Του Μάνου Οικονομίδη
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα OneVoice, την Κυριακή 2 Ιουνίου 2024
Η κλασική Αθήνα ταξίδεψε με γενναιοδωρία στις αγέννητες γενιές των ανθρώπων ένα πολύτιμο μωσαϊκό ανατροφοδοτούμενων ιδεών, οι οποίες αξιοποιήθηκαν ως δημιουργικό εργαστήριο προόδου από το κίνημα του Διαφωτισμού, αλλά και κάθε αυτόνομη διαδρομή και καταγραφή σκέψεων, που βοήθησαν το ανθρώπινο γένος να προχωρήσει στο μέλλον.
Περί Δημοκρατίας, λοιπόν. Του αρτιότερου, ή μάλλον του λιγότερο ατελούς πολιτεύματος που επινόησε η ανθρώπινη φύση. Της συναρπαστικής συναπόφασης να συμβιώνουμε ως συλλογική οντότητα, ενσωματώνοντας στο «μαζί» τις διαφορετικές αποχρώσεις αισθητικής και κουλτούρας, οι οποίες διαμορφώνονται ως αβέβαιη σύνθεση διαφορετικών αφετηριών, παραστάσεων και διαδρομών.
Από το σώμα των ιδεών της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, η έννοια του ενεργού πολίτη, υπό το πρίσμα της συμμετοχής των «παρόντων», είναι η περισσότερο… ατίθαση. Και επομένως πολυερμηνευμένη. Μια ταυτοτική ιδιότητα που επιτρέπει στη δημιουργική χρησιμότητά της να ανθίσταται στην αναπόφευκτη φθορά του χρόνου και της συγκυρίας.
Η Δημοκρατία μνημονεύεται και ως πολίτευμα των παρόντων. Εκείνων που συμμετέχουν. Ο πυρήνας της μεγάλης αλήθειας ωστόσο, βρίσκεται αλλού…
Η… αποσιώπηση της «μεγάλης αλήθειας»
Στο μέρος της αφήγησης και της ερμηνείας που επιμελώς αποσιωπούν, ίσως και να μην καταλαβαίνουν, οι επιφανειακοί μελετητές της Δημοκρατίας. Που αρκετές φορές είναι τα πολιτικά υποκείμενα της εθνικής αφήγησης, εκείνοι δηλαδή που κληρονομούν την υποχρέωση να υπερασπίζονται τη Δημοκρατία. Με την εμβάθυνση και το φρεσκάρισμά της.
Οι «παρόντες» δεν συνιστούν στατική οντότητα. Βρίσκονται σε διαρκή κίνηση, ίσως και αναστάτωση. Χρέος της Δημοκρατίας είναι να τους παρακινεί να συμμετέχουν. Να τους εμπνέει να είναι παρόντες.
Το πολιτικό σύστημα της εποχής των Μνημονίων και της τρέχουσας, παγιωμένης εθνικής παρακμής, αδυνατεί να υπηρετήσει τον συγκεκριμένο ιστορικό ρόλο. Έτσι, η αποχή θεριεύει. Η αποστασιοποίηση πολλαπλασιάζεται. Οι παρόντες συρρικνώνονται.
Η «αόρατη απειλή» της απονομιμοποίησης…
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κωνσταντίνος Τσάτσος δεν συμπεριέλαβαν στο Σύνταγμα του 1975 «ρήτρα νομιμοποίησης», επειδή κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει το σημερινό εθνικό κατάντημα.
Μια μεγάλη αποχή των πολιτών από τις εκλογές, διαμορφώνει κάθε φορά συνθήκες απονομιμοποίησης της εκάστοτε εξουσίας. Κυβερνητικής αλλά και συνολικά πολιτικής. Λειτουργεί διαβρωτικά για το εθνικό μέλλον. Υπονομεύει τη συνοχή της κοινωνίας, επιδεινώνει την αποσυναρμολόγησή της. Αυτή είναι η «αόρατη απειλή», για την οποία το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ασυγχώρητης άρνησης αποδοχής της πραγματικότητας.
Σε αναζήτηση εθνικής ηγεσίας. Σε κάθε πτυχή του δημοσίου βίου. Που να νοιάζεται για τις επόμενες γενιές, όχι για τις επόμενες εκλογές. Και η φροντίδα των επόμενων γενεών ξεκινά με τη φροντίδα των σημερινών.
