Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Το γεγονός ότι με την Τουρκία μάς χωρίζουν διαφορές αιώνων και τα συμφέροντά μας είναι αντιτιθέμενα δεν αποτελούν λόγους για να μην αναγνωρίσουμε τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται στην ευρύτερη περιοχή μας μετά και την έκβαση της αναμέτρησης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Η γείτων μετείχε σε ακόμη έναν πόλεμο, τον τέταρτο στη σειρά μετά το Ιράκ, τη Συρία και τη Λιβύη, την ώρα μάλιστα που η οικονομία μας κλυδωνίζεται, και το αποτέλεσμα ήταν να ευρεθεί με την πλευρά των νικητών Αζέρων. Νικητών οι οποίοι ενίκησαν με την ανοχή της Μόσχας, η οποία ήθελε, λέγεται, να δώσει ένα μάθημα στο Ερεβάν για το ευρωπαϊκό φλερτ του ενάντια στα συμφέροντά της στην εκεί περίμετρο.
Ο Πούτιν άφησε μαεστρικά την κατάσταση να εξελιχθεί έξω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και, όταν πλέον ο υπέρτερος σε δυνάμεις στρατός των Αζέρων, με τη βοήθεια των Τούρκων και των μισθοφόρων, έφθασε κοντά στην επίμαχη περιοχή (έχοντας προηγουμένως ανακτήσει εδάφη που διεκδικούσε στο παρελθόν), επενέβη. Η Ρωσία θα αναπτύξει ειρηνευτική δύναμη σε ουδέτερη ζώνη μεταξύ του Ναγκόρνο και της αρμενικής ενδοχώρας και σε αυτή τη ζώνη θα μετάσχουν ως «εγγυητές» και οι Τούρκοι!
Η συγκεκριμένη χειρονομία του Πούτιν προς τον Ερντογάν δεν είναι διόλου αμελητέα. Καλώντας τον να μετάσχει στην ειρηνευτική δύναμη μετά τη Συρία και τη Λιβύη στην αυλή της Αρμενίας, του απένειμε στην πραγματικότητα -όπως λένε αυτοί που ξέρουν- «status μεγάλης δύναμης». Σε τουλάχιστον τρία θέατρα της ευρύτερης περιοχής μας στον Καύκασο και στη Μέση Ανατολή η Αγκυρα είναι παρούσα και έχει λόγο. Και διεκδικεί ένα τέταρτο, τη Μεσόγειο.
Ο Πούτιν, εκμεταλλευόμενος τη μακρά μεταβατική περίοδο στην οποία θα ευρίσκεται η Αμερική, πιθανόν και μέχρι την προσεχή άνοιξη, εμβαθύνει κατ’ ουσίαν και σφραγίζει τη συμμαχία του με τον Ερντογάν. Τόσο καλά, ώστε όση πίεση και να ασκήσει στο μέλλον στον «σουλτάνο» ο όποιος Αμερικανός πρόεδρος, δύσκολα θα καταφέρει να τον αποκολλήσει πλήρως από την επιρροή του. Οι Ρώσοι βεβαίως δεν είναι αφελείς. Γνωρίζουν άριστα ότι οι Αμερικανοί θα κάνουν τα πάντα για να επαναφέρουν την Τουρκία σε δυτική τροχιά, αφού «καίγονται» μετά τις στρατηγικές απώλειες του Ιράν και του Πακιστάν.
Τίποτε όμως δεν θα είναι το ίδιο όπως παλιά. Οι ισορροπίες έχουν αλλάξει, είναι πλέον λεπτές και, αν τα πράγματα γίνουν ασφυκτικά, με διλήμματα του τύπου «ή με εμάς ή εναντίον μας», ουδείς γνωρίζει πού θα οδηγήσουν. Προσμετρώντας και τα νέα δεδομένα λοιπόν που προκύπτουν από το τουρκικό «αγκυροβόλιο» στον Καύκασο (όπου το 2004 αλωνίζαμε εμείς), η Ελλάς, η πολιτική και η διπλωματική της ηγεσία, οφείλει να επανεκτιμήσει την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή.
