Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Ολη αυτή η υπόθεση με το sofagate είναι πολύ στενάχωρη για όποιον νοιάζεται για την Ευρώπη. Εκανε βέβαια πολύ κακό στην Τουρκία. Η εικόνα του σνομπαρίσματος μιας γυναίκας που εκπροσωπούσε την Ε.Ε. ήταν ό,τι χειρότερο για την Αγκυρα, είτε επρόκειτο για εσκεμμένη χειρονομία είτε όχι. Η Τουρκία έχει πρόβλημα εικόνας στην Ευρώπη, ιδιαίτερα σε μία φάση που ο Ερντογάν κάνει κινήσεις με έντονο συμβολισμό, οι οποίες αγγίζουν ευαίσθητες χορδές. Με κορυφαίο παράδειγμα την αποχώρηση από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την προστασία των γυναικών.
Οσα διημείφθησαν όμως στο Παλάτι, αλλά και μετά στις Βρυξέλλες, ενίσχυσαν και κάτι ακόμη: την εικόνα μιας αδύναμης, αν όχι αναιμικής Ευρώπης. Ετσι τη βλέπουν οι μεγάλοι παίκτες στη γεωπολιτική σκακιέρα. Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, κανείς δεν καταλαβαίνει γιατί η Ε.Ε. πρέπει να έχει δύο προέδρους για να την εκπροσωπούν διεθνώς. Ούτε τι ακριβώς κάνει ο ένας και ο άλλος. Μόνο οι κρεμλινολόγοι των Βρυξελλών ασχολούνται με αυτό το ζήτημα, αλλά και αυτοί έχουν βαρεθεί το σπορ.
Κανείς εκ των δύο προέδρων δεν διαθέτει, ούτως ή άλλως, πραγματική ισχύ. Δεν διοικούν στρατό, δεν μπορούν να πάρουν αποφάσεις μόνοι τους. Από πλευράς προβολής ισχύος βρίσκονται πολύ χαμηλά στην παγκόσμια κατάταξη. Η εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. έχει επίσης καταστεί κάτι σαν ανέκδοτο στις μέρες μας μετά το φιάσκο της Μόσχας και άλλα επεισόδια.
Το sofagate έφερε στο προσκήνιο τις βαθύτερες ανασφάλειες και παθογένειες της Ε.Ε. Κανείς ηγέτης σημαντικής χώρας δεν θα άφηνε τη χορογραφία της συνάντησης με τον Ερντογάν στην τύχη. Η ισχύς βασίζεται εν πολλοίς και στο decorum, στη σημειολογία. Αυτό απαιτεί σχεδιασμό, επαγγελματισμό και σοβαρό επιτελείο. Είναι όμως τραγικό ότι το επεισόδιο στο Παλάτι βύθισε τις Βρυξέλλες σε μία εσωστρεφή και αυτοκαταστροφική περίοδο με βασικό επίκεντρο το ποιος έφταιγε και το αν κοιμήθηκε καλά ο κ. Μισέλ ή όχι.
Μπροστά μας έχουμε μία δύσκολη περίοδο. Οι ΗΠΑ κάνουν ανοίγματα στην Ευρώπη γιατί τη χρειάζονται για να τα βγάλουν πέρα με την Κίνα και τη Ρωσία. Το παγκόσμιο γεωπολιτικό παιχνίδι θα σκληρύνει, ή μάλλον θα αγριέψει. Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες θα βρεθούν μπροστά σε αδυσώπητα διλήμματα.
Τα τελευταία χρόνια, όταν κάποιος άλλος ηγέτης σκεπτόταν την Ευρώπη το μυαλό του πήγαινε κατ’ ευθείαν στη Μέρκελ. Αυτή ήταν το «αφεντικό», αυτήν έπαιρνες τηλέφωνο για να συνεννοηθείς αν ήθελες να πάρεις μία απάντηση. Η Μέρκελ φεύγει, ο Μακρόν θα δώσει τη μάχη της πολιτικής του επιβίωσης και οι δύο πρόεδροι τσακώνονται για έναν καναπέ. Θα χρειαστούν δραστικές κινήσεις και αλλαγές για να πάρει κάποιος στα σοβαρά την Ευρώπη στο προσεχές μέλλον.
