Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Το γεωπολιτικό παιχνίδι μοιάζει συχνά με πόκερ. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να κρατάς κλειστά τα χαρτιά σου και, το κυριότερο, να είσαι ενίοτε απρόβλεπτος. Δεν είναι καλό να σε θεωρεί κανείς δεδομένο, «βρέξει, χιονίσει». Οι βασικές σταθερές προφανώς δεν αλλάζουν. Οποιος φεύγει ξαφνικά από τις «ράγες» μπορεί εύκολα να εκτροχιαστεί.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περίοδο όπου αναζητεί έναν ιδανικό συνδυασμό: την κάλυψη του εξοπλιστικού χάσματος με την Τουρκία μέσα σε λογικά πλαίσια και την ταυτόχρονη εξασφάλιση κάποιου είδους στρατηγικής δέσμευσης από τους συμμάχους της που θα αποτρέψουν μία ανεξέλεγκτη κρίση στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εξίσωση είναι δύσκολη.
Ισως όμως την ευνοούν οι εξελίξεις. Πάρτε, για παράδειγμα, την ένταση και το ρήγμα στις σχέσεις Γαλλίας – ΗΠΑ. Ο πρόεδρος Μακρόν είναι στριμωγμένος, θέλει να αποδείξει ότι θα είναι ο ηγέτης μιας στρατηγικά αυτόνομης Ευρώπης. Και θα ήθελε πολύ να πετύχει μία νίκη. Η Αθήνα θα μπορούσε να εκμεταλλευθεί αυτήν τη συγκυρία για να διαπραγματευθεί μία γαλλική δέσμευση συνεργασίας σε περίπτωση που μία από τις δύο χώρες δεχόταν επίθεση. Οι δεσμεύσεις και τα προοίμια έχουν ασφαλώς λογοτεχνική αξία αν δεν συνοδεύονται από πρακτικά μέτρα, όπως π.χ. μια εγκατάσταση ή παρουσία στρατιωτικών σε κάποιο ευαίσθητο σημείο της χώρας μας.
Την ίδια παρτίδα, σε άλλο «τραπέζι», θα παίξει η Αθήνα και με τις ΗΠΑ βέβαια. Θα δει τι θα πετύχει και κατόπιν θα πάρει τις αποφάσεις της.
Το εν λόγω παιχνίδι δεν είναι καινούργιο. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής καλούσε τον Ντε Γκωλ στην Ελλάδα για να δώσει το μήνυμα πως ναι μεν ήταν προσηλωμένος στη Δύση και στη Βορειοατλαντική Συμμαχία αλλά… Ακόμη και οι δικτάτορες έπαιξαν το παιχνίδι, απειλώντας τους Αμερικανούς με την παραγγελία των Μιράζ, η οποία ολοκληρώθηκε μετά την κατάρρευσή τους. Το παιχνίδι συνεχίστηκε με τη Γαλλία να παίζει δυνατά από την ώρα της επιστροφής του βετεράνου πολιτικού με το γαλλικό προεδρικό αεροσκάφος τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 1974, γεγονός που ανησύχησε τον Κίσινγκερ. Το έπαιξε όμως και ο Ανδρέας Παπανδρέου με την περίφημη αγορά του αιώνα, την οποία μοίρασε ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Γαλλία.
Στην ακόμη μεγαλύτερη εικόνα, την Ελλάδα συμφέρει απολύτως η στενότερη αμυντική συνεργασία εντός της Ε.Ε., ενώ μεγάλος εθνικός στόχος πρέπει να είναι η προστασία των ελληνικών συνόρων ως συνόρων της Ευρώπης. Συμβαίνει τώρα με το προσφυγικό, αλλά απέχουμε ακόμη πολύ από την εγγύηση των συνόρων της χώρας από κάθε απειλή.
Επειδή λοιπόν ορισμένοι Βορειοευρωπαίοι αναρωτιούνται γιατί η Ελλάδα χρειάζεται τόσους εξοπλισμούς, η απάντηση είναι ότι ευχαρίστως θα τους μειώναμε αν γνωρίζαμε ότι το Φαρμακονήσι και το Αγαθονήσι θα τα προστατεύσουν εγγυημένα ευρωπαϊκές δυνάμεις. Κανείς δεν τους ζητάει να στραφούν εναντίον της Τουρκίας. Δεν συμφέρει κανέναν αυτό. Εμείς θέλουμε μια ειρηνική και προβλέψιμη Τουρκία κοντά στην Ευρώπη. Και θα συνεχίζουμε να φροντίζουμε τη δική μας αποτρεπτική ισχύ και να παίζουμε το γεωπολιτικό πόκερ μέχρι να το πετύχουμε…
