Γράφει ο Τάσος Παππάς
Η φιέστα Ερντογάν στην Αμμόχωστο και η δήλωσή του ότι «σήμερα υπάρχουν δύο ξεχωριστοί λαοί, δύο ξεχωριστά κράτη και η λύση των δύο κρατών πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης στη βάση της κυριαρχικής ισότητας», προκάλεσε όπως αναμενόταν την οργισμένη αντίδραση της Αθήνας και της Λευκωσίας. Η φιέστα και οι δηλώσεις καταγγέλθηκαν από Ελλάδα και Κύπρο και στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στον ΟΗΕ. Το ερώτημα είναι πάντως αν τους αιφνιδίασε, αν δηλαδή ο Τούρκος πρόεδρος έκανε μια κίνηση που δεν την περίμεναν ούτε η ελληνική ούτε η κυπριακή κυβέρνηση.
Σίγουρα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Και ο Ερντογάν στο παρελθόν και ο νέος Τουρκοκύπριος ηγέτης Τατάρ προσφάτως, είχαν προετοιμάσει τους συνομιλητές τους για τη συγκεκριμένη εξέλιξη. Τα δείγματα γραφής τους ήταν ευανάγνωστα. Ηταν φανερό σε όλους τους εμπλεκόμενους ότι η άποψη περί διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, που είναι και η επιδίωξη του ΟΗΕ σύμφωνα με τα ψηφίσματά του, έχει αποσυρθεί από τη ρητορική των Τούρκων, τουλάχιστον στις επαφές τους με τους Ελληνες αξιωματούχους.
Σε μια συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν το 2017 στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, δόθηκε το πρώτο επίσημο λάκτισμα. Η τουρκική ηγεσία δεν έκρυψε τις προθέσεις της. Οταν η συζήτηση έφτασε στο Κυπριακό και ο Ελληνας -τότε- πρωθυπουργός επανέλαβε την πρόταση για διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία επικαλούμενος τις διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών στην Κύπρο (την τουρκοκυπριακή εκπροσωπούσε ο Ακιντζί που ήταν σταθερά υπέρ αυτής της λύσης), τις αποφάσεις του ΟΗΕ και τις μεσολαβητικές ενέργειες του γενικού γραμματέα του οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες ζητώντας από τον κ. Ερντογάν να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση, ο Τούρκος πρόεδρος απάντησε ως εξής: «Νομίζω ότι αυτό δεν περπατάει και πρέπει να βρούμε νέες ιδέες για την επίλυση του προβλήματος».
Το μήνυμα είχε σταλεί. Περιθώρια παρερμηνειών δεν υπήρχαν. Διαμορφωνόταν μια νέα κατάσταση. Επίσης υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν εκμυστηρευτεί σε Ελληνες ομολόγους τους ότι το θέμα των δύο κρατών το έχουν συζητήσει και με τους Ελληνοκύπριους – ανεπισήμως φυσικά αφού η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει την Κύπρο. Κάποια στιγμή το ανακοίνωσε δημοσίως ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μ. Τσαβούσογλου. Εχουν βάση αυτές οι πληροφορίες; Ηταν σκόπιμη η διαρροή για να έρθει σε δύσκολη θέση ο Ν. Αναστασιάδης; Πάντως ο πρόεδρος της Κύπρου διέψευσε κατηγορηματικά ότι έχουν γίνει επαφές με αυτό το περιεχόμενο. Με βάση τα νέα δεδομένα προκύπτουν τα εξής ερωτήματα:
■ Είναι οριστική και αμετάκλητη η απόφαση των Τούρκων και των Τουρκοκυπρίων να εγκαταλείψουν τη διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία ή μήπως πρόκειται για έναν διπλωματικό εκβιασμό προκειμένου να πετύχουν κέρδη στο τραπέζι των συνομιλιών και όταν τα εξασφαλίσουν θα αποσύρουν τη θέση περί διχοτόμησης;
■ Εχει νόημα σε αυτές τις συνθήκες να αναλάβει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Γκουτέρες νέα πρωτοβουλία και να ζητήσει τη σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης; Ο ίδιος έχει πει ότι το σημερινό status quo δεν είναι βιώσιμο και έχει απειλήσει ότι σε περίπτωση που αποτύχει η προσπάθειά του για επίλυση του ζητήματος θα προτείνει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την απόσυρση των ειρηνευτικών δυνάμεων από την Κύπρο.
■ Μήπως με την εκδοχή των δύο κρατών έχει συμφιλιωθεί ένα τμήμα του ηγετικού πολιτικού προσωπικού της Κύπρου και όλες οι προσπάθειές του κατατείνουν στο να μη χρεωθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά την ευθύνη για τη διχοτόμηση του νησιού;
Ανάγωγα
Οι μάστορες της επικοινωνίας, αυτοί που μέχρι τώρα είχαν καταφέρει να κάνουν το μαύρο άσπρο με τη βοήθεια των μπουκωμένων μέσων ενημέρωσης, έχουν αρχίσει να ρετάρουν. Υπερηφανεύονταν και τους το αναγνώριζαν ακόμη και οι αντίπαλοί τους ότι μπορούσαν να περνούν καραβόσκοινο από την τρύπα της βελόνας, τώρα δυσκολεύονται να μοιράσουν σε δυο γαϊδούρια τα άχυρα. Τους το λένε και οι δικοί τους.
