Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον για όσους μπορούν να διαβάζουν πίσω από τις γραμμές η χθεσινή συνέντευξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Λαύριο. Διότι, πέραν των κλασικών στοχεύσεών του προς το εσωτερικό εκλογικό ακροατήριο, μία βδομάδα πριν από τις εκλογές ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας φαίνεται ότι αξιοποίησε το βήμα του συνεδριακού κέντρου μίας κωμοπόλεως η οποία βρισκόταν μέχρι πρόσφατα στο στόχαστρο της κριτικής του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν για φιλοξενία Κούρδων «τρομοκρατών» (μετά το κλείσιμο του κέντρου φιλοξενίας προσφύγων δεν είναι πια), προκειμένου να χαράξει την άμυνά του στις επικείμενες πιέσεις που θα δεχθεί για τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Αμφιβολία περί αυτού ας μην υπάρχει.
Η Ελλάς θα προσέλθει σε αυτόν τον διάλογο ευρισκόμενη σε άμυνα. Οχι μόνο έναντι της επιθετικής τακτικής της Τουρκίας, αλλά και έναντι των πιέσεων που θα μας ασκηθούν από τους συμμάχους. Ηδη βουλευτές όλων των κομμάτων της παρελθούσας Βουλής και της παρελθούσας τουρκικής Εθνοσυνέλευσης πηγαίνουν και έρχονται μυστικά στην Αγκυρα και στην Αθήνα, και μετέχουν σε μυστικές εμπιστευτικές ενημερώσεις που διοργανώνουν τρίτοι, προκειμένου να προετοιμαστεί το κλίμα.
Γι’ αυτό που κυρίως ο Μητσοτάκης ονόμασε «μεγάλη πρόοδο». Για να καταλάβουμε πλήρως την τακτική του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας στις απαντήσεις που έδωσε σε δύο περιπτώσεις για τα Ελληνοτουρκικά, μία όταν η διακαναλική μεταδιδόταν ζωντανά στο πλαίσιο του σαρανταπεντάλεπτου και μία όταν μεταδιδόταν μόνο στο διαδίκτυο, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε τα εξής: Αμέσως μετά τις τουρκικές εκλογές ο πρόεδρος Ερντογάν ανέβαλε την άσκηση «Θαλασσόλυκος». Κάλεσε τον κύριο Μητσοτάκη να τηρήσει τις υποσχέσεις που του έχει δώσει, χωρίς να διευκρινίσει ποιες είναι αυτές. Μετέβη στα Κατεχόμενα. Διακήρυξε από εκεί ότι θα καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου για το Κυπριακό μόνο αν υπάρξει λύση δύο χωριστών κρατών.
Εθεσε ζήτημα περιορισμού των εξοπλισμών από την Ελλάδα. Και με τον τρόπο που κινείται το τουρκικό προξενείο στη Θράκη μετά τις καταγγελίες του κυρίου Μητσοτάκη για την παρέμβασή του στις εθνικές εκλογές εμμένει να υπογραμμίζει το ενδιαφέρον του για τη μουσουλμανική μειονότητα. Η δημόσια ανακίνηση του θέματος από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας είχε ως αποτέλεσμα να επιδιώκεται αυτή τη στιγμή ως απάντηση της Τουρκίας στην Ελλάδα η συσπείρωση σχεδόν ολόκληρης της μειονοτικής ψήφου της Ροδόπης και της Ξάνθης στους δύο υποψηφίους της Αριστεράς. Με αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, έχει τεράστια σημασία το γεγονός ότι ο κύριος Μητσοτάκης είπε ότι αντικείμενο του ελληνοτουρκικού διαλόγου μπορεί να είναι η «μία βασική ελληνική διαφορά περί προσδιορισμού ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας», χωρίς να κάνει καμία αναφορά στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ενώ ζήτησε από την Τουρκία «να κάνει ένα βήμα πίσω προκειμένου να επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος».
