Γράφει ο Βασίλης Κικίλιας
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην “Καθημερινή της Κυριακής”
Η φαρμακευτική πολιτική που σχεδιάζουμε έχει ως πρωταρχικό σκοπό την διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών σε κάθε απαραίτητο φάρμακο, με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Αυτό προϋποθέτει μια σειρά από ρυθμίσεις για την άρση των στρεβλώσεων της προηγούμενης περιόδου, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε άσκοπες επιβαρύνσεις για τους ασθενείς, ενώ ταυτόχρονα απειλούν την επάρκεια της φαρμακευτικής αγοράς και υπονομεύουν τη βιωσιμότητα του συστήματος φαρμακευτικής φροντίδας.
Στο αμέσως προσεχές διάστημα, σχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε μια σειρά μέτρων που αφορούν επιγραμματικά στα εξής:
• Διαμόρφωση ρεαλιστικού / λειτουργικού συστήματος τιμολόγησης, με στόχο τη συγκράτηση της δαπάνης, τη μείωση της συμμετοχής των ασθενών, αλλά και τη βιώσιμη κυκλοφορία των οικονομικών φαρμάκων που αποτελούν σύμμαχο στη συνεχή προσπάθεια εξοικονομήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, αναθεωρούμε τους κανόνες τιμολόγησης, διατηρώντας τα όρια ανατιμολόγησης για τα φάρμακα με πολύ χαμηλό Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας, ενώ παράλληλα επαναφέρουμε τη δυνατότητα εθελοντικών μειώσεων τιμών, με στόχο την οικονομική ανακούφιση των ασθενών από τις πρόσθετες συμμετοχές.
• Μέριμνα για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στην πραγματική φαρμακευτική καινοτομία, η οποία προσθέτει αξία για το σύστημα και τον ασθενή. Στο πλαίσιο αυτό προχωρούμε στον καθορισμό των προτεραιοτήτων και την απλοποίηση των διαδικασιών των Επιτροπών Αξιολόγησης και Διαπραγμάτευσης, προκειμένου να ξεπεραστούν προβλήματα και αγκυλώσεις που εμποδίζουν την αποτελεσματική λειτουργία τους και οδηγούν σε άσκοπες καθυστερήσεις στην ένταξη των φαρμάκων σε καθεστώς αποζημίωσης. Ταυτόχρονα, σχεδιάζουμε την επαναξιολόγηση των φαρμάκων της τελευταίας πενταετίας, με στόχο τον εξορθολογισμό της ασφαλιστικής αποζημίωσης και την αναβάθμιση της θετικής λίστας σε αποτελεσματικό εργαλείο συγκράτησης της δαπάνης.
• Έμφαση στον έλεγχο του όγκου ιδιαίτερα των νέων ακριβών θεραπειών, με στόχο τη σταδιακή σύγκλιση της κατανάλωσης με τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Δεν είναι δυνατόν, η χώρα μας να εξακολουθεί να εμφανίζει την υψηλότερη κατά κεφαλή κατανάλωση νέων φαρμάκων με προστασία πατέντου, όπως δεν είναι δυνατό να διατηρούμε την θλιβερή πρώτη θέση στην άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών. Στο πλαίσιο αυτό προχωρούμε στην υλοποίηση των registries για τις ακριβές θεραπείες και επιταχύνουμε την ολοκλήρωση και ένταξη όλων των πρωτοκόλλων στο σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, τα οποία θα έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα.
• Ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου της συνταγογράφησης, ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά οι τυχόν αδικαιολόγητες αποκλίσεις. Παράλληλα, στοχεύουμε στην αξιοποίηση του πλούτου των δεδομένων της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, προκειμένου να λάβουμε ορθολογικές αποφάσεις και να προχωρήσουμε σε στοχευμένες παρεμβάσεις για τον καλύτερο έλεγχο της δαπάνης, με απόλυτη διαφάνεια, μακριά από την ισοπεδωτική λογική των οριζόντιων μέτρων.
• Σχεδιασμός συστήματος ουσιαστικών κινήτρων για την αύξηση της χρήσης των γενοσήμων και γενικότερα των οικονομικών φαρμάκων, τα οποία αποτελούν την πρώτη γραμμή θεραπείας ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στα χρόνια νοσήματα, ενώ παράλληλα απελευθερώνουν πόρους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποζημίωση της πραγματικής καινοτομίας.
