Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Ο εξαναγκασμός του Νότη Μηταράκη σε παραίτηση από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη είναι το σύμπτωμα. Δεν είναι το πρόβλημα. Το πρόβλημα αυτής της κυβέρνησης είναι διαφορετικής τάξης και συνδέεται με τις ισορροπίες που τελικώς τήρησε ο πρωθυπουργός κατά τη συγκρότησή της, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις του με στόχο «να πάμε μέχρι τις ευρωεκλογές και μετά βλέπουμε».
Στην πραγματικότητα, ο κ. Μητσοτάκης είδε πολύ γρήγορα ότι το Lego που έφτιαξε είναι ασταθές και με μία μάλλον άγαρμπη κίνηση άρχισε τη διόρθωση από τον πλέον αδύναμο κρίκο του. Ωστόσο, ακόμα και ο χειρισμός της υπόθεσης αυτής καθαυτής δημιούργησε αρνητική ατμόσφαιρα στις τάξεις της κυβέρνησης, καθώς πλείονες υπουργοί είδαν αιφνιδιασμένοι τον πρωθυπουργό να θυσιάζει έναν υπουργό με πρόσχημα ότι είχε πάει διακοπές, ενώ είναι κοινό μυστικό ότι την άδεια να πάει διακοπές στον κ. Μηταράκη την έδωσε ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης. Και ότι θα συναντούσε τον αποπεμφθέντα υπουργό στην Πάτμο κορυφαίο στέλεχος του Μαξίμου.
Και του την έδωσε διότι το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη πλέον δεν έχει καμία ουσιαστική αρμοδιότητα για τις φωτιές. Η Πυροσβεστική και τα άλλα Σώματα που επιχειρούν ανήκουν στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, ενώ η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, που είναι αρμόδια να συλλέγει πληροφορίες για τους εμπρηστές, υπάγεται πλέον στον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Η κίνηση του πρωθυπουργού να διαπομπεύσει υπουργό δημιούργησε ένα αίσθημα αποκαρδίωσης στο εσωτερικό του υπουργικού συμβουλίου, καθώς ποινικοποίησε ακόμα και τις ολιγοήμερες διακοπές για τα μέλη αυτού, τα οποία προέρχονται από έναν επίπονο και μακρύ προεκλογικό αγώνα. Πόσω μάλλον όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τετραετίας απουσίασε πάρα πολλά σαββατοκύριακα εκτός Αθηνών με άδεια.
Δημιούργησε, επίσης, η απόφαση αυτή ένα αίσθημα απορίας σ’ ένα τμήμα του εκλογικού σώματος το οποίο τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια εκπαιδεύτηκε στον κυνισμό και όχι στην ηθική, στη σεμνότητα και την ταπεινότητα. Στον κυνισμό ότι δεν έχουν σημασία οι υποκλοπές, στον κυνισμό ότι τα σιδηροδρομικά δυστυχήματα ξεχνιούνται ύστερα από πέντε βδομάδες. Απόρησε ένα τμήμα του κόσμου όταν έμαθε ότι η διακυβέρνηση ξεσκέπασε μόνη τον υπουργό της για τις ολιγοήμερες διακοπές του και τον έδιωξε.
Το αίτημα αποκαρδίωσης εντάθηκε, επίσης, όταν έγινε γνωστό ότι ο περί ου ο λόγος υπουργός αντικαταστάθηκε όχι γιατί πήγε διακοπές, για τις οποίες είχε ζητήσει άδεια από τον πρωθυπουργό, αλλά γιατί επιτάχυνε την απόφαση της εφαρμογής του κατ’ ακυρωθέντος ήδη διαγωνισμού για τις ταυτότητες. Ο λαϊκισμός των διακοπών δεν έκρυψε την ουσία της απομάκρυνσης. Απλώς ο κ. Μητσοτάκης μετάνιωσε πολύ γρήγορα για την τοποθέτηση του κ. Μηταράκη στη θέση αυτή, καθώς μάλλον δεν ταιριάζει η χημεία του μαζί του, και αναζήτησε την πρώτη δικαιολογία για να απαλλαγεί από αυτόν.
Η έφιππη αστυνομία, που ήταν ιδέα ενός ταξιάρχου, και η πανεπιστημιακή αστυνομία, που πράγματι υποβαθμίζεται σε επικουρικό Σώμα, δεν ήρκεσαν για να αποδειχθεί ότι ο υπουργός αυτοσχεδιάζει και ότι επινοήθηκαν οι διακοπές, τις οποίες το Μαξίμου κάρφωσε σε φιλοκυβερνητικό έντυπο για να διευκολυνθεί στους χειρισμούς του. Διαρροές έγιναν και κατά του υπουργείου Πολιτικής Προστασίας.