Η μάχη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ μοιάζει πολύ με το κυπριακό πρόβλημα και είναι ειρωνεία της Ιστορίας ότι οι Τούρκοι βοήθησαν τους Αζέρους να ανακτήσουν περιοχές στις οποίες (κατ’ αυτούς) εφέροντο ότι είχαν «εισβάλει» οι αδερφοί μας Αρμένιοι. Οι εισβολείς της Κύπρου πολέμησαν τους τάχα «εισβολείς» Αρμενίους. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι με βασική ευθύνη της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ η Ελλάς έχει διαταράξει καιρό τώρα τις σχέσεις της με το Αζερμπαϊτζάν, ανεξαρτήτως της συμπάθειας που δείχνει ο λαός μας στους Αρμενίους. Ο πρόεδρός του Αλίεφ είπε σε συνεργάτες του μετά τη 14λεπτη δημόσια κατσάδα του στον Ελληνα πρέσβη (όταν εκείνος τον επισκέφθηκε προσφάτως για να του παραδώσει τα διαπιστευτήριά του): «Πρώτον, αν δεν το έκανα αυτό, να δηλώσω ότι είμαι με την Τουρκία, δεν θα μπορούσα να σταθώ. Μόνο ο Ερντογάν με στήριξε! Αγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι που μετείχαν στην ομάδα του Μινσκ ήταν απόντες».
Και, δεύτερον, φέρεται ειπών επίσης, «από τους Ελληνες δεν είδα τίποτε καλό τα τελευταία χρόνια. Εκείνη την εγγυητική επιστολή ύψους 40.000.000 ευρώ που δώσαμε για την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ επί ΣΥΡΙΖΑ και επί υπουργίας εκείνου του υπουργού που το επώνυμό του άρχιζε από “Σ” ακόμη περιμένουμε να μας επιστραφεί!» Μάλλον τον Πάνο Σκουρλέτη πρέπει να εννοούσε. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι ο φίλος των εχθρών μας δεν είναι και απαραιτήτως δικός μας εχθρός, αν ξέρουμε να τον χειριζόμαστε. Τις περιφερειακές συμμαχίες πρέπει να τις προσέχουμε. Είναι χρήσιμες στους διεθνείς οργανισμούς.
Στο δε γενικότερο επίπεδο πρέπει μετά και την εγκαθίδρυση της Τουρκίας στον Καύκασο να συνυπολογίσουμε πώς θα επηρεάσει τη συμπεριφορά της το λάφυρο που της έδωσαν οι Ρώσοι εκεί ψηλά. Η Μόσχα αρκείται από το γεγονός ότι ο Ερντογάν πλήττει τη συμμαχία του ΝΑΤΟ κάνοντάς την άνω κάτω με τους S-400.
Η Άγκυρα είναι βέβαιον ότι δεν αρκείται, θέλει κάτι παραπάνω. Προσώρας το θερμό επεισόδιο, όπως υποστηρίζουμε, απομακρύνεται, αλλά ουδείς γνωρίζει τι θα γίνει αν περάσουμε στο επόμενο στάδιο και οι γείτονές μας στείλουν γεωτρύπανο μεταξύ 6 και 12 μιλίων.
Ειδικώς αν οι ΗΠΑ τηρήσουν στάση ανάλογη με τη χθεσινή ανακοίνωση του State Department, που θεωρεί περίπου γκρίζα ζώνη την περιοχή μεταξύ 6 και 12 μιλίων στη θάλασσα και 6 και 10 μιλίων στον αέρα στο Αιγαίο. Αρίστη η «Μπαντενιάς» και η «Τραμπιάς» στις οποίες έχουμε επιδοθεί, αλλά τα ημερομήνια δεν δείχνουν πολύ καλά. Και, το χειρότερο, εμείς, αντί έστω να διαμορφώνουμε στρατηγική έστω την ύστατη στιγμή, ασχολούμαστε με το πώς θα ροκανίσουμε -καταχρηστικός ο πληθυντικός- τον υπουργό των Εξωτερικών από τη θέση του. Ωραία! Εξοχα! Θαύμα!