Ως βήμα πίσω προσδιόρισε την εγκατάλειψη των θεμάτων που έχουν τεθεί στο τραπέζι τα τελευταία χρόνια, μέχρι και προσφάτως, κάνοντας αναφορά σε ζητήματα κυριαρχίας, αποστρατιωτικοποίησης, μη αγοράς εξοπλισμών, μειονότητες. Αποκάλυψε, μάλιστα, πρώτη φορά κάτι που εμείς επισημάναμε από αυτήν εδώ τη θέση: ότι η ανακίνηση του ζητήματος της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης και των παρεμβάσεων του προξενείου δεν είχε ως μοναδικό στόχο τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και να αποσταλεί μήνυμα προς την Αγκυρα ότι το ζήτημα της μειονότητας δεν μπορεί να αποτελέσει θέμα του διαλόγου, γιατί είναι εσωτερικό. Οποιες κινήσεις χρειαστεί να γίνουν πρέπει να εμφανιστούν ως δική μας πρωτοβουλία. (Προχτές, για παράδειγμα, το Εφετείο Θράκης, αποσύροντας ανακοπή, άνοιξε τον δρόμο για την αναγνώριση συλλόγου φίλων της Φενερμπαχτσέ της Κομοτηνής που θα έχει ως προσδιορισμό των αλυτρωτικό όρο «Δυτική Θράκη»)! Η Δικαιοσύνη αποφάσισε, όχι ο Ερντογάν, ε;
Η όξυνση των τόνων από τη δική μας πλευρά στο θέμα της Θράκης βεβαίως παραλίγο να είχε ως αποτέλεσμα μια προβοκάτσια που απετράπη την τελευταία στιγμή σε τζαμί της Ξάνθης, όταν βαλτός Γάλλος υπήκοος βουλγαρικής καταγωγής συνελήφθη να σκίζει το Κοράνι και να προκαλεί φθορές στο εσωτερικό του τεμένους προκειμένου να εξεγερθεί ο τοπικός μειονοτικός πληθυσμός.
Στην πραγματικότητα, λοιπόν, το σχήμα που υπάρχει μέχρι στιγμής είναι ότι η Ελλάς δημοσίως παίζει άμυνα για να μη διευρυνθεί η ατζέντα του ελληνοτουρκικού διαλόγου, η Τουρκία παίζει επίθεση και επιχειρεί να διευρύνει την ατζέντα του διαλόγου, προσθέτοντας και νέα θέματα (όπως το ζήτημα του περιορισμού των εξοπλισμών που είναι η αφορμή για το Σύμφωνο Μη Επίθεσης), ενώ τρίτοι στο παρασκήνιο πιέζουν και περιμένουν να δουν ποιος θα είναι αυτός που θα αποδειχθεί ο πιο ειλικρινής στη βούλησή του για την επίλυση των θεμάτων, όπως δήλωσε ο κύριος πρέσβης προ μηνός στο Φόρουμ των Δελφών.
Στο πλαίσιο αυτό, βεβαίως, δεν γίνεται καμία αναφορά στο ζήτημα των χωρικών υδάτων, καθώς είναι ειλημμένη απόφαση της επόμενης κυβέρνησης και αυτό δε λέγεται στους Ελληνες, ότι η Ελλάς θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα μονομερώς όπως προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο στα 12 μίλια μόνο στην ηπειρωτική Ελλάδα, στην Εύβοια και νοτίως της Κρήτης. (Τη θέση για 12 μίλια μόνο στη Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην Κρήτη εξέφρασε χθες όχι τυχαία και ο συμμετέχων στο κόλπο του συμβιβασμού Αλέξης Τσίπρας!) Θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 10 μίλια στα νησιά του κεντρικού Αιγαίου. Θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα όπως δεσμεύτηκε η ελληνική κυβέρνηση στην κρίση του «Oruc Reis» στα 6 μίλια για όλα τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Ετσι θα αποκτήσουν οι Τούρκοι στα διεθνή ύδατα, για τα οποία τόσος λόγος έγινε ανοήτως τις προηγούμενες ημέρες με αφορμή το ναυάγιο στην Πύλο, τους δικούς τους θαλάσσιους διαδρόμους στη Μεσόγειο, στην πλάτη της άμυνας των ελληνικών νησιών.
