Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Το πρωτοφανές για τη Δύση το 2020 είναι ότι βρέθηκε ακέφαλη για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη δίνη μιας τόσο μεγάλης κρίσης. Ή, μάλλον, όχι ακέφαλη, αλλά με επικεφαλής έναν ηγέτη που τη δίχαζε αντί να την ενώνει, απελευθερώνοντας ό,τι πιο σκοτεινό. Νιώσαμε για τα καλά το 2020 την παρακμή της Δύσης αλλά και τις αντοχές της. Γιατί ο Τραμπ έδειξε πού μπορεί να είναι ο «πάτος», όμως η εκλογή του Μπάιντεν απέδειξε ότι τα αντισώματα λειτουργούν ακόμη. Οι θεσμοί της αμερικανικής δημοκρατίας πιέσθηκαν, αλλά άντεξαν στο τέλος. Ο ιδιωτικός τομέας έδειξε ότι μπορεί να ηγηθεί σε μια κρίση, έστω και αν υπάρχει κενό πολιτικής ηγεσίας.
Πάντως, η δοκιμασία της Δύσης δεν έχει τελειώσει ακόμη. Εκείνοι που θεωρούν ότι η καθοδική της πορεία είναι νομοτελειακή έχουν επιχειρήματα.
Εν τω μεταξύ, βλέπουμε τι μπορεί να κάνει ένας ανεύθυνος ηγέτης σε ένα κράτος με την ιστορία της Μ. Βρετανίας. Και περιμένουμε να δούμε αν ο Μακρόν θα κερδίσει το πιο δύσκολο στοίχημα, τη μεταρρύθμιση της πλέον αγκυλωμένης ευρωπαϊκής δημοκρατίας.
Το 2021 θα είναι η χρονιά που θα αποχαιρετήσει την πολιτική σκηνή η καγκελάριος Μέρκελ. Οταν ρωτάμε ποιος θα πάρει τη θέση της, κανείς δεν έχει μια πειστική απάντηση. Οσοι πιστεύουν στην Ευρώπη υποστηρίζουν ότι ο Μακρόν είναι ο φυσικός ισχυρός ηγέτης και διάδοχος της Μέρκελ στο τιμόνι, με άποψη για το μέλλον της. Δεν έχει όμως ακόμη πείσει ούτε τον δικό του λαό ούτε και το γαλλικό κατεστημένο
Οι περισσότεροι άνθρωποι που βρίσκονται σε θέσεις-κλειδιά στην Ε.Ε. δεν πείθουν και δεν εμπνέουν. Οταν ακούς ότι αναλαμβάνουν κάποια πρωτοβουλία εξωτερικής πολιτικής, μάλλον τρομάζεις…
Η Ευρώπη προχωρεί με τον δικό της τρόπο, αλλά πάντα στον αυτόματο πιλότο. Οι ΗΠΑ ξαναμπαίνουν και εκείνες σε ένα είδος αυτόματου πιλότου, αφού ο Μπάιντεν εκπροσωπεί τη θεσμική συνέχεια των κυβερνήσεων πριν από τον Τραμπ. Ο κόσμος όμως αλλάζει με ραγδαίο ρυθμό γύρω μας. Η πανδημία φώτισε τις αδυναμίες και τις ανισορροπίες που ούτως ή άλλως υπήρχαν. Η Δύση πρέπει να τις αντιμετωπίσει, αν θέλει να προχωρήσει, με τρόπο αποφασιστικό.
Εχοντας γράψει όλα τα παραπάνω, οφείλω να προσθέσω πως είναι καλύτερο και σίγουρα πιο ασφαλές να γκρινιάζεις όντας μέσα στην Ευρώπη, παρά απέξω. Ευτυχώς, αυτό το κατακτήσαμε πριν από 40 χρόνια.
