Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Ο κόσμος αλλάζει. Μαζί με αυτόν είναι αναγκαίο να αλλάζει και η διπλωματία μιας χώρας. Είναι εύκολο, όσο και αυτοκαταστροφικό, να παρατηρείς τον κόσμο να αλλάζει και να συνεχίζεις να τον αντιμετωπίζεις με την ίδια σκουριασμένη «εργαλειοθήκη» που ανήκει σε περασμένες δεκαετίες. Η ελληνική διπλωματία είναι δικαιολογημένα εστιασμένη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Και όταν λέμε διπλωματία δεν εννοούμε το υπουργείο Εξωτερικών, αλλά ό,τι κάνει η Ελλάδα για να «πουλήσει» τον εαυτό της στο εξωτερικό, να προωθήσει τα οικονομικά της συμφέροντα και να πείσει για τις θέσεις της.
Δεν φτάνουν ένας εξαγώγιμος πρωθυπουργός, ένας αεικίνητος υπουργός Εξωτερικών και μερικοί συνεργάτες και υπουργοί γι’ αυτό. Θα έπρεπε να είναι στοιχισμένος πίσω τους ένας ολόκληρος μηχανισμός. Διότι μια περιστασιακή επίσκεψη, ένα θερμό τηλεφώνημα ή μια συνάντηση μπορούν εύκολα να χαθούν στη χοάνη της ελληνικής πραγματικότητας.
Δουλειά γίνεται, στα Βαλκάνια, στη Λιβύη και σε άλλες χώρες. Εχουμε, πάντως, ευκαιρίες που δεν αξιοποιούμε. Οταν μιλάμε για επενδύσεις, κοιτάμε συνήθως προς τις ΗΠΑ ή τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα έχει, όμως, βρεθεί το τελευταίο διάστημα στο «ραντάρ» ενός σημαντικού διεθνούς παίκτη, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Πρόκειται για μικρή χώρα με σημαντικό πλούτο, η οποία θα ήθελε να «παίξει μπάλα» στην Ελλάδα. Οι κοινές αεροπορικές ασκήσεις είναι χρήσιμες και μας καθιστούν σοβαρούς περιφερειακούς «προξενητές ισχύος», καθώς εξυπηρετούν και το Ισραήλ. Παρακάτω; Πολλή κουβέντα, ελάχιστο αποτέλεσμα. Ενας ξένος διπλωμάτης με μεγάλη εμπειρία στον Κόλπο περιέγραφε το πώς μετά μερικές συναντήσεις και λίγους καφέδες με αξιωματούχους μιας χώρας τού είπαν κάποια στιγμή: «Θα χάνουμε τον χρόνο μας κι εσύ και εγώ ή θα μας φέρεις κάποιο project να κάνουμε;».
Είναι ανάγκη να βγούμε από το καβούκι μας, να αδράξουμε τις ευκαιρίες που δημιουργούν οι εξελίξεις γύρω μας, αλλά να είμαστε πρακτικοί. Εχουμε, για παράδειγμα, αναπτύξει πολλές και στενές σχέσεις με το Ισραήλ. Δεν θα έπρεπε να περιμένουμε ότι θα… πολεμήσει μαζί μας. Θα μπορούσαμε, ωστόσο, να ζητήσουμε απολύτως συγκεκριμένη βοήθεια σε δύο τομείς όπου έχουμε μείνει τραγικά πίσω: στη δημιουργία ισχυρού λόμπι, κυρίως στις ΗΠΑ, και στη σύνδεση επιχειρηματικότητας, εκπαίδευσης και άμυνας. Οι Ισραηλινοί ξέρουν να κάνουν και τα δύο. Βοήθησαν παλαιότερα την Τουρκία σε αυτούς τους τομείς, με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Αυτή την ώρα έχουμε έναν πολύτιμο σύμμαχο, που κάνει ό,τι μπορεί για να ενισχύσει τη θέση της Ελλάδας και να την κάνει δημοφιλή. Ονομάζεται Τουρκία. Εχει καταφέρει να ανοίξει μέτωπα και καβγάδες από τη Νέα Ζηλανδία έως τη Γαλλία και τις ΗΠΑ με εντυπωσιακή μαεστρία. Ας μην επαναπαυθούμε, όμως, στις υπηρεσίες του…
