Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Η Ελλάς απέτυχε να εορτάσει το 1921 τα εκατό έτη από την ανεξαρτησία της. Το ταραχώδες 1920 δεν της το επέτρεψε. Τι κέφι για χορούς και πανηγύρια να είχε μια χώρα που βρισκόταν σε πόλεμο με την Τουρκία και διεξήγε τη Μικρασιατική Εκστρατεία; Γινόταν; Δεν γινόταν;
Μελετώ τους αριθμούς, τις εκθέσεις, τις προοπτικές, τα στοιχεία των αντιπαθέστατων οίκων αξιολόγησης, που κάνουν δειλά δειλά την εμφάνισή τους στη ζωή μας πάλι, και διερωτώμαι:
Τι είδους εορτασμό των 200 ετών ανεξαρτησίας θα κάνουμε το 2021; Έως τώρα είχαμε την πολυτέλεια να διαφωνούμε ιδεολογικώς με την κατεύθυνση που επιχειρείται να δοθεί στον εορτασμό. Επικρίναμε τη Γιάννα Αγγελοπούλου για το σήμα της Οργανωτικής Επιτροπής (ίσως άδικα, γιατί η ιστορία μας είναι κυματιστή τελικώς), της ασκήσαμε δικαίως κριτική για τον όρο «ανθρωπιστική καταστροφή» που χρησιμοποίησε για την καταστροφή της Σμύρνης, της είπαμε το ένα, της είπαμε το άλλο, αλλά πάντοτε με την ασφάλεια των αριθμών. Όταν η οικονομία πάει καλά, μπορείς να διαφωνείς για την Ιστορία.
Τώρα όλα αυτά -χωρίς να χάνουν τη σημασία τους- μοιάζουν δευτερεύοντα. Καραντίνα δύο μηνών κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα θυσίες δέκα ετών. Και το καλύτερο; Οι επιπτώσεις της θα φανούν μέσα στο εορταστικό έτος 2021. Οι ειδικοί ψιθυρίζουν ότι μέσα στο 2020 θα τα κουτσοκαταφέρουμε. Κάτι οι γενναίες ενέσεις ρευστότητας από την Ευρώπη, κάτι ο δανεισμός μας από τις αγορές, κάτι τα έσοδα, κάτι τα διαθέσιμα που κλείδωσε και άφησε ο Τσίπρας σε έναν ειδικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος (το περίφημο μαξιλάρι αριθμεί διαθέσιμα 36 δισ. ευρώ συνολικώς), η χρονιά θα βγει. Μετά όμως;
Εάν η Ευρώπη δεν λάβει αποφάσεις για το χρέος τύπου 1953 (αφού ο κορονοϊός είναι χειρότερος από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) ή ακόμη αν δεν εκδώσει αέναα ομόλογα τριάντα ετών σαν αυτά που προτείνει ο… Βαρουφάκης (τα perpetual bonds), το 2021 θα αποτελέσει εφιαλτικό έτος για όλους. Aλλά κανείς μέχρι τώρα δεν τολμά να πει τι σημαίνει εφιάλτης για εμάς. Θέλουμε να περάσει το καλοκαίρι, να πάρουμε μια ανάσα, να χαλαρώσουμε και ύστερα… βλέπουμε. Μήπως, η πρώτη φορά είναι;
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Χιόνης, έως το 2022 πρέπει να καταβάλουμε τοκοχρεολύσια ύψους 64,5 δισ. ευρώ. Με ύφεση 10%-15% το 2020, πού θα τα βρούμε; Το δημόσιο ταμείο στην Ελλάδα γεμίζει με συγκεκριμένο τρόπο. Το 20% του ΑΕΠ μας οφείλεται στον τουρισμό. Ο οποίος το 2020 θα εργαστεί από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο και μετά τέλος. Γυρεύετε τώρα εσείς και ο Χρήστος Σταϊκούρας τι έσοδα πρέπει να περιμένει το κράτος από τον ΦΠΑ. Ειδικώς όταν ο ΣΕΤΕ θέτει από τώρα ζήτημα μείωσης του ΦΠΑ για να σώσει το έτος 2021. Το 10% του ΑΕΠ μας επίσης, άρα και τα αντίστοιχα έσοδα από έμμεση φορολογία, οφείλεται στην εστίαση! Φρέντο, χωριάτικη και σαμπάνια «Ντον Περινιόν» στας Μυκόνους και τας Σαντορίνας το θέρος δίνουν γερή ανάσα στο δημόσιο ταμείο, ώστε να πληρώνει μισθούς και συντάξεις τον χειμώνα.
