Γράφει ο Γιώργος Χαρβαλιάς
Ωραίο το παραμυθάκι που προβάλλουν σε καθημερινές δόσεις τα μπουκωμένα με δημόσιο χρήμα ελληνικά κανάλια περί αυξανόμενης «απομόνωσης» της Τουρκίας, αλλά έτσι και κάποια στιγμή γυρίσει ο Ερντογάν το «ματσάκι», ζήτω που καήκαμε.
Η Ελλάδα δεν θα ξαναβρεί ποτέ τόσο ευνοϊκή συγκυρία στο ορατό μέλλον για να χτίσει συμμαχίες που θα μπορούσαν να αποδειχθούν «χρυσή εφεδρεία» σε περίπτωση αναμέτρησης με τους απέναντι. Γι’ αυτό χρειάζεται έναν γρήγορο αιφνιδιασμό που θα «κλειδώσει» το σημερινό πλαίσιο ισορροπιών, εμποδίζοντας τους γείτονες να διαβρώσουν τη σύμπραξη, στρατηγική και αμυντική, με χώρες «κλειδιά», όπως, πρωτίστως, το Ισραήλ και, δευτερευόντως, η Αίγυπτος.
Το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος πιέζεται από διάφορους παράγοντες, όπως η κακή κατάσταση της οικονομίας του (που παραμένει εν τούτοις υπολογίσιμη διεθνώς) ή η αλλαγή στάσης στο πρόσωπό του από τις ΗΠΑ (που δεν σημαίνει απαραίτητα και αλλαγή στρατηγικής έναντι της Τουρκίας γενικότερα), δεν δικαιολογεί κανέναν απολύτως εφησυχασμό. Οι θεωρίες ότι ο «σουλτάνος βρίσκεται πεσμένος στο καναβάτσο και κανείς δεν τον υπολογίζει» αποτελούν επικίνδυνες μυθοπλασίες, τύπου Σκάι, Καιρίδη και ΕΛΙΑΜΕΠ, που μοναδικό στόχο έχουν να εξυπηρετήσουν το αφήγημα της, τάχα μου, «έξυπνης» ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Ε, λοιπόν η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν είναι ούτε έξυπνη ούτε καν πονηρή. Αφελής είναι, παθητική και πάνω απ’ όλα ετεροπροσδιοριζόμενη. Τρέχει μονίμως πίσω από πρωτοβουλίες άλλων και αν δεν υπήρχε ο Δένδιας που, σε προσωπικό επίπεδο, αναπτύσσει μια φιλότιμη κινητικότητα, θα είχε μείνει να κοιτάει τις εξελίξεις με την πλάτη στον τοίχο.
Ο ίδιος κίνδυνος υπάρχει και τώρα. Η Τουρκία με σοβαρό κόστος για το διεθνές γόητρό της (γιατί εδώ ισχύει το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα») γλείφει εκεί που έφτυνε, έχει ρίξει τα μούτρα της και παρακαλάει τους ντε φάκτο σημερινούς συμμάχους μας να αλλάξουν στρατόπεδο και να τα βρουν μαζί της.
Αλλά ο Ερντογάν δεν παρακαλάει απλώς. Αρχίζει και υπόσχεται. Τάζει. Και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο με δεδομένο ότι στη μεν Αίγυπτο υπάρχει ένα φιλοτουρκικό «παράρτημα» στις τάξεις του υπουργείου εξωτερικών, το δε Ισραήλ είχε αντλήσει στο παρελθόν ωφελήματα από μια «εγκάρδια συνεννόηση» με την Αγκυρα. Και στη Σαουδική Αραβία ο «διάδοχος» πολύ θα ήθελε να κλείσει την υπόθεση «Κασόγκι».
Η προσπάθεια του έμπειρου στο διεθνές γεωπολιτικό παιχνίδι Τούρκου ηγέτη βρίσκεται σε ένα μετέωρο βήμα. Αρχίζει και δημιουργεί κάποιες ρωγμές στις προνομιακές σχέσεις της Ελλάδας με τις συγκεκριμένες φιλικές χώρες και αν τελικά αποτύχει αυτό, θα οφείλεται στον… καλό Θεό της Ελλάδας και σε κανέναν άλλο. Όμως, στη διπλωματία δεν παίζεις με τις πιθανότητες, ούτε αναλώνεσαι σε δεήσεις προς τον Υψιστο. Ενεργείς προληπτικά και αποτρεπτικά. Κι αν χρειαστείς, ζυγίζεις και εσύ το κόστος για να προχωρήσεις σε έναν αιφνιδιασμό.
Ο προφανής αιφνιδιασμός για την Ελλάδα, που θα έπρεπε να έχει ήδη συμβεί και Οχι να «προτείνεται» από δημοσιογράφους, δημοσιολόγους και αναλυτές, είναι η επίσημη αναγνώριση της Ιερουσαλήμ με αντάλλαγμα την υπογραφή ενός αμυντικού συμφώνου «αμοιβαίας συνδρομής» με το Ισραήλ.
