Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Η εποχή μας είναι απίστευτα ενδιαφέρουσα και επικίνδυνη. Ολα είναι υπερβολικά. Οι απειλές και τα προβλήματα πρώτα απ’ όλα, από την COVID-19 έως την κλιματική αλλαγή. Ο μύλος της ενημέρωσης γυρίζει επίσης 24 ώρες την ημέρα, κάθε ημέρα, χωρίς διακοπή. Η πίεση για επικοινωνία είναι και αυτή ασταμάτητη. Τα πάθη όλων όσοι συμμετέχουν στον δημόσιο διάλογο είναι αχαλίνωτα. Ο κόσμος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης εξαφανίζει οτιδήποτε μη ακραίο, είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά. Αν το καμίνι της πολιτικής δούλευε κάποτε στους 300 βαθμούς, τώρα έχει ξεπεράσει τους 1.000 και ανεβαίνει.
Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, η πολιτική είναι πια η τέχνη της επιβίωσης σε συνθήκες ανθρωποφαγίας και συνεχούς πίεσης. Είναι κάτι σαν να συμμετέχεις σε μια πιο άγρια εκδοχή του «Survivor». Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τους πολιτικούς, αλλά και για όποιον με κάποιο τρόπο συμμετέχει στη δημόσια ζωή του τόπου.
Εύκολες συνταγές δεν υπάρχουν.
Η καλλιέργεια υψηλών προσδοκιών είναι όμως πάντοτε ένα θανάσιμο αμάρτημα. Καλύτερα, πάντοτε, ο πήχυς να τίθεται χαμηλά και να περνάς από πάνω. Δεν έχει κανένα νόημα, για παράδειγμα, να «παραπουλάς» τις δυνατότητες του ελληνικού κράτους. Γιατί μπορεί να κάνει θαύματα στον Εβρο ή στην άυλη συνταγογράφηση και στα εμβόλια, αλλά η «στραβή» περιμένει στη γωνία, όπως συνέβη με τον χιονιά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουν γίνει σοβαρά βήματα στην πολιτική προστασία και ότι σε θέσεις-κλειδιά υπάρχουν άνθρωποι που ξέρουν το αντικείμενο και προσπαθούν. Οχι όμως υπερβολές, κάνουν κακό.
Το ίδιο λάθος είναι και πολιτική –είτε στην αντιπολίτευση είτε στην κυβέρνηση– γύρω από τα φαινόμενα της φύσης. Είναι πιο μεγάλα από όλους μας. Επαναλαμβάνονται και εκδικούνται…
Η πίεση οδηγεί συχνά στην υπερέκθεση στα μέσα ενημέρωσης, που είναι και το πιο θανατηφόρο αμάρτημα από όλα. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν εκπρόσωποι Τύπου, υπηρεσιακοί παράγοντες, οι οποίοι ενημερώνουν την κοινή γνώμη σε περιόδους κρίσεων. Οι πολιτικοί είναι εκεί για τα μεγάλα, αλλά οι ειδικοί και οι υπηρεσιακοί δίνουν στον κόσμο να καταλάβει τι συμβαίνει. Απαντούν σε τεχνικές ερωτήσεις και εξηγούν καίριες αποφάσεις. Στην Ελλάδα το είδος εξαφανίσθηκε μετά το 2004. Οι υπουργοί παίζουν όλους τους ρόλους, από το πρωί μέχρι το βράδυ. Οταν, εδώ και χρόνια, τους βλέπω να «αυτοκτονούν» δημοσίως, θυμάμαι αυτό που μου είχε πει ο Σόιμπλε όταν του παραπονέθηκα ότι προσπαθούσα πολλά χρόνια να κάνω μια συνέντευξη μαζί του. «Να θυμάσαι», μου είπε, «ότι ποτέ κανείς δεν έχασε τη δουλειά από μια συνέντευξη που δεν έδωσε»!