Μεγάλο μέρος των φορολογικών εσόδων του κράτους μας οφείλεται επίσης στην προκαταβολή φόρου των επιχειρήσεων. Αλλά μετά τη ραγδαία πτώση της κατανάλωσης, των εξαγωγών, του εμπορίου, της οικονομικής δραστηριότητας γενικότερα τι προκαταβολή φόρου θα αποδώσουν οι επιχειρήσεις το 2021 για να πάρει την ανάσα του ο προϋπολογισμός; Και, βεβαίως, μην ξεχνάμε τη φορολογία από τα καύσιμα. Δεδομένου ότι τέλη του 2019 είχαμε αρχίσει να ξεθαρρεύουμε, να αυξάνεται η κίνηση στους δρόμους και η κατανάλωση πετρελαίου από τα νοικοκυριά, οι έμμεσοι φόροι έκαναν τη δουλειά τους. Τώρα; Μετά τη δραματική πτώση της κατανάλωσης βενζίνης;
Στο τοπίο αυτό πρέπει να συνυπολογίσουμε και έναν νέο παράγοντα. Η μετά κορωνοϊό οικονομία περιορισμένη, φοβική και συρρικνωμένη δεν θα αποδίδει τους ίδιους φόρους στο δημόσιο ταμείο. Δεν θα έχει τον ίδιο δυναμισμό. Το ΑΕΠ θα μειώνεται. Ακόμη και οι συνεπείς φορολογούμενοι που έχουν οφειλές θα εγκαταλείψουν τις ρυθμίσεις και θα απαιτούν «σεισάχθεια» με το δίλημμα:
Διαγραφές χρεών ή λουκέτο! Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα γράφονται εκτιμήσεις πως από τα 37 δισ. ευρώ, που είχε προϋπολογίσει για φέτος το κράτος για έσοδα, ίσως συλλέξει μόνο τα 10 δισ. Ούτε είναι τυχαίο πως το spread των ομολόγων μας προσέγγισε εν μέσω κορωνοϊού το 2,5%, ενώ πριν κινείτο οριακώς κάτω του 1%.
Τούτων δοθέντων, με τις καλύτερες προϋποθέσεις ο πρωθυπουργός που θα σχεδιάσει τον προϋπολογισμό το φθινόπωρο -ο Κυριάκος Μητσοτάκης εννοείται- θα κοιτάξει το δεφτέρι του, θα δει τα «συν», θα καταγράψει τα «μείον» και έπειτα ως κλασικό πρώτο βήμα θα αρχίσει να μελετά τους αριθμούς με τις δαπάνες. Οχι ως φιλελεύθερος, αλλά ως πραγματιστής. Ήδη έκαναν την εμφάνισή τους στον Τύπο τα πρώτα δημοσιεύματα για τηλεργασία μειωμένης αμοιβής για χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους. Αντίστοιχες αλλαγές θα σημειωθούν και στην ιδιωτική οικονομία, όχι λόγω της νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας κάποιου, αλλά γιατί η ίδια η ζωή θα τις επιβάλλει.
Στην πραγματικότητα, τα Μνημόνια του 2010 θα ομοιάζουν με πλημμελήματα σε σύγκριση με τα ελληνικής ιδιοκτησίας «Μνημόνια» του 2021. Το ζητούμενο αυτή τη φορά θα είναι το ανάποδο από το 2010: Δημοσιονομική προσαρμογή από τον δημόσιο τομέα και όχι από την ιδιωτική οικονομία.
Το βασικό συμπέρασμα μετά ταύτα είναι ένα: Εάν δεν ληφθούν αποφάσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για το χρέος και αν εμείς δεν κινηθούμε να συντάξουμε ένα νέο εθνικό σχέδιο για άμεσο χρήμα, χώρος για εορτές, πανηγύρια και… συμφωνικές ορχήστρες (τα νταούλια δεν αρέσουν στην Κυρία!) το 2021 δεν θα υπάρξουν. Εκτός αν μιμηθούμε τους προγόνους μας που το έριχναν στον χορό, όταν τους διέλυαν στη φορολογία οι Οθωμανοί. Διόλου απίθανο.
Αλλά για να σοβαρευτούμε: Εάν δεν ληφθούν ευρωπαϊκές αποφάσεις -η χώρα έχει γεωπολιτική υπεραξία, «βαρά» γερμανικό νούμερα στα σύνορα, αποτρέποντας τη μετακίνηση πληθυσμών στην Ευρώπη-, τότε το 2021 θα ξεσπάσει νέα επανάσταση. Την προεπαναπαστατική περίοδο τη ζούμε ήδη. Η πλειονότητα των πολιτών που έκανε Ανάσταση με θυμό, γιατί της προσέβαλαν την πίστη το Αγιο Πάσχα, δεν άντεξε στη θέα της περιοδεύουσας Πρωτοψάλτη και ξέσπασε στα social media. Καλό είναι, μάλιστα, η κυβέρνηση να μη σκεπάζει την οργή εκατομμυρίων ορθοδόξων για το λάθος αυτό «αγανακτώντας» για το παραλήρημα ενός γραφικού και αποτυχημένου πολιτευτή του ΣΥΡΙΖΑ. (Εως εκεί φθάσατε; Να ζητάτε να ζητήσουν συγγνώμη από τον δημοφιλέστατο πρωθυπουργό κάποιοι παγκοσμίως άγνωστοι και ασήμαντοι; Έλεος.) Έτσι έχουν τα πράγματα, αγαπητοί. Προεπαναστατική περίοδος σε αξιακό επίπεδο σήμερα, επαναστατική σε οικονομικό αύριο, αν δεν.
Να σας «πω» κάτι; Αγνοώ ποιος πιστεύει και ποιος δεν πιστεύει σε αυτόν τον τόπο πλέον. Μάταιο να το ερευνάς. Με όσα ζούμε όμως αμφιβολία δεν έχω καμία: Τον Θεό της Ελλάδας θα τον χρειαστούμε και αυτή τη φορά.