Η πρωτοβουλία αυτή θα έχει ένα κόστος διεθνούς γκρίνιας, πολύ μικρότερο ασφαλώς από το αν είχε επιχειρηθεί, λίγα χρόνια πριν, αλλά το ασύγκριτα μεγαλύτερο όφελος που συνεπάγεται διασφαλίζει ένα πολύ θετικό πρόσημο. Είναι ο μόνος τρόπος για να μπει φρένο στην «επίθεση αγάπης» του Ερντογάν, που επίσης επωμίζεται σημαντικό κόστος, με το άνοιγμα στο Ισραήλ, ποντάρει όμως πιθανότατα σε μια αλλαγή πολιτικών ισορροπιών που θα περιθωριοποιήσει τον Νετανιάχου. Η Ελλάδα δυστυχώς έχει χάσει ήδη πολύτιμο χρόνο. Γιατί μια τέτοια συμφωνία θα ήταν πολύ πιο εύκολη με έναν ορκισμένο αντίπαλο του Ερντογάν στην ηγεσία της γειτονικής χώρας. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι ακόμη αργά, αλλά θα πρέπει πλέον το ελληνοϊσραηλινό αμυντικό σύμφωνο να δεσμεύει όλα τα πολιτικά κόμματα του Ισραήλ. Να περάσει δηλαδή από την Κνεσέτ.
Για τους Ισραηλινούς η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ και η μεταφορά της πρεσβείας μιας χώρας μέλους της ευρωζώνης αποτελεί τεράστια συμβολική νίκη. Θα δώσουν οπωσδήποτε ανταλλάγματα για να την πετύχουν και η Ελλάδα είναι προτιμητέα για μια σειρά λόγων: Οι δύο χώρες την τελευταία δεκαετία έχουν έρθει πολύ κοντά σε στρατιωτικό επίπεδο και η ισραηλινή κοινή γνώμη διάκειται πολύ θετικά απέναντι σε αυτή την προσέγγιση. Οι Ισραηλινοί αγαπούν την Ελλάδα και τον σύγχρονο πολιτισμό της, ενώ έχουν καταξιωθεί εδώ και καιρό στη συνείδησή μας ως εξαιρετικοί επισκέπτες με συναφή κουλτούρα και σεβασμό προς τον τόπο. Σε αντίθεση με κάποιους Κεντροευρωπαίους (ονόματα δεν λέμε) που «λατρεύουν την Ελλάδα κατά προτίμηση χωρίς τους Ελληνες». Όσο περνάει ο χρόνος και η Αθήνα δεν παίρνει πρωτοβουλία, είναι βέβαιο ότι το κενό θα καλύψει κάποιος άλλος και η αξία της ελληνικής κίνησης θα μειωθεί. Ηδη, αψηφώντας τις απειλές της Γερμανίας για «επιπτώσεις» στην ευρωπαϊκή τους προοπτική, η Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο προχώρησαν στην αναγνώριση της Ιερουσαλήμ με αμερικανική παρότρυνση. Προς την ίδια κατεύθυνση έχει δεσμευτεί και η Ρουμανία, στα λόγια όμως.
Γιατί, λοιπόν, η Ελλάδα, που έχει περισσότερους λόγους από όλους τους προηγούμενους να «δεθεί» με το Ισραήλ, δεν προχωράει σε αυτή την αυτονόητη κίνηση; Εξηγήστε μου να το καταλάβω. Ποιο θα είναι το «κόστος»; Θα στεναχωρήσουμε τους Παλαιστίνιους; Ή θα χάσουμε τα «πετροδολάρια»; Αυτά είναι ανέκδοτα που παραπέμπουν στην εποχή ατελέσφορης… αραβολαγνείας του Ανδρέα και του Παπούλια. Επιπλέον, όταν τα Εμιράτα, που παρεμπιπτόντως είναι ο πιο σοβαρός παίκτης στον αραβικό κόσμο, κάνουν κινήσεις προσέγγισης προς το Ισραήλ, η Ελλάδα τι έχει να φοβηθεί;
Μήπως ενοχληθεί ο Μπάιντεν; Μα, η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ είναι πλέον επίσημη αμερικανική πολιτική. Μάλλον θα χαρεί κι ας είχε την πρωτοβουλία ο προκάτοχός του.
Επομένως, τι κρατάει τον Μητσοτάκη από το να προχωρήσει σε αυτή την κίνηση-ματ, «κλειδώνοντας» για πάντα τη συνεννόηση Ελλάδας – Ισραήλ; Α, ξέχασα… Μπορεί να στραβώσει η Γερμανία που για τους δικούς της λόγους σήμερα έχει παρασύρει την Ευρωπαϊκή Ενωση σε μια πολιτική «μη αναγνώρισης». Ομως, η Ελλάδα, όσα κι αν χρωστάει, δεν είναι Κοσσυφοπέδιο για να φοβάται την «οργή» της Μέρκελ. Ή μήπως τελικά είναι; Γιατί, όσο το σκέφτομαι, όλο και περισσότερο μοιάζει με… μπανανία των Βαλκανίων.
