Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Το πράγμα έχει αγριέψει. Δεν είναι πλέον τόσο εύκολο να είσαι μια «πολύφερνη νύφη» στη γεωπολιτική σκακιέρα. Η Ελλάδα έχει παίξει καλά αυτό το παιχνίδι στην Ιστορία της. Εκανε πάντοτε μια θεμελιώδη γεωπολιτική επιλογή, αλλά κατόπιν δεν έκοβε ποτέ τις γέφυρες με τις υπόλοιπες Μεγάλες Δυνάμεις. Ηταν μια λεπτή ισορροπία, μια σύνθετη και εύθραυστη χορογραφία, η οποία έφερνε συνήθως αποτελέσματα. Ακόμη και μέσα στην καρδιά του Ψυχρού Πολέμου η Αθήνα έκανε ανοίγματα και διατηρούσε σχέσεις με χώρες του αντίπαλου μπλοκ.
Τώρα, όμως, οι βασικοί πρωταγωνιστές μιλούν άλλη, πιο σκληρή γλώσσα. Τα διλήμματα που τίθενται είναι σκληρά, ενδεχομένως και αδυσώπητα. Ακόμη και η δημόσια ρητορική έχει αλλάξει και είναι σχεδόν άγρια, θα έλεγε κάποιος. Το διαπιστώνει κανείς στο Τwitter, αλλά και πίσω από κλειστές πόρτες στη διπλωματική τριβή μαζί τους.
Η Κίνα και η Ρωσία δεν νιώθουν πια δέος απέναντι στις ΗΠΑ, ούτε πιστεύουν ότι πρέπει να ακολουθήσουν κάποιους κανόνες που επιβάλλει η «διεθνής τάξη πραγμάτων». Πίσω τους βρίσκονται και άλλες χώρες, όπως π.χ. η Τουρκία και το Ιράν.
Η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί σε δύσκολη θέση. Αν το δίλημμα γίνει «ή μαζί μας ή απέναντι», οι αποφάσεις και οι απαντήσεις δεν θα είναι εύκολες ή αυτονόητες. Στο ζύγι μπαίνουν τα γεωπολιτικά και τα οικονομικά μας συμφέροντα. Και βέβαια, τα τελευταία 47 χρόνια στο ζύγι μπαίνει και το ποιος συνεισφέρει περισσότερο στην άμυνα και στην προστασία της χώρας μας απέναντι σε… οιαδήποτε απειλή.
Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία. Το αδιανόητο, όπως π.χ. ο κινεζικός στόλος να έχει αισθητή παρουσία στην περιοχή μας, μπορεί να γίνει ρουτίνα τα επόμενα χρόνια. Τα εργαλεία ανάλυσης σκουριάζουν γρήγορα και ασφαλής χάρτης πλοήγησης στο νέο σκηνικό δεν υπάρχει.
Τα δόγματα εξωτερικής πολιτικής αργούν, ορθώς, να αλλάξουν. Αλλά είναι και άχρηστα εάν δεν προσαρμοστούν στις τεκτονικές αλλαγές που σημειώνονται κάθε 50-60 χρόνια. Αυτό ακριβώς ζούμε σήμερα.
