Της Μαρίας Σκαμπαρδώνη
Δημοσιογράφος
Ο πνευματικός άνθρωπος, εκείνος ο οποίος εμβαθύνει στην τέχνη, στη φιλοσοφία, στην εμβάθυνση λέξεων και εννοιών, πάντοτε είχε έναν ρόλο ο οποίος από μεγάλη μερίδα ανθρώπων έχει παραποιηθεί. Οι περισσότεροι θεωρούν πως ένας άνθρωπος απασχολημένος με φιλοσοφικές και καλλιτεχνικές αναζητήσεις, αποστρέφεται τα κοινά και την κοινωνική συναναστροφή και επιθυμεί την απομόνωση η οποία θα του επιτρέψει να δρα και να σκέφτεται ανενόχλητος. Ο πνευματικός άνθρωπος στο μυαλό πολλών έχει συνδεθεί με έναν αφημένο τύπο με ατημέλητη εμφάνιση, ο οποίος είναι βυθισμένος στις σκέψεις του και αποκομμένος από τον εξωτερικό κόσμο.
Ο μέγιστος Πλάτων στην περίφημη Πολιτεία, αντιστρέφει αυτή την αντίληψη και θεωρεί πως οι φιλόσοφοι επειδή διαπνέονται από την πίστη και την αναζήτηση ανώτερων αξιών και εννοιών, έχουν την ηθική υποχρέωση να κυβερνήσουν. Η ίδια η αρχαιότητα μας δίνει τις μαρτυρίες μεγάλων φιλοσόφων και ανθρώπων του πνεύματος, όπως ο Επίκουρος, ο οποίος είχε έντονη κοινωνική ζωή μέσα στον Κήπο και πλαισιωνόταν από πολλούς και αγαπητούς ανθρώπους.
Ο πνευματικός άνθρωπος δεν είναι ένα ‘’φυτό’’, όπως συνηθίζουν να χαρακτηρίζουν οι μαθητές τον αριστούχο και επιμελή. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος ζει μέσα στον κόσμο, αφουγκράζεται τον παλμό και τις ανάγκες της και ως ένα ενεργό της κύτταρο, επιζητά δραστικές και άμεσες λύσεις για τις κοινωνικές ανισότητες και αδικίες. Και είναι και εκείνος ο οποίος έχει την υποχρέωση να υπάρχει μέσα στον κόσμο, ώστε με το οξύτατο κριτικό του αισθητήριο να αφυπνίζει και τους υπόλοιπους.
Στην εποχή μας, ποια θα μπορούσε να είναι η θέση εξεχόντων προσωπικοτήτων του πολιτισμού και της τέχνης;
Η Τέχνη αποτελεί ένα όχημα αλλαγής του κόσμου, αφύπνισης συνειδήσεων και μετάγγισης πανανθρώπινων αξιών. Η λογοτεχνία καταγγέλλει απάνθρωπες πρακτικές, στηλιτεύει την κοινωνική αδικία και γεννά στον άνθρωπο την επιθυμία για αγώνα και αλλαγή. Οι φιλόσοφοι και οι διανοητές αντιλαμβάνονται πως η κοινωνία μας θα αλλάξει όχι αν βελτιώσουμε μόνο την οικονομία, αλλά αν πρωτίστως εξημερώσουμε το θυμοειδές μέρος του εαυτού μας και βοηθήσουμε στην έλευση της δικαιοσύνης και των ηθικών αξιών. Οι άνθρωποι με βάθος και επίπεδο, αγωνίζονται για τον κόσμο επειδή έχουν αντιληφθεί πως είναι κομμάτι του εαυτού τους, όχι κάτι ξέχωρο από αυτούς που δεν τους αφορά. Γνώση που δεν αγαπά και δε θέλει να βοηθήσει και να αγωνιστεί για τον άνθρωπο, δεν είναι γνώση. Είναι αδιαφορία, συμφέρον, δειλία.
Αν λοιπόν οι πνευματικοί άνθρωποι δεν υψώσουν το ανάστημά τους και δεν καταγγείλουν το σαθρό και το ανήθικο, τότε ποιος να το κάνει;