Με βάση όλα όσα παρατηρούμε να γίνονται στο φως της δημοσιότητας, στο προσκήνιο αντιλαμβανόμαστε ότι αμέσως μετά τις εκλογές, μέσα στον Ιούλιο, θα αρχίσει μία βήμα προς βήμα προσέγγιση των δύο πλευρών, χωρίς την εμφανή παρέμβαση τρίτου μέρους, αλλά μόνο παρασκηνιακώς, προκειμένου να διακριβωθεί στην πράξη αν υπάρχει η δυνατότητα γι’ αυτό που στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ονομάστηκε και από τον πρωθυπουργό ως break through. Αυτό δε σημαίνει ότι στο παρασκήνιο δεν θα δράσουν οι μεγάλες δυνάμεις. Ηδη έδρασαν και θα ξαναδράσουν.
Το μομέντουμ που υπάρχει με δύο κυβερνήσεις οι οποίες απολαμβάνουν ισχυρή λαϊκή νομιμοποίηση δεν προέκυψε από τον ουρανό. «Συνωμότησε το σύμπαν», όπως θα έλεγε και ο Κοέλιο… Και συνωμότησε προκειμένου οι ευρείες πλειοψηφίες που απολαμβάνουν οι δύο κυβερνήσεις να αποτελέσουν την ασπίδα για όποιες πιθανές ενστάσεις υπάρξουν γι’ αυτό το break through. Οσοι έχουν αυταπάτες ότι όλα αυτά θα συμβούν αυθορμήτως έπειτα από μονομερείς κινήσεις των δύο κυβερνήσεων καλό είναι να διαβάσουν το βιβλίο «Μακριά και αγαπημένοι», στο οποίο, όπως αποκαλύπτεται, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών ζήτησε την παρέμβαση του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα λίγο πριν από το κλείσιμο των διαπραγματεύσεων, προκειμένου να επέλθει η τελική συμφωνία των Πρεσπών με τους Σκοπιανούς. Δημοσίως και τότε τα ίδια ελέγοντο: ότι οι δύο χώρες συζητούν μόνες τους.
Τα διακυβεύματα όμως στην ευρύτερη περιοχή είναι τόσο μεγάλα για τους συμμάχους μας, που κανείς δεν θα αφήσει κανέναν να διαπραγματευτεί μόνος του χωρίς να λάβει υπόψη τα δικά του παγκόσμια στρατηγικά συμφέροντα. Η κυβέρνηση πρέπει να διαβάσει καλά τον νέο Ερντογάν που καλείται να πάρει αποφάσεις 100 χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης. Απαλλαγμένος πλέον, μπορεί να διεκδικήσει αυτά τα οποία έχει θέσει ο ίδιος ως κόκκινες γραμμές για τον εαυτό του, όπως η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών (η αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους είναι μέσον πίεσης) και ο χαρακτήρας της μειονότητας ως εθνικής μέσω δικαστικών αποφάσεων (στον κατ’ αυτόν αιώνα του «τουρκικού κόσμου»).
Είτε μέσω του διαλόγου είτε μέσω και εντάσεων και μάλιστα στο βόρειο Αιγαίο, μια ανάσα από τα Στενά και την Αλεξανδρούπολη, η οποία είναι η βασικός δίοδος τροφοδοσίας της Ουκρανίας σε στρατιωτικό, εμπορικό και άλλο υλικό μέσω των ευαίσθητων εγκαταστάσεων του λιμένος, των σιδηροδρομικών γραμμών και του αεροδρομίου της. Μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές προφανώς δεν περιμένουμε να ειπωθούν δημοσίως όλα αυτά, καθώς το σκάκι μεταξύ Ερντογάν και Μητσοτάκη βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Ας ευχηθούμε να ειπωθούν τουλάχιστον πιο καθαρά στις προγραμματικές δηλώσεις. Χθες έβρεχε, αλλά το καλοκαίρι θα κάνει πολλή ζέστη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το θερμόμετρο θα ανέβει.
Υστερόγραφο: Ο κύριος Μητσοτάκης επανέλαβε χθες στη «Real News» ότι «δεν συζητά θέματα στρατιωτικοποίησης – αποστρατιωτικοποίησης με την Τουρκία», όπως είχε κάνει και στη συνέντευξή του στο «Πρώτο Θέμα». Και για μεν την αποστρατιωτικοποίηση, το καταλαβαίνουμε. Είναι εκτός ατζέντας. Τον όρο «στρατιωτικοποίηση» γιατί όμως τον χρησιμοποιεί; Θέλει να δεσμευτεί για κάτι;