Είναι δεδομένο ότι η διεύρυνση της ασφαλιστικής κάλυψης στους ανασφαλίστους και σε άλλες ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, συνιστά αυτονόητη παρέμβαση για την προστασία του κοινωνικού κεφαλαίου και τη διατήρηση της συνοχής του κοινωνικού ιστού, που έχει δεχθεί τεράστια πίεση στα χρόνια της κρίσης. Όμως οι παρεμβάσεις αυτές έγιναν χωρίς κάποιο σχεδιασμό και, κυρίως, χωρίς ανάλογη πρόβλεψη για αύξηση των ορίων του φαρμακευτικού προϋπολογισμού. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την αδράνεια στην εφαρμογή και παρακολούθηση των διαθρωτικών μέτρων, την αδυναμία ελέγχου της συνταγογράφησης και της κατανάλωσης, την απαράδεκτη ολιγωρία στην λειτουργία των Επιτροπών Αξιολόγησης και – κυρίως – Διαπραγμάτευσης, έχουν σήμερα οδηγήσει το clawback σε μη βιώσιμα επίπεδα.
Όμως, μια ενδεχόμενη κατάρρευση του συστήματος φαρμακευτικής φροντίδας θα είχε δραματικές επιπτώσεις για όλους – ασφαλισμένους και ανασφάλιστους. Με το δεδομένο αυτό, στο αμέσως προσεχές διάστημα, σκοπεύουμε να καλέσουμε τους φορείς της φαρμακευτικής αγοράς σε διάλογο προκειμένου να βρούμε κοινά αποδεκτές λύσεις ώστε κανένας ανασφάλιστος συμπολίτης μας, καμία ευπαθής κοινωνική ομάδα, να μη στερηθεί την πρόσβαση σε κάθε αναγκαίο φάρμακο.
Παράλληλα, εστιάζουμε στον περιορισμό του clawback, αφενός μέσω του εξορθολογισμού και του ελέγχου της συνταγογράφησης και αφετέρου μέσω της σύναψης συμφωνιών ασφαλιστικής αποζημίωσης μετά από διαπραγμάτευση για τις ακριβές θεραπείες που επιβαρύνουν τη δαπάνη. Δεν είναι δυνατό η χώρα μας να εξακολουθεί να αποζημιώνει ακριβά, θεραπείες που σε άλλες χώρες αποζημιώνονται με χαμηλότερο κόστος. Εκτός από τον περιορισμό του clawback, εξετάζουμε τρόπους για τον δικαιότερο επιμερισμό του στις φαρμακευτικές εταιρείες, ώστε καθένας να επιβαρύνεται ανάλογα με την αύξηση της δαπάνης που προκαλεί. Δεν είναι δυνατό να συνεχίσουμε να επιβαρύνουμε -μέχρι εξαντλήσεως- τα παλαιά οικονομικά φάρμακα με το clawback που προκαλούν οι νέες ακριβές θεραπείες.
Τελευταίο – αλλά όχι λιγότερο σημαντικό – θεωρούμε ότι η φαρμακευτική πολιτική οφείλει να διαθέτει και αναπτυξιακό πρόσημο. Δεν είναι δυνατόν να παραβλέψουμε την σημαντική αναπτυξιακή δυναμική των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών. Ακόμη, δεν είναι δυνατό να αφήνουμε αναξιοποίητη την ευκαιρία της διεκδίκησης μεριδίου στην παγκόσμια αγορά των κλινικών μελετών. Στο πλαίσιο αυτό νομοθετούμε την δυνατότητα συμψηφισμού του clawback με επενδύσεις σε κλινικές μελέτες, δαπάνες Ε&Α και παραγωγικές δαπάνες. Με τον τρόπο αυτό έχουμε τη δυνατότητα να μετατρέψουμε – έστω μερικώς – το clawback από στρεβλό, αντιαναπτυξιακό μέτρο, σε μηχανισμό προσέλκυσης επενδύσεων τόσο από ελληνικές όσο και από φαρμακοβιομηχανίες του εξωτερικού.
Είμαι πεπεισμένος ότι οι λύσεις στα προβλήματα του φαρμάκου, θα προκύψουν μέσα από τη συνεργασία και τον ειλικρινή θεσμικό διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους –συμπεριλαμβανομένων των ασθενών. Είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές, όμως θεωρώ ότι έπειτα από μια δεκαετία επώδυνων λαθών και χαμένων ευκαιριών, γίναμε όλοι μας λίγο σοφότεροι, ώστε τουλάχιστον να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος.
