προστασία πρώτης κατοικίας και πιέζουν για την πιστή εφαρμογή του Πτωχευτικού .
Η κυβέρνηση όμως συνειδητά αποκρύπτει ότι η 1023/2019 οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ρητά προβλέπει τη δυνατότητα θέσπισης από τα κράτη μέλη διατάξεων για προστασία της πρώτης κατοικίας των πολιτών μέσα στην εκάστοτε νομοθεσία περί πτωχεύσεων και ρύθμισης οφειλών.
Για τον σκοπό αυτό ορίζει και το άρθρο 23 παρ. 3 της οδηγίας ότι κατά παρέκκλιση από το άρθρο 21, τα κράτη μέλη δύνανται να προβλέπουν μεγαλύτερες περιόδους απαλλαγής στις περιπτώσεις κατά τις οποίες: α) εγκρίνονται ή διατάσσονται μέτρα προστασίας από δικαστική ή διοικητική αρχή, προκειμένου να διασφαλιστεί η κύρια κατοικία του αφερέγγυου επιχειρηματία και, κατά περίπτωση, της οικογένειάς του, ή τα βασικά περιουσιακά στοιχεία για τη συνέχιση της εμπορικής, επιχειρηματικής, βιοτεχνικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας του επιχειρηματία· ή β) η κύρια κατοικία του αφερέγγυου επιχειρηματία και, αναλόγως, της οικογενείας του, δεν έχει ρευστοποιηθεί.
Προβλέπεται ρητά η δυνατότητα εξαίρεσης από την ρευστοποίηση της κύριας κατοικίας του οφειλέτη (και της οικογένειας του).
Μια τέτοια πρόβλεψη , υπό το πρίσμα της πανδημίας, πρέπει να θεωρηθεί επιτακτική υποχρέωση και να ερμηνευτεί όχι ως απλή δυνατότητα αλλά ως επιταγή προς τα κράτη μέλη και δη για λόγους κοινωνικούς και ανθρωπιστικούς.
Η συγκεκριμένη οδηγία υπερψηφίστηκε στη συνεδρίαση της 20ης Ιουνίου του 2019 , πολύ πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοιού που οδήγησε την Ευρωζώνη να αναστείλει το Σύμφωνο Σταθερότητας γενικά για τα κράτη μέλη και τους στόχους των πλεονασμάτων ειδικά για τη χώρα μας.
Συνεπώς υπάρχει ευρύς χώρος διαπραγμάτευσης για την δημιουργία ενός νέου μηχανισμού ρύθμισης οφειλών που να έχει στο επίκεντρο την προστασία της πρώτης κατοικίας και την ομαλή επανένταξη του δανειολήπτη στην κοινωνική και οικονομική ζωή.
Η επιμονή της κυβέρνησης σε μια προσέγγιση του ιδιωτικού χρέους, αμιγώς και μονομερώς τραπεζοκεντρική, υποτιμά της συνέπειες του κοινωνικού χάους που θα προκληθεί στην οικονομία από την εφαρμογή του ψηφισμένου πτωχευτικού κώδικα, δείχνει επικίνδυνη ιδεοληψία .