Οπως επισημάναμε, όμως, όλα αυτά είναι απλώς το σύμπτωμα, όχι η αιτία. Οχι το πρόβλημα. Τα προβλήματα αυτής της κυβέρνησης είναι δύο: Πρώτον, υπάρχουν πολλές ουρές της πολιτικής της από την πρώτη τετραετία σε ό,τι αφορά την αρχιτεκτονική των σχημάτων που κρύβονταν πολύ καιρό επιμελώς, αλλά τώρα εμφανίζονται στο φως της ημέρας. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και οι ταυτότητες είναι μία ουρά που άρχισε από το φθινόπωρο του 2022, όταν ακυρώθηκε για πρώτη φορά ο διαγωνισμός μετά τις αποκαλύψεις για τις υποκλοπές. Δεν θα υπεισέλθω σε λεπτομέρειες, δεν μας ενδιαφέρουν τα πρόσωπα και τα διακυβεύματα. Την ουσία κοιτάμε. Τα «ακροαστικά», που θα έλεγε και ο Αντώνης Σαμαράς.
Το υπουργείο Εθνικής Αμυνας και όσα συμβαίνουν εκεί είναι επίσης ουρά της προηγούμενης θητείας, καθώς η διαρχία που επικρατούσε σε ανώτατο επίπεδο δημιούργησε πολλές αρρυθμίες και χαλαρότητες που τώρα κάνουν την εμφάνισή τους, επιζημίως, δυστυχώς, πάνω σε κρίσεις. Ούτε και εδώ μας ενδιαφέρουν τα πρόσωπα. Τα πρόσωπα κινούνται εντός συγκεκριμένου πλαισίου το οποίο τους δίδει ή δεν τους δίδει το επιτελικό κράτος. Τι συμβαίνει στο Πεντάγωνο θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ειδικού σχολιασμού, τον οποίον αφήνουμε για το μέλλον. Για λόγους που αφορούν το κύρος των Ενόπλων Δυνάμεων από τον περασμένο Ιανουάριο και μετά τις υποκλοπές αρνούμαστε να συμπράξουμε με σχόλια στην υποβάθμισή του.
Θα έρθει κάποια στιγμή στο μέλλον, όμως, που θα πρέπει να ειπωθούν μερικά πράγματα. Το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Αλλαγής, τέλος, παρά την ανανέωση του στόλου των εναέριων μέσων δεν είναι βέβαιο ότι συγκροτήθηκε όπως ακριβώς σχεδιάστηκε. Εκτός από τις ουρές, όμως, πρόβλημα είναι και η διάταξη του τρέχοντος σχήματος. Ο πρωθυπουργός αξιοποίησε όλους τους λεγόμενους δελφίνους, τα πολιτικά πρόσωπα, δηλαδή, που έχουν δυνητικά στο μέλλον κάποια φιλοδοξία, αλλά τα τοποθέτησε σε υπουργεία που είχαν στόχο το κόντυμά τους, εκτός από μία περίπτωση. Την περίπτωση ενός υπουργού που προήχθη στο κυβερνητικό σχήμα, αλλά τη διαχείριση των κονδυλίων ο πρωθυπουργός την ανέθεσε στον αναπληρωτή προκειμένου να μην είναι παντοδύναμος.
Στην πραγματικότητα, αυτή είναι μία διάταξη κυβέρνησης που δεν κοιτά προς την κοινωνία και την επίλυση των προβλημάτων της, αλλά προς το εσωτερικό και στη διατήρηση των συσχετισμών εις τρόπον ώστε να μην επιτρέψει σε κάποιον να ξεπεταχτεί και να αποκτήσει έρεισμα. Είναι κυβέρνηση που συγκροτήθηκε με μία ελαφρώς κομμουνιστική λογική ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει κανένα κεφάλι πάνω από τον μέσο όρο. Είναι μία κυβέρνηση «sur mesure» στα μέτρα του κ. πρωθυπουργού.
Πάγια άποψη αυτής της στήλης είναι ότι οι κυβερνήσεις βασίζονται στην εμπιστοσύνη και την ενότητα. Οχι στον φόβο και όχι στην αμοιβαία καχυποψία. Το σχήμα που συγκρότησε ο κ. πρωθυπουργός θα πρέπει να περάσει μέσα από μια διαφαινόμενη μεγάλη φουρτούνα για να φτάσει στις ευρωεκλογές, και από κει και πέρα βλέπουμε. Το οποίο σημαίνει ότι όλο το πλήρωμα πρέπει να είναι ενωμένο και σε επιφυλακή. Οταν, όμως, στον πρώτο κυματισμό τα μέλη του βλέπουν τον καπετάνιο να πετάει σαβούρα στη θάλασσα χωρίς σωσίβιο ένα από τα μέλη, έστω και το όχι πλέον δημοφιλές, σκέφτονται τι μπορεί να τους συμβεί αύριο και φυλάγονται. Δεν ξέρω τι θα το διαδεχθεί στο μέλλον, αλλά κατά τη γνώμη μου αυτό το σχήμα με τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας είναι θνησιγενές. Σε αυτή την τετραετία ίσως οι ανασχηματισμοί είναι συχνότεροι. Δεν ξέρω αν θα είναι και αποτελεσματικότεροι.
Υστερόγραφο: Θα αποφύγω να αναφερθώ σήμερα στη διαχείριση της υπόθεσης Πατούλη, μέχρι να καταλήξει. Με βάση τα σημερινά δεδομένα η Νέα Δημοκρατία έναν μήνα μετά τις εκλογές έχει αντάρτες και προβλήματα σε πέντε από τις 12 περιφέρειες της χώρας, Αττικής, Πελοποννήσου, Δυτικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης και Βορείου Αιγαίου.
