Γράφει ο Αντώνης Καρακούσης
Σε τούτους τους τόσο αβέβαιους καιρούς του πολέμου, της ενεργειακής κρίσης, της πληθωριστικής έξαρσης και των δεδομένων πια γεωπολιτικών ανακατατάξεων, καταγράφεται, πέραν των άλλων, παγκοσμίως και μια άνευ προηγουμένου ανακατανομή πλούτου.
Σε αυτές τις τόσο ιδιαίτερες, μεταβατικές συνθήκες, οι παραγωγοί ενεργειακών αγαθών αποκομίζουν τεράστια κέρδη, αφαιρώντας ευθέως πόρους και δυνάμεις από χώρες και λαούς που δεν διαθέτουν αντίστοιχα αγαθά και είναι ενεργειακά εξαρτημένες.
Ταυτόχρονα μεγάλες απώλειες καταγράφουν οι αποταμιευτές, οι οποίοι αντιμετωπίζουν διπλή αφαίμαξη τόσο εξαιτίας της εκτίναξης του πληθωρισμού όσο και από τη συνδυασμένη διατήρηση των επιτοκίων καταθέσεων σε μηδενικά επίπεδα. Οι τράπεζες από την άλλη πλευρά αυξάνοντας απότομα τα επιτόκια των δανείων χωρίς ταυτόχρονα να κάνουν το ίδιο και με τα επιτόκια των καταθέσεων αποκομίζουν σημαντικά οφέλη από την αυξανόμενη διαφορά των επιτοκίων.
Αυτός είναι και ο λόγος που οδηγεί καταθέτες και κεφαλαιούχους μαζικά σε αγορές περιουσιακών στοιχείων, γιατί απλά αισθάνονται την απομείωση των αποταμιεύσεων σε πραγματικούς όρους. Οι οποίες με τη σειρά τους προσθέτουν ύλη στην εξελισσόμενη κίνηση ανακατανομής του πλούτου.
Στην αυτή σχεδόν λογική, αλλά με άλλους όρους, ο υψηλός πληθωρισμός ευνοεί τους υπερδανεισμένους, έθνη και επιχειρήσεις, επιτρέποντας τον έλεγχο των χρεών τους.
Επίσης σε μικροεπίπεδο, η εκτίναξη των αξιών σε ακίνητα κλονίζει τους ενοικιαστές, αφαιρώντας σημαντικά ποσοστά από τα πενιχρά τους συνήθως εισοδήματα.
Η διατήρηση επιπλέον των φορολογικών συντελεστών σε υψηλά επίπεδα, ιδιαιτέρως στις ζώνες του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης, γεμίζει τα ταμεία των κρατών αφαιρώντας πάλι δυνάμεις και δυνατότητες από το πλήθος των καταναλωτών.
Στα κρατικά ταμεία στις παρούσες συνθήκες της πληθωριστικής έξαρσης εισρέουν πολύ περισσότερα έσοδα, δημιουργώντας αισθήματα υπερφορολόγησης στις κοινωνίες.
Την ίδια στιγμή οι αυξήσεις των μισθών είναι περιορισμένες έως ελάχιστες και κατά πάσα βεβαιότητα δεν παρακολουθούν την επιβεβαιωμένη εκτίναξη των τιμών πλήθους βασικών αγαθών και υπηρεσιών, με αποτέλεσμα η ανισορροπία να διευρύνεται, η ανακατανομή πλούτου να εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και οι ανισότητες να λαμβάνουν τρομακτικές διαστάσεις.
Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι κατά τη διάρκεια του επερχόμενου χειμώνα τα φαινόμενο θα λάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς τίποτε δεν δηλώνει, επί του παρόντος τουλάχιστον, τη μεταβολή των προαναφερθεισών τάσεων ραγδαίας ανακατανομής του πλούτου. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν καταφέρνει να βρει κοινές παρεμβάσεις και ενιαίες πολιτικές για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Μέχρι τώρα, αυτή η ατμόσφαιρα ανακατανομής του πλούτου και διεύρυνσης των ανισοτήτων δεν έχει μεταβάλει τους πολιτικούς συσχετισμούς.
Ο χειμώνας ωστόσο είναι κρίσιμος και στον βαθμό που η κρίση βαθύνει, τα αιτήματα θα πολλαπλασιαστούν και οι συνειδήσεις πιθανόν να επηρεαστούν. Το βέβαιο είναι ότι η διατήρηση αυτών των τάσεων ανακατανομής του πλούτου ή καλύτερα του διαθέσιμου εισοδήματος δεν μπορεί να διατηρηθεί επ’ άπειρον. Στον βαθμό που δεν μεταβληθούν, θα χρειαστούν αξιόλογα αντίμετρα και σοβαρά αντισταθμίσματα, αλλιώς οι κοινωνίες και δη τα φτωχότερα στρώματα αυτών θα αντιδράσουν.
